Üniversite Öğrencilerinin Mental İyi Oluş Düzeylerinin Bağlanma Stillerine Göre İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 11 - 27, 29.12.2023

Betül Düşünceli , Gizem Özge Kaya Melike Yaşa Sumeli

https://doi.org/10.58637/egebad.1378646

Öz

Bu araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinin mental iyi oluş düzeylerini bağlanma stillerine göre incelemektir. Araştırmaya 94’ü erkek, 294’ü kadın olmak üzere 388 üniversite öğrencisi gönüllü katılım sağlamıştır. Araştırmada veriler Kişisel Bilgi Formu, Warwick-Edinburgh Mental İyi Oluş Ölçeği ve Üç Boyutlu Bağlanma Stilleri Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Araştırma ilişkisel araştırma yöntemine dayalı olarak temellendirilmiştir. Verilerin çözümlenmesinde korelasyon analizi ve hiyerarşik regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda güvenli bağlanma stili, kaygılı kararsız bağlanma stili ve kaçınan bağlanma stilinin üniversite öğrencilerinin mental iyi oluş düzeylerini anlamlı biçimde yordadığı bulunmuştur. Güvenli bağlanma stili ve kaçınan bağlanma stili puanları arttıkça mental iyi oluş puanı da artmakta, kaygılı kararsız bağlanma stili puanı arttıkça mental iyi oluş puanı azalmaktadır. Regresyon katsayısına göre yordayıcı değişkenlerin mental iyi oluş üzerindeki önem sırası; güvenli bağlanma stili, kaygılı kararsız bağlanma stili ve kaçınan bağlanma şeklinde sıralanmaktadır. Elde edilen bulgular ilgili literatür çerçevesinde tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mental iyi oluş, bağlanma stilleri, güvenli bağlanma, kaygılı kararsız bağlanma, kaçınan bağlanma

Etik Beyan

Bu araştırmada “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” kapsamında uyulması belirtilen tüm kurallara uyulmuştur. Bu kapsamda Sakarya Üniversitesi Eğitim Araştırmaları ve Yayın Etik Kurulu Başkanlığı’ndan 11.01.2023 tarihinde E-61923333-050.99-210049 sayılı etik kurul izni alınmıştır.

Teşekkür

Çalışmaya katılım sağlayan üniversite öğrencilerine destekleri için teşekkür ederiz.

Investigation of Mental Well-Being Levels of University Students According to Attachment Styles

Öz

The aim of this study is to examine the mental well-being levels of university students according to their attachment styles. A total of 388 university students, 94 males and 294 females, voluntarily participated in the study. The data were collected using Personal Information Form, Warwick-Edinburgh Mental Well-Being Scale and Three Dimensional Attachment Styles Scale. The research was based on relational research. Correlation analysis and hierarchical regression analysis were used to analyze the data. As a result of the study, it was found that secure attachment style, anxious ambivalent attachment style and avoidant attachment style significantly predicted the mental well-being levels of university students. As the secure attachment style and avoidant attachment style scores increase, the mental well-being score increases, and as the anxious ambivalent attachment style score increases, the mental well-being score decreases. According to the regression coefficient, the order of importance of the predictor variables on mental well-being can be listed as secure attachment style, anxious ambivalent attachment style and avoidant attachment. The findings were discussed within the framework of the relevant literature.

Anahtar Kelimeler

Mental Well-Being, Attachment styles, Secure attachment, Anxious ambivalent attachment, Avoidant attachment

Kaynakça

• Ainsworth, M. D. S., Blehar, M. C., Waters, E., ve Wall, S. (1978). Patterns of attachment: A psychological study of the Strange Situation, Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• Ainsworth, M.D.S., Blehar, M., Waters, E. ve Wall, S. (1978). Patterns of attacment. Hillsdale: N. J. Lawrance Erlbaum Assosiates.
• Aycanoğlu, C. ve Ünsal G. (2017). Bağlanma tarzları ve internet bağımlılığının evlilik uyumuna etkisi. JAREN, 3(3), 163-168.
• Bahadır, Ş. (2006). Romantik İlişkilerde Bağlanma Stilleri, Çatışma Çözme Becerileri ve Olumsuz Duygudurum Düzenleme Arasındaki İlişkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans/doktora tezi) Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji AnaBilim Dalı, Ankara.
• Beiser, M. (1974). Components and correlates of mental well-being. Journal of Health and Social Behavior, 15(4), 320-327. Doi: https://psycnet.apa.org/doi/10.2307/2137092
• Bowlby J. (I980). Attachment and Loss: Loss, Sadness and Depression. New York: Basic Books.
• Bowlby, J. (1973). Attachment and Loss: Separation. New York: Basic Books.
• Bowlby, J. (1982). Attachment and loss: Vol. 1. Attachment (2nd ed.). New York: Basic Books.
• Bradburn, N. (1969). The structure of psychological well-being. Chicago: Aldine.
• Bretherton, I. (1992). The Origins of Attachment Theory: John Bowlby and Mary Ainsworth. Developmental Psychology, 28(5), 759.
• Calvo,V., D’Aquila, C., Rocco, D. Ve Carraro, E. (2020). Attachment and well-being: Mediatory roles of mindfulness, psychological inflexibility, and resilience, Current Psychology: A Journal for Diverse Perspectives on Diverse Psychological Issues, 41(5), 2966–2979. Doi: https://doi.org/10.1007/s12144-020-00820-2
• Clarke, A. M., Kuosmanen, T., ve Barry, M. M. (2015). A systematic review of online youth mental health promotion and prevention interventions, Journal of Youth and Adolescence, 44(1), 90-113. Doi: https://doi.org/10.1007/s10964-014-0165-0
• Çelik, Ç. B. (2010). Üniversite öğrencilerinin çocukluk çağı örselenme yaşantılarının kendilik algısı ve boyun eğici davranışlar üzerine etkisi (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi) Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Çelik, Ç. B. (2018). Bağlanma Stilleri, Psikolojik İyi Olma ve Sosyal Güvende Hissetme: Aralarındaki İlişki Ne? Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(25), 27-40.
• Demirdağ, M. F. (2017). Bağlanma Teorisi’nin Kökenleri: John Bowlby ve Mary Ainsworth. Düzce Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(2), 76-90.
• Demirel, C. (2018). Yetişkinlerde bağlanma stillerinin mutluluk, yaşam doyumu ve depresyon ile ilişkisinin incelenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Işık Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Diener, E. (1984). Subjective well-being, Psychological Bulletin, 95(3), 542-575. Doi: https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0033-2909.95.3.542
• Dönmez, A. (2000). Bağlanma: Yakın ilişkilerle ilgili araştırmalar için bir çerçeve. Türk Psikoloji Bülteni, 16(17), 29-50.
• Eggert, J., Levendosky, A. ve Klump, K. (2007). Relationships Among Attachment Styles, Personality Characteristics And Disordered Eating. International Journay Of Eating Disorders, 40(1), 149-155.
• Engler, B. (2013). Personality Theories. Belmont
• Erdem, Ş. ve Kabasakal, Z. (2015). Psikolojik İyi Olma ve Yetişkin Bağlanma Boyutları, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 82-90.
• Erişti, A. (2010). Bağlanma biçimleri, kişilik özellikleri ve evlilik uyumu arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi) Ege Üniversitesi, İzmir.
• Erzen, E. (2016). Üç boyutlu bağlanma stilleri ölçeği. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 01-21.
• Gökbulut, N., Bal, Z. (2021). Mental iyi oluşluğun sağlıklı yaşam farkındalığıyla ilişkisi, Anatolian Journal of Health Research, 2(2), 51-56. Doi:10.29228/anatoljhr.52199
• Gönener, A., Öztürk, A. ve Yılmaz, O. (2017). Kocaeli Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin mental (psikolojik) iyi olma düzeylerinin mutluluk düzeylerine etkisi, Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(1), 44-55.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., ve Anderson, R. E. (2014). Multivariate data analysis (7th Ed.). London: Pearson Education Limited.
• Hazan, C. ve Shaver, P. (1987). Romantic love conceptualized as an attachment process. Journal of Personality and Social Psychology, 52, 511-524.
• Kanbur, E. ve Mazıoğlu, V. (2021). Psikolojik İyi Oluşun İş Becerikliliği Üzerine Etkisi, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(2), 1839-1857. Doi: 10.15869/itobiad.851820
• Kapçı, E. G. ve Küçüker, S. (2006), Ana Babaya Bağlanma Ölçeği: Türk Üniversite Öğrencilerinde Psikometrik Özelliklerinin Değerlendirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 17(4), 286-295.
• Karadeniz, Ü. (2021). Üniversite öğrencilerinde bağlanma stilleri ile psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi) Kent Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul. Karakuş, Ö. (2012). Ergenlerde Bağlanma Stilleri Ve Yalnızlık Arasındaki İlişki. Toplum ve Sosyal Hizmet, 23(2), 33-46.
• Karslı, N. (2019). Psikolojik İyi Oluş ve Dindarlık İlişkisi: Trabzon İlahiyat Örneği. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15, 173-205. DOI: 10.32950/rteuifd.549409
• Kaya, Ö. S. (2018). Romantik ilişkilerde problem çözme becerilerinin empati ve mental iyi oluş açısından incelenmesi, Journal of Higher Education & Science/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 8(1).
• Keldal, G.(2015). Warwick-Edinburgh Mental İyi Oluş Ölçeği’nin Türkçe Formu: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 103-115.
• Keyes, C. L. (2002). The Mental Health Continuum: From Languishing to Flourishing in Life. Journal of Health and Social Behavior, 43(2). 207-222. Doi:https://doi.org/10.2307/3090197
• Kılınçoğlu, B. (2020). Üniversite Öğrencilerinde Bilinçli Farkındalık İle Mental İyi Oluşun İncelenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kılınç, M. (2017). Psikolojik İyi Oluş Yordayıcıları Olarak Özyeterlik ve Etkileşim Kaygısı, Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(13), 207-216.
• Kındıroğlu, Z. ve Yaşar Ekici, F. (2019). The Relationship between Psychological Well-Being and Psychological Resilience Levels of Parents and Social Competence and Behaviors of Children, Adıyaman University Journal of Educational Sciences, 9(1), 138-157. Doi: http://dx.doi.org/10.17984/adyuebd.458224
• Koç, F. C. (2019). Ergenlerin Ebeveynlerine Bağlanma Düzeyi İle Mental İyi Oluş, Benlik Saygısı Ve Akran İlişkilerinin İncelenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kozalı, E. (2017), Depresyonda Yaşam Kalitesi: Yetişkin Bağlanma Stilleri, Duygulanım Düzenleme Stratejileri ve Öz Duyarlığın Rolü. (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi) Kâtip Çelebi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Küçük, M. (2020). Yetişkinlerin Öz Şefkat, Bağlanma Stilleri ve Psikolojik İyi Oluş Özelliklerinin İncelenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) İstanbul Gelişim Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Larson, R., Richards, M., Moneta, G., Holmbeck, G., ve Duckett. E. (1996). Changes in adolescent’s daily interactions with their families from ages 10 to 18: Disengagement and transformation. Developmental Psychology, 32, 744-754.
• Marrero-Quevedo, R. J., Blanco-Hernández ve P. J. ve Hernández-Cabrera, (2019) Adult attachment and psychological well-being: The mediating role of personality. Journal of Adult Development, 26, 41–56.
• Mostafaei Alaei, M., ve Nosrati, F. (2018). Research into EFL teachers’ intercultural communicative competence and intercultural sensitivity. Journal of Intercultural Communication Research, 47(2), 73-86.
• Murdock, T.B. ve Love, K.M. (2004). Attachment to parents and psychological well- being: An examination of young adult college students in intact families and stepfamilies. Journal of Family Psychology, 18(4), 600-608. Doi: https://doi.org/10.1037/0012-1649.32.4.744
• Nickerson, A. ve Nagle, R. (2005). Parent and peer attachment in late childhood and early adolescence, Journal of Early Adolescent, 25, 223-249. Doi: https://doi.org/10.1177/0272431604274174
• Özden K. (2014). Üniversite Öğrencilerinde Psikolojik İyi Oluşun Psikososyal Yordayıcılarının Sosyal Bilişsel Kariyer Kuramı Açısından İncelenmesi, Doktora Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı, İstanbul.
• Radulovic, S. (2012). Adult Attachment Styles and Mental Well-Being in Relation to Romantic Relationship Satisfaction. Bachelors Final Year Project, Dublin Business School. http://hdl.handle.net/10788/469
• Ryan, R.M. ve Deci, E. L. (2001). On happiness and human potentials: A review of research on hedonic and eudaimonic well-being, Annual Review of Psychology, 52, 141-166. Doi: https://doi.org/10.1146/annurev.psych.52.1.141
• Ryff, C. D ve Keyes, C. L. M. (1995). The structure of psychological well-being revisited, Journal of Personality and Social Psychology, 69(4), 719-727. Doi: https://doi.org/10.1037/0022-3514.69.4.719
• Schore, A. N. (2000). Attachment and the Regulation of the Brain. Attachment & Human Development, 2(1), 23-47.
• Söner, H., Erdoğan, M., Çay, A., Şen, R., Erdoğan, E. ve Uçak, S. (2022). Öğretmenlerde Mental İyi Oluş Ve Etik Davranışlar Arasındaki İlişki. Journal of Management Theory and Practices Research, 3(2), 140-150.
• Söner, O. ve Yılmaz, O. (2018). Lise Öğrencilerinin Sosyal Medya Bağımlılığı Ve Psikolojik İyi Oluş Düzeyleri Arasındaki İlişki, Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 59-73.
• Sümer, N., Ünal, S., Selçuk, E., Kaya, B., Polat, R. ve Çekem, B. (2009). Bağlanma ve psikopatoloji: bağlanma boyutlarının depresyon, panik bozukluk ve obsesif kompulsif bozuklukla ilişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 24, 38-45.
• Şahin, A. (2019). Üniversite Öğrencilerinde Bilinçli Farkındalık ile Yaşam Doyumu ve İyi Oluş Arasındaki İlişkiler, Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8, 151-176.
• Şahin, M. V. (2022). Üniversite öğrencilerinde güvenli bağlanma ve mental iyi oluş: Utangaçlığın aracılık rolü (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi) Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Tekkurşun, D. G., İlhan, E. L., Esentürk, O. K. ve Adnan, K. A. N. (2018). Engelli bireylerde spora katılım motivasyon ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması, Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 16(1), 95-106.
• Tennant, R., Hiller, L., Fishwick, R., Platt, S., Joseph, S., Weich, S., Parkinson, J., Secker, J. ve Stewart-Brown, S. (2007). The Warwick-Edinburgh mental well- being scale (WEMWBS): Development and UK validation. Health and Quality of Life Outcomes, 5(1), 50-63. Doi:10.1186/1477-7525-5-63
• Tutkun, A. (2022). Üniversite öğrencilerinde çocukluk çağı travması ile bağlanma, saldırganlık ve mental iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi) Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Vowels, L.M., Vowels, M.J., Carnelley, K.B., Millings, A. ve Gibson-Miller, J. (2023). Toward a causal link between attachment styles and mental health during the COVID-19 pandemic, British Journal of Clinical Psychology, 62, 605-620. Doi: https://doi.org/10.1111/bjc.12428
• Waterman, A. S. (1993). Two conceptions of happiness: Contrasts of personal expressiveness (eudaimonia) and hedonic enjoyment. Journal of personality and social psychology. 64(4), 678. Doi: https://doi.org/10.1037/0022-3514.64.4.678
• Wilkinson, R. B. ve Walford, W. A. (2001). Attachment and personality in the psychological health of adolescents. Personality and Individual Differences, 31(4), 473- 484. Doi: https://doi.org/10.1016/S0191-8869(00)00151-3
• World Health Organisation (WHO) (2004). Promoting mental health: Concepts, emerging evidence and practice. Summary report, World Health Organisation, Geneva. https://iris.who.int/handle/10665/42940
• Young, L., Kolubinski, D.C. ve Frings, D. (2020). Attachment style moderates the relationship between social media use and user mental health and wellbeing, Heliyon, (6). Doi: https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2020.e04056
• Zümbül, S. (2019). Öğretmen Adaylarının Psikolojik İyi Oluş Düzeylerinde Bilinçli Farkındalık ve Affetmenin Yordayıcı Rolleri, Ege Eğitim Dergisi, 20(1), 20-36. Doi: 10.12984/egeefd.481963