Fiziksel İstismara Uğrayan Ergenlerde Dayanıklılığın İncelenmesi
Yıl 2011,
Cilt: 12 Sayı: 2, 1 - 21, 01.08.2011
Türkan Yilmaz Irmak
Öz
Çocuk istismarı ve ihmalinin insan gelişimini olumsuz etkilediği bilinmektedir Son yıllarda çocukluk döneminde maruz kalınan fiziksel istismarın ardından normal gelişim gösteren bireylerin olduğu görülmüştür Bu olgu dayanıklılık resilience olarak tanımlanmaktadır Araştırmanın amacı fiziksel istismara uğrayan grupta dayanıklılıkla ilişkili risk ve koruyucu faktörleri incelemektir Çalışmada incelenen koruyucu faktörler bağlanma benlik saygısı denetim odağı ve arkadaş desteğidir; risk faktörleri ise istismarın şiddeti istismara uğrama yılı ve istismar eden kişi sayısıdır Araştırmada okula devam eden 1607 ergene ulaşılmıştır Fiziksel istismara uğrayan 216 ergen arasından ruh sağlığı belirtileri ve risk alma davranışları için dayanıklı olan ve olmayan gruplar belirlenmiştir Dayanıklı olan ve olmayan gruplar koruyucu ve risk faktörleri açısından karşılaştırılmıştır Çalışmada Bilgi Formu Kısa Semptom Envanteri Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği Nowicki Strickland Denetim Odağı Ölçeği ve Algılanan Arkadaş Desteği Ölçeği kullanılmıştır Sonuçlar iki alandaki dayanıklılık için anneye güvenli bağlanmanın koruyucu fiziksel istismarın şiddetinin risk faktörü olduğunu göstermiştir
Kaynakça
- Aksel, Ş., ve Yılmaz Irmak, T. (2005). Review of child abuse and neglect literature in Turkey. Xth ISPCAN European Regional Conference on Child Abuse and Neglect, 11-14 September, Berlin, Germany.
- Annerbäck, E.M.,Sahlqvist, L., Svedin, C.G., Wingren G. ve Gustafsson, P.A. (2012). Child physical abuseand concurrence of other types of child abuse in Sweden Associations with health and risk behaviors. Child Abuseand Neglect, 36, 585– 595.
- Armsden, G.C., ve Greenberg, M.T. (1987). The inventory of parent and peer attachment: Individual differences and their relationship to psychological well-being in adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 16, 427-454.
- Arnett, J. (1992). Reckless behavior in adolescence: A developmental perspectives. Developmental Review, 12, 339-373.
- Basım, H.N. ve Çetin, F. (2011).Yetişkinler için Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği’nin Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 22, 104-114.
- Cicchetti, D. (1989). How research on child maltreatment has informed the study of child development: perspectives from developmental psychopathology. In D. Cicchetti ve V. Carlson (Ed), Child maltreatment theory and research on the causes and consequences of child abuse and neglect. Cambridge University Press, Cambridge.
- Cicchetti, D. ve Lynch, M. (1993).Toward an ecological/transactional model of community violence and child maltreatment for children’s development.Psychiatry, 56, 96-118.
- Çuhadaroğlu, F.Ç. (1985). Gençlerdebenliksaygısıileilgilibiraraştırma.XXI. Ulusal Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Kongre Kitabı(s.107-108).7-13 Ekim 1985.
- DuMont, K.A., Widom, C.S. veCzaja, S.J. (2007). Predictors of resilience in abused and neglected children grown-up: The role of individual and neighborhood characteristics. Child Abuse and Neglect, 31, 255-274.
- Gizir, C.A. ve Aydın, G. (2009).Protective Factors Contributing to the Academic Resilience of Students Living in Poverty in Turkey. Professional School Counseling, 13, 38-49.
- Grant, K.E., Compas, B.E., Thurn, A. E., McMahon, S.D., Gipson, P.Y., Campbell, A.J., Krockhock, K. ve Westerholm, R.I. (2006). Stressors and child and adolescent psychopathology: Evidence of moderating and mediating effects. Clinical Psychology Review, 26, 257-283.
- Günaydın, G., Selçuk, E., Sümer, N. veUysal, A. (2005).Ebeveyn ve arkadaşlara bağlanma değerlendirilmesi. TürkPsikolojiYazıları, 8, 13-24. kısa formunun psikometrik açıdan
- Hawkins, J.D.,CatalonaR.F. ve Miller, J.Y. (1992). Risk and protective factors for alcohol and other drug problems in adolescence and early adulthood. Psychological Bulletin, 112, 64-105.
- Heller, S.S., Larrieu, J.A., D’Imperio, R. ve Boris, N.W. (1999). Research on resilience to child maltreatment: empirical considerations. Child Abuse and Neglect, 23, 321-338.
- Herrenkohl, E.C., Roy, D., Herrenkohl, C. veEgolf, B. (1994). Resilient early school-age children from maltreating homes: Outcomes in late adolescence. American. Journal of Ortopsychiatry, 64, 301-309.
- Howe, D. (2005). Child abuse neglect attachment, development and intervention. Palgrave Macmillan Ltd, United States.
- Kendall-Tackett, K. (2002). The health effects of childhood abuse: Four pathways by which abuse can influence health. Child Abuse and Neglect, 26, 715-729.
- Kim J. ve Cicchetti, D. (2003). Social self-efficacy and behavior problems in maltreated and nonmaltreated children. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 32, 106-117.
- Kim J. ve Cicchetti, D. (2004). A longitudinal study of child maltreatment, mother-child relationship quality and maladjustment: The role of self- esteem and social competence. Journal of Abnormal Child Psychology, 32, 341-354.
- Kim-Spoon, Haskett, J., Gregory, S., Longo, M.E., Nice, R. (2012) Longitudinalstudy of self-regulation, positiveparenting, and adjustment problems among physically abused children. Child Abuseand Neglect, 36, 95–107.
- Lam, J.,ve Grosmann, F.K. (1997). Resiliency and adult adaptation in women with and without self-reported histories of child sexual abuse. Journal of Traumatic Stress, 10, 175-196.
- Lansford, J.E., Malone, P. S., Stevens, K.I., Dodge, K.A., Bates, J.E., Pettit ve G.S. (2006). Developmental trajectories of externalizing behaviors: Factors underlying resilience in physically abused children. Development and Psychopathology, 18, 35-55.
- Luthar, S.S. ve Cushing, G. (1999). Measurement issues in the empirical study of resilience An Overview. İçinde M.D. Glantzve J.L. Johnson (Ed.),Resilience and development: positive life adaptations. Hingham, MA, USA: Kluwer Academic Publishers.
- Masten, A.S. (1999). Resilience comes of age reflections on the past and Outlook for the next generation of research. İçinde M.D. Glantzve, J.L. Johnson (Ed.), Resilience and Development: Positive Life Adaptations. Hingham, MA, USA: Kluwer Academic Publishers.
- Masten, A.S. ve Coatsworth, J.D. (1998). The development of competence in favorable and unfavorable environments: Lessons from successful children. American Psychologist, 53, 205-220.
- Masten, A.S. (2001). Ordinary Magic: Resilience Process in Development. American Psychologist,56, 227-238.
- McGloin, J.M., ve Widom, C.S. (2001). Resilience among abused and neglected children grown up. Development and Psychopathology, 13, 1021-1038.
- Moran, P.B. ve Eckenrode, J. (1992). Protective personality characteristics among adolescent victims of maltreatment. Child Abuse and Neglect, 16, 743-754.
- Mueller, E. ve Silverman, N. (1989). Peer relationship in maltreated children. In D. Cicchetti ve V. Carlson (Ed), Child maltreatment theory and research on the causes and consequences of child abuse and neglect. Cambridge University Press, Cambridge.
- Nolen-Hoeksema, S. ve Girgus, J.S. (1994). The emergence of gender differences in depression during adolescence. Psychological Bulletin, 115, 424-443.
- Nowicki, S. ve Strickland, A.R. (1973). A locus of control scale for children.Journal of Consulting and Clinical Psychology, 40, 148-154.
- Perkins, D.F. ve Jones, K.R. (2004). Risk behaviors and resiliency within physically abused adolescents. Child Abuse and Neglect, 28, 547-563.
- Raja, S.N., McGree, R. ve Stanton, W.R. (1992).Perceived attachment to parents and peers and psychological well-being in adolescence.Journal of Youth and Adolescence, 21, 471-485.
- Rolison, M.R. ve Avraham, S. (2002). Factors influencing adolescents’ decisions to engage in risk taking behavior. Adolescence, 37, 585-596.
- Sorias, O. (1989). Sosyal desteğin değerlendirilmesi I: Kullanılan ölçüm araçlarının değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Psikoloji, SeminerDergisi, İzmir 6/7, 19-26.
- Spaccarelli, S. ve Kim, S. (1995). Resilience criteria and factors associated with resilience in sexually abused girls. Child Abuse and Neglect, 19, 1171-1182.
- Steinberg, L. ve Avenevoli, S. (1998).Disengagement from school and problem behavior in adolescence: A developmental-contextual analysis of the influences of family and part-time work. İçinde R. Jessor (Ed.), New Perspectives on Adolescent Risk Behavior. Cambridge: Cambridge UniversityPress.
- Şahin, N.H. veDurak, A. (1994). Kısa Semptom Envanteri (Brief Symtom Inventory-BSI): Türk gençleri için uyarlaması. Türk Psikoloji Dergisi, 9, 44- 56.
- Şahin, N, Durak-Batıgün, A. ve Uğurtaş, S. (2002). Kısa semptom envanteri (KSE): Ergenler için kullanımının geçerlilik, güvenirlilik ve faktör yapısı. Türk Psikiyatri Dergisi, 13, 125-135.
- Terzi, Ş. (2008).Üniversite öğrencilerinde kendini toplama gücünün içsel koruyucu faktörlerle ilişkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,35, 297-306.
- Toth, S.L. ve Cicchetti, D. (1996). Patterns of relatedness, depressive symptomathology, and perceived competence in maltreated children. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 64, 32-41.
- Tremblay, C., Hebert, M. ve Piche, C. (1999).Coping Strategies and social support as mediators of consequences in child sexual abuse victims. Child Abuse and Neglect, 23, 929-945.
- Wild, L.G., Flisher, A.J., Bhana, A. ve Lombard, C. (2004).Associations among adolescent risk behaviors and sef-esteem in six domains. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 45, 1454-1467.
- Williams, J. ve Nelson-Gardell, D. (2012). Predicting resilience in sexually abused adolescents. Child AbuseandNeglect, 36, 53-63.
- Yeşilyaprak, B. (1988). Lise öğrencilerinin içsel ya da dışsal denetimli oluşlarını etkileyen etmenler. (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
- Yılmaz, T. (2000). Ergenlerde risk alma davranışlarının incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.