HALKLA İLİŞKİLER MODELLERİ TEMELİNDE SAĞLIK İLETİŞİMİ: YENİ MEDYA ÜZERİNDEN SAĞLIK BAKANLIĞI’NIN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Sayı: 8, 4 - 28, 30.04.2021

Aziz Arslan

Öz

İnsan hayatı için en elzem değerlerden olan sağlık, sağlığın korunması ve sağlığın geliştirilmesi çabaları, günümüz dünyasında oldukça kıymetli bir akademik disipline evrilmekte olan sağlık iletişiminin önemini ve gerekliliğini ortaya koymaktadır. Yine bu dönemde, yeni iletişim teknolojilerinin olanak tanıdığı etkileşim temelli web 2.0 dijital medya ortamı, halkla ilişkiler disiplini kapsamında sağlık iletişiminin stratejik bir biçimde yönetilmesine yeni imkanlar sunmaktadır. Özellikle, sosyal ağlar içerisinde önemli bir konuma sahip olan mikroblog sitesi Twitter, birbirinden farklı kurumsal örgütlerin ilgili kamularıyla daha etkin bir iletişim ve daha verimli bir ilişki kurmalarına vesile olmaktadır.
Araştırma kapsamında 22 Ocak – 11 Mart 2020 tarihleri arasında Sağlık Bakanlığı’nın kurumsal ve resmi Twitter hesabından Covid-19 ile ilgili paylaşılan tweetlerin, Grunig ve Hunt’ın Dört Halkla İlişkiler Modeli temelinde içerik analiz yöntemi uygulanarak sağlık iletişimi çalışmalarının rolünü anlamak çalışmanın amacını teşkil etmektedir. Bu doğrultuda, 49 günlük süreç içerisinde bakanlık Twitter hesabından yayınlanan 173 tweet belirli kategoriler altında tasniflenerek incelenmeye tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda, Sağlık Bakanlığı, Twitter üzerinden enformasyon iletiminde zenginlik içeren çeşitli konu başlıkları ve içerik formları kullanırken tweet içerik eklentisi noktasında zayıf kalmıştır. Ayrıca, Grunig ve Hunt’ın Dört Halkla İlişkiler Modeli bağlamında sağlık iletişimi çabalarının daha çok tek yönlü iletişime imkân veren kamuoyu bilgilendirme ve basın ajansı/tanıtım modeline uygunluğu saptanmış olup çift yönlü asimetrik modelin daha az ve özellikle de diyalojik temelli simetrik modelin sadece bir iletide uygulandığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Halkla İlişkiler Modelleri, İçerik Analizi, Sağlık Bakanlığı, Covid-19, Twitter

Kaynakça

• Aktaş, C. (2014). QR Kodlar ve İletişim Teknolojisinin Hibritleşmesi. İstanbul: Kalkedon.
• Arslan, A. (2021). Sağlık İletişimi Bağlamında Kamu Spotlarının Bilgilendirici İşlevi: Sağlık Bakanlığı'na Ait YOUTUBE Video İçeriklerinin Çözümlemesi. Sağlık İletişimi: Salgın Döneminde Önleyici İletişim Faaliyetleri. Ed. M. Cinman. İstanbul: Der Yayınları.
• Batu, M. - Şentürk, A. Z. - Tos, O. (2020). Health Communication on Social Media: An Analysis on the Twitter Use of the Ministry of Health in terms of Public Relations Models. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi. Sayı: 2, 805-828.
• Clift, E. - Freimuth, V. (1995). Health Communication: What Is It and WhatCan It Do for You?. Journal of Health Education, 26(2), s.68–74.
• Çınarlı, İ. (2019). 21. Yüzyıl İçin Sağlık İletişimi. Anlara: Nobel.
• Çomu, T. - Halaiqa, İ. (2015). Web İçeriklerinin Metin Temelli Çözümlemesi . Yeni Medya Çalışmalarında Araştırma Yöntem ve Teknikleri. Ed. M. Binark. (2. Baskı). İstanbul: Ayrıntı.
• Demir, E. - Tarhan, A. - Görkemli, N. H. (2019). Sivil Toplum Kuruluşlarında Halkla İlişkiler ve Sosyal Medya: Türk Kızılayı ve LÖSEV Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (42) s.125-141.
• Eldeniz, L. (2010). İkinci Medya Çağında Etkileşimin Rolü. İkinci Medya Çağında İnternet. Ed. F. Aydoğdu ve A. Akyüz. İstanbul: Alfa Yayıncılık.
• Grunig E. J. – Grunig, A. L. (2005). “Halkla İlişkiler ve İletişim Programları”, Halkla İlişkiler ve İletişim Yönetiminde Mükemmellik. Çev: Elif Özsayar. İstanbul: Rota Yayınları.
• Güçdemir, Y. (2017). Sosyal Medya: Halkla İlişkiler, Reklam ve Pazarlama. İstanbul: Derin Yayınları.
• Işık, T. (2019). Sağlık İletişiminde Dijital İletişim Kanallarının Kullanımı: Sektör Aktörlerinin Sosyal Medya Hesaplarının İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Koçak, A. - Bulduklu, Y. (2010). Sağlık İletişimi: Yaşlıların Televizyonda Yayınlanan Sağlık Programlarını İzleme Motivasyonları. Selçuk İletişim, 6, 3, s.5-17.
• Okay, A. - Okay, A. (2018). Halkla İlişkiler Kavram ve Strateji Uygulamaları. (10. Baskı). İstanbul: Der Yayınları.
• Okay, A. - Okay, A. (2014). Halkla İlişkiler Kavram ve Strateji Uygulamaları. (7. Baskı). İstanbul: Der Yayınları.
• Okay, A. (2014). Sağlık İletişimi. (2.Baskı). İstanbul: Derin Yayınları.
• Schiavo, R. (2014). Health Communication: From Theory to Practice. (2. Edition). San Fransisco, Jossey Bass.
• Smith, W. A. - Hornik, R. (1999). “Marketing, Communication, and Advocacyfor Large-Scale STD/HIV Prevention and Control.” In K. K. Holmesand others (eds.), Sexually Transmitted Diseases. New York. McGrawHill.
• Şengün, H. (2016). ‘‘Sağlık Hizmetlerinde İletişim Yönetimi’’. İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi, 79(1): 38-42.
• Şentürk, A. Z. - Batu, M. - Tos, O. (2019). Sosyal Medyada Sağlık İletişimi: Sağlık Bakanlığı Üzerine Bir Analiz. XI. International Congress On Social Sciences, China To Adriati Text Books, 112, 17 s.586-598.
• Tarhan, A. (2012). Büyükşehir Belediyelerinin Sosyal Medya Uygulamalarına Halkla İlişkiler Modellerinden Bakmak. Gazi Üniversitesi İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 35, s.79-101.
• Tufan, F. (2017). Sağlık İletişimi Kapsamında “Hastane Radyoculuğu” Whipps Cross Hospital Radio. Akdeniz İletişim Dergisi, s.184-198.
• Peltekoğlu, B. F. (2016) Halkla İlişkiler Nedir?. (10. Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
• Yıldırım, A. - Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (11.Baskı). Ankara: Seçkin.
• Koçoğlu, S. (2018). Twitter Tarihi: Twitter Nedir? Nasıl Kullanılır? Ne İşe Yarar?. https://www.brandingturkiye.com/twitter-tarihi-twitter-nedir-nasil-kullanilir-ne-ise-yarar. Erişim Tarihi: 21 Haziran 2020.
• Twitter. https://en.wikipedia.org/wiki/Twitter. Erişim Tarihi: 22 Haziran 2020.
• Twitter Haberleri. https://www.haberturk.com/kurum/twitter. Erişim Tarihi: 22 Haziran 2020.
• T. C. Sağlık Bakanlığı. https://twitter.com/saglikbakanligi. Erişim Tarihi: 16 Haziran2020.