Urartu Giyim Kuşamına Sosyo-Kültürel Bir Bakış

Yıl 2016, Cilt: 31 Sayı: 2, 421 - 444, 24.12.2016

Bilcan Gökçe

Öz

Bu makalede M.Ö. 9-7. yüzyıllar arasında Van
Gölü Havzası merkez olmak üzere kurulmuş olan Urartu devletinde giyim kuşam
sosyo-kültürel açıdan değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme bugüne kadar ele
geçen tasvirli eserler, heykelcikler, arkeolojik buluntular ve yazılı kaynaklar
ışığında yapılmıştır. Giyim kuşamı içeren söz konusu verilerden dönemin elbiseleri,
başlıkları, ayakkabıları ve giysi aksesuarları hakkında bilgi edinmek mümkün
olmaktadır. Çalışmada Urartu toplumunda giyim kuşamda cinsiyet ayrımı, giyim
kuşamın işlevleri, giyim kuşamı etkileyen faktörler, bunların üretimi ve
üreticilerine açıklık getirilmeye çalışılmıştır. Ayrıca Urartu da coğrafi
şartlar, sosyal sınıf farkı ve cinsiyetin giyimi etkileyen faktörlerin başında
geldiği anlaşılmıştır. Böylelikle Urartuluların yaşamında önemli bir yeri
olduğunu düşündüğümüz giyim kuşam dünyası aralanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Urartu, Giyim Kuşam, Dokuma, Miğfer, Ayakkabı

A Socio-Cultural View on Urartian Clothing

Öz

In
this article, clothing in the Urartian State which was founded mainly in the
basin of Lake Van between 9^th-7^thcenturies
B.C. has been evaluated in
socio-cultural aspect. This evaluation has been carried out in the light of
depicted works, statuettes, archaeological findings and written sources found
so far. It is possible to get information about clothes, headgear, shoes and clothing
accessories of that period by these data including clothing. In the study, it has
been tried to be clarified issues such as gender discrimination in clothing,
functions of clothing, factors affecting clothing, production of these and
producers in the Urartian society. Additionally, it has been understood that
main factors affecting clothing were geographical conditions, social class
difference and gender in Urartu. Thus, it has been tried to be unveiled the
world of clothing which we thought that it had a significant role in the life
of the Urartians.

Anahtar Kelimeler

Urartu, Clothing, Fabric, Helmet, Shoes

Kaynakça

• Abay 2001 Eşref Abay, “Seals and Sealings”, Ayanis I: Ten Years’ Excavations at Rusaḫinili Eiduru-kai 1989-1998, (eds. A. Çilingiroğlu and M. Salvini), s. 321-355, Roma: CNR, Istituto per gli Studi Micenei ed Egeo-Anatolici.
• Ayvazian 2006 Alina Ayvazian, Urartian Glyptic: New Perspectives, University of California, Berkeley.
• Barnett 1954 Richard David Barnett, “The Excavations of the British Museum at Toprakkale, Near Van-Adenna”, Iraq XVI/I: s.3-22.
• Barnett 1959 Richard David Barnett, “Further Russian Excavations in Armenia (1949-1953)”, Iraq 21: s.1-9.
• Baş 2008 Ayla Baş, Urartu Maden Sanatında Kalkan, Miğfer ve Sadaklar, (Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Van.
• Baştürk 2006 Mahmut Bilge Baştürk, Din ve Dini Ayinlerin Urartu Krallığı’ndaki Toplumsal ve Siyasal Rolü, (Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir.
• Batmaz 2003 Atilla Batmaz, Urartu Krallığı’nın II. Rusa Dönemi’ndeki Tarihi ve Kültürü, (Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir.
• Batmaz 2011 Atilla Batmaz, Urartu Kültürünü Oluşturan Temel Öğeler, (Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir.
• Batmaz 2014 Atilla Batmaz, “Recent Archaeological Resarch at Ayanis Fortress (Van, Turkey)”, B. B. Piotrovsky and Archaeology: Collected Articles Dedicated to the Memory of the Outstanding Urartologist and Orientologist B. Piotrovsky, (ed. A. Piliposyan), Ministry of Culture of Republic of Armenia, s. 122-144.