Classification of Words Related to Hunting in The Tales of Dede Korkut

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 2, 123 - 139, 09.11.2023

Rumeysa Soba

Öz

The tales of Dede Korkut, which are one of the most important objects of the Old Anatolian Turkish period, belong to the II. It is stated that it was written between the years 1421-1436 during the Murad Period. This work, which contains the daily life, war adventures and cultural phenomena of the Oghuz tribes, is considered one of the main sources of Turcology studies. As a matter of fact, in this study, it is aimed to classify the words included in the concept of hunting about the work in question according to the sub-meaning method. In the introductory part of the study, brief explanations were made about the Principalities period of Old Anatolian Turkish, the copies of the work based on the study and the concept of subordination, then the identified words were classified and examples from the text were given. In the conclusion part, statistical graphics of the detected words are presented.

Anahtar Kelimeler

Old Anatolian Turkish, The tales of Dede Korkut, hunting, subsynonym.

Dede Korkut Hikâyeleri’nde Avcılık ile İlgili Kelimelerin Tasnifi

Öz

Eski Anadolu Türkçesi döneminin en önemli eserlerinden biri olan Dede Korkut Hikâyeleri’nin, II. Murad Dönemi’nde 1421-1436 yılları arasında yazıldığı ifade edilmektedir. Konu olarak Oğuz boylarının gündelik hayatını, savaş maceralarını, kültürel olgularını içinde barındıran bu eser, Türkoloji çalışmalarının temel kaynaklarından biri olarak kabul görülmektedir. Nitekim bu çalışmada da söz konusu eser hakkında avcılık kavramına giren sözcüklerin alt anlamlılık yöntemine göre tasniflenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın giriş kısmında Eski Anadolu Türkçesinin Beylikler dönemi, eserin çalışmada esas alınan nüshaları ve alt anlamlılık kavramı hakkında kısaca açıklamalar yapılmış, daha sonra tespit edilen sözcükler tasniflenerek metinden örnekler verilmiştir. Sonuç kısmında ise tespit edilen sözcüklerin istatistiksel grafikleri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Eski Anadolu Türkçesi, Dede Korkut Hikâyeleri, avcılık, alt anlamlılık.

Kaynakça

• Çitgez, M. (2018). Dede Korkut Hikâyeleri’nin Söz Varlığı [Doktora Tezi]. Ardahan Üniversitesi.
• Demir, N. (2019). Dede Korkut Destanı. Ötüken Neşriyat.
• Ercilasun, A. B. (2019). “Dede Korkut Kitabı’nın Yeni Nüshası ve Üzerindeki Yayınlar”. Milli Folklor, 31, 5-22.
• Ergin, M. (2018). Dede Korkut Kitabı 1-2. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Karçığa, S. (2016). “Dede Korkut Kitabı’nda Hayvanla İlgili Kelimelerin Tasnifi”. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5/1, 12-33.
• Korkmaz, Z. (2020). Türkiye Türkçesinin Temeli Oğuz Türkçesinin Gelişimi. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Köktekin, K. (2017). Eski Anadolu Türkçesi. Fenomen Yayınları.
• Özçelik, S. (2021). Dede Korkut –Günbed Yazması- Kazan Bey Oğuznamesi (Giriş-İnceleme-Notlar-Metin-Dil İçi Çeviri-Dizinler). Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Özdamar, F. (2019). “Türkistan/Türkmen Sahra Nüshası, Soylamalar ve 13. Boy Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderhayı Öldürmesi, Orijinal Metin (Tıpkıbasım)-Transkripsiyon-Aktarma”. Milli Folklor, 16, 205-209.
• Vardar, B. (2002). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. Multilinguan Yayınları.
• Yazıcı, H. (2008). “Dede Korkut Hikâyelerinde Av”. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 1/1, 91-105.
• Türk Dil Kurumu (t.y.). Güncel Türkçe Sözlük. 21.06.2023. tarihinde https://sozluk.gov.tr adresinden erişilmiştir.
• Kubbealtı Akademisi Kültür ve Sanat Vakfı (t.y.). Kubbealtı Lugatı. 09.07.2023. tarihinde http://lugatim.com/ adresinden erişilmiştir.