Hastanelerde İlaç Tedarik Zinciri ve Devlet Malzeme Ofisi

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 120 - 133, 31.12.2023

Asım Emre Biçer , Arif Tanju Özçelikay

https://doi.org/10.52148/ehta.1409860

Öz

Tedarik zinciri, tüketicilerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere her türlü mal, hizmet ve bilgi akışının, ham maddenin temin ve tedariğinden ürünün tüketildiği son noktaya kadar olan tüm lojistik süreçlerinin planlanması ve yönetimi olarak tanımlamaktadır. Sağlık sektörünün yapı taşı olan ilaç doğrudan bireyin sağlığı ile ilgili olup ertelenemez olması nedeniyle istenilen kalitede, ihtiyaç duyulduğu anda teslimi çok önemli olan stratejik bir üründür. Nakliye, sevkiyat, sınırlı raf ömrü, özel saklama koşulları ve yüksek stok riskleri gibi faktörler ilaç tedarik zincirini önemli kılmakta ve ilaçlar için farklı bir tedarik zinciri yapısı gerektirmektedir. Bu çalışmada 2020 yılından itibaren Devlet Malzeme Ofisi (DMO) aracılığıyla uygulanmaya başlanan ilaç tedariğinin güçlü ve zayıf yönleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Merkezi tedariğin kamu ihalesi açısından faydaları düşünüldüğünde, hastanelerde ilaç tedarik zincirinin DMO aracılığıyla gerçekleştirilmesinin olumlu katkılar sağlayabileceğini söylemek mümkündür. Diğer taraftan hastanelerde ilaç tedarik sürecinde DMO sisteminin geliştirilmesi gereken birçok yönü olduğu görülmektedir. Yapılan veri tabanı taramalarında DMO aracılı ilaç tedariğini inceleyen bir araştırmaya rastlanılamamıştır. Bu kapsamda çalışmanın, literatürde eksikliği hissedilen bir alana ilgiyi artıracağı ve konu üzerinde yeni ve kapsamlı araştırmalara yol gösterici olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hastane ilaç temini, ilaç tedarik zinciri, Devlet Malzeme Ofisi.

Pharmaceutical Supply Chain in Hospitals and The State Supply Office

Öz

The supply chain is defined as the planning and management of all logistic processes from the procurement and supply of raw materials to the final consumption of the product, involving the flow of all kinds of goods, services, and information in order to meet the needs of consumers. As a fundamental component of the healthcare sector, pharmaceuticals are directly related to individual health and, due to their non-deferrable nature, timely delivery of the desired quality is crucial. Factors such as transportation, shipment, limited shelf life, special storage conditions, and high inventory risks underscore the significance of the pharmaceutical supply chain, necessitating a unique supply chain structure for pharmaceuticals. This study aims to unveil the strengths and weaknesses of the pharmaceutical supply facilitated through The State Supply Office (DMO) since 2020. Considering the benefits of centralized procurement in terms of public tenders, it can be argued that the procurement of pharmaceuticals through the DMO at hospitals could yield positive contributions. On the other hand, it is evident that there are several aspects of the DMO system in the pharmaceutical supply process at hospitals that require improvement. No research examining pharmaceutical procurement facilitated by the DMO was encountered in the database scans. In this context, it is believed that this study will generate interest in a field that is lacking in the literature and pave the way for new and comprehensive research on the subject.

Anahtar Kelimeler

Hospita supplyl, pharmaceutical supply chain, The State Supply Office.

Kaynakça

• Ağırbaş, İ. (2016). Hastane Yönetimi ve Organizasyon.Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Akbal, H. (2020). Covid-19 Pandemisinin Sağlık Tedarik Zincirine Kamçı Etkisi. Kesit Akademi Dergisi, 6 (25), 181-192.
• Arık, Ö.&Ertaş, H. (2021). Türkiye’de Sağlık Market Uygulaması. Journal of Academic Value Studies, 7(2), 157-176.
• Ankara Üniversitesi (2022), https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/23606/mod_ resource/content/0/Hastane%20eczac%C4%B1l%C4%B1%C4%9F%C4%B1.pdf. Erişim Tarihi: 07.02.2022.
• Ankara Üniversitesi (2022), https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/56133/mod _resource/content/0/3_Sa%C4%9Fl%C4%B1k%20Kurumlar%C4%B1.pdf. Erişim Tarihi: 07.02.2022.
• Arslan A. (2007). İlaç ve Tıbbi Malzeme Lojistiği ve Bir Uygulama. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul]
• Burns, L. R., DeGraaff, R. A., Danzon, P. M., Kimberly, J. R., Kissick, W. L., & Pauly, M. V. (2002). The Wharton School study of the health care value chain. In L. R. Burns, The health care value chain: producers, purchasers and providers,3-26.
• Cebeci O. Denktaş Şakar G. IV. International Caucasus-Central Asia Foreign Trade and Logistics Congress Report September, 7-8 Eylül 2018, Didim/Aydın. Tıbbi Tedarik Zincirinde Tedarikçi Seçimi: Bir Analitik Hiyerarşi Süreci Çalışması
• Demiryürek Ürper, Tuba (2019), Kamu Alımlarında Etiğin Güçlendirilmesi: Türkiye’nin Merkezi Satın Alma Kurumu Olarak Devlet Malzeme Ofisi Üzerine Bir İnceleme, Sayıştay Dergisi, 30(115), 109-133.
• Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü (2021), https://www.dmo.gov.tr/Files/IcerikYoneti mi/ANKARA/Belgeler/2020_Faaliyet_Raporu.pdf. Erişim Tarihi: 07.02.2022.
• Devlet Malzeme Ofisi (2022), https://www.dmo.gov.tr/Home/Icerik/86. Erişim Tarihi: 07.02.2022.
• Devlet Malzeme Ofisi (2022), https://www.dmo.gov.tr/Home/Icerik/3603. Erişim Tarihi: 07.02.2022.
• Devlet Malzeme Ofisi (2022), https://www.dmo.gov.tr/Files/IcerikDokumanlari/Belgeler/SM /SMBe%C5%9FeriT%C4%B1bbi%C3%9Cr%C3%BCnler%C3%87er%C3%A7eveAnla%C5%9Fmas%C4%B1.pdf. Erişim Tarihi: 07.02.2022.
• European Medicines Agency (2022), https://www.ema.europa.eu/en/human-regulatory/post-authorisation/compliance/good-distributionpractice#:~:text=Good%20distribution%20practic e%20(GDP)%20describes,maintained%20throughout%20the%20supply%20chain. Erişim Tarihi: 07.02.2022.
• İstanbul Üniversitesi (2022), https://cdnacikogretim.istanbul.edu.tr/auzefcontent/20_21_Baha r/depo_tasarimi_ve_yonetimi/11/index.html. Erişim Tarihi: 07.02.2022.
• Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü (2022), https://khgmstokyonetimidb.sa glik.gov.tr/TR,42695/hastane-eczaciligi-yonetim-birimi.html. Erişim Tarihi: 07.02.2022.
• Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü (2022), https://khgmstokyonetimidb.sa glik.gov.tr/Eklenti/24398/0/stok-takip-ve-analiz-daire-baskanligi-rehber-01072015-revizyon-001-3pdf.pdf. Erişim Tarihi: 07.02.2022.
• Karagöz, B. (2020). Tedarik Zinciri Risk ve Belirsizlikleri: Koronavirüs Pandemisi ve Ortamında İlaç Sektöründe Risk Yönetimi ve Halkla İlişkiler. İstanbul Arel Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi, 8(17), 107-130.
• Mevzuat Bilgi Sistemi (2022), https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=85319&M evzuatTur=3&MevzuatTertip=5. Erişim Tarihi: 07.02.2022.
• Mevzuat Bilgi Sistemi (2022), https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4734.pdf. Erişim Tarihi: 07.02.2022.
• Mevzuat Bilgi Sistemi (2022), KİK Kamu İhale Kanunu, https://www.Mevzuat.gov.tr/Mevzu atMetin /1.5.473 4.pdf. Erişim Tarihi: 07.02.2022.
• National Medicines Regulatory Authority (2022), https://nmra.gov.lk/images/2020/publiccon sultation/GL-015-Good-Storage-practices-for-pharmaceuticals-Guideline-final-nmra-finalize d--ee-1.pdf. Erişim Tarihi: 07.02.2022.
• Özkan, O., Bayın, G., & Yeşilaydın, G. (2015). Sağlık Sektöründe Yalın Tedarik Zinciri Yönetimi. AJIT-E: Academic Journal of Information Technology, 6(18), 71-94.
• Sağlık Market T.C. Sağlık Bakanlığı (2022), https://saglikmarket.saglik.gov.tr/main-index?da taType=MS. Erişim Tarihi: 07.02.2022.
• Schneller E.S. ve Smeltzer L.R. (2006). Strategic Management of the Health Care Supply Chain. Wiley&Sons, USA.
• Senir, G. ve Büyükkeklik, A. (2020). Covid-19 Salgınının Tedarik Zincirlerine ve Lojistik Faaliyetlere Etkileri, Tüba-Küresel Salgınının Anatomisi: İnsan ve Toplumun Geleceği, Ankara, 627-645.
• Serdar A. (2015) Kamu Hastaneleri Birliklerinde Tedarik Zinciri Yönetimi ve Örnek Bir Uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü [Yüksek Lisans Tezi, İzmir]
• Şentürk, T., İkizler, C., & Koç Aytekin, G. (2020). Sağlık Kurumlarında Tedarik Zinciri Yönetimi Kapsamında Stok Yönetiminin İncelenmesi: Bir Alan Araştırması. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17), 7-46.
• Taşer, M., Çakır, H. (2019). Üniversite Hastanelerinde Bölüm Verimliliğinin Performansa Dayalı Ek Ödemeye Etkisi: Bir Model Önerisi. Research Journal of Business and Management, 6(4), 243-270.
• T.C. Resmî Gazete (2022), https://www.resmigazete.gov.tr/ilanlar/eskiilanlar/2019/10/2019 1002-3%20(5).pdf . Erişim Tarihi: 07.02.2022.
• Tengilimoğlu, D., & Yiğit, V. (2013). Sağlık işletmelerinde tedarik zinciri ve malzeme yönetimi. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• The Council of Supply Chain Management Professionals (2022), https://cscmp.org/CSCMP/ Educate/SCM_Definitions_and_Glossary_of_Terms.aspx. Erişim Tarihi: 07.02.2022.
• Timur, M.N. (2013). Tedarik zinciri-temel kavramlar. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları Eskişehir.
• Turk, H., & Guner, S. (2021). A field study on the pharmaceutical supply chain structure and practices in Turkey. Journal of Transportation and Logistics, 6(2), 177-196.
• Türk H. (2019). İlaç sektöründeki tarafların kilit tedarik zinciri performans göstergelerinin ölçülmesi ve Türkiye'deki ilaç tedarik zinciri yapısının analizi. Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Üretim Yönetimi ve Pazarlama Bilim Dalı (Yayın No. T08188) [Yüksek Lisans Tezi, Sakarya]. Sakarya Üniversitesi Açık Akademik Arşiv Sistemi. https://acikerisim.sakarya.edu.tr/handle/20.500.12619/69090
• Uçkun, D. D. N. (2017). Hastane İşletmeciliğinde Etkin Stok Yönetimi Eskişehir İli İlaç Stokları Uygulaması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 85-98.
• Uslu, Ş., & Akçadağ, M. (2012). İlaç Sektöründe Tersine Lojistik ve Dağıtımın Rolü: Bir Uygulama. Niğde Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1), 149-158.
• World Health Organization (2022), https://www.who.int/health-topics/medicines#tab=tab_1. Erişim Tarihi: 07.02.2022.
• Yılmaz, S. & Çavuş, İ. (2019). Hastanelerde Tedarik Zinciri Yönetimi ve Tüketim Tahmini, International Journal of Disciplines Economics & Administrative Sciences Studies, 5(12), 235-242.