Okul Müdürlerinin Zaman Yönetimi Becerileri ile Yaşadıkları İş Aile Çatışması Arasındaki İlişki

Yıl 2015, Sayı: 11, 103 - 122, 23.07.2016

Niyazi Özer Ali Kış

Öz

Bu araştırmanın temel amacı, okul müdürlerinin zaman yönetimi becerileri ile yaşadıkları iş aile çatışması arasında bir ilişki olup olmadığını belirlemektir. Bu amaca ulaşmak için Malatya İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi işbirliği ile düzenlenen Yöneticilik Formasyon Kazandırma Kursuna katılan 272 okul müdürüne veri toplama araçları uygulanmıştır. Elde edilen veriler analizinde betimsel istatistikler, tek yönlü varyans analizi ve çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırmaya katılan müdürlerin haftalık olarak yaptıkları işler içerisinde okuldaki eğitim-öğretim faaliyetlerine liderlik yapma, öğrenci velileriyle görüşme ve okulun gelişimi ve öğrenci başarısının arttırılması için çalışanlarla görüş alışverişinde bulunma işlerine daha fazla zaman ayırdıkları belirlenmiştir. Müdürlerin ders programlarını hazırlama, personel için mesleki gelişim etkinlikleri planlama ve telefon görüşmeleri yapma işlerine ise daha az zaman ayırdıkları tespit edilmiştir. Okul büyüklüğü değişkeni açısından yapılan analizlerde müdürlerin zaman yönetimi ve aile iş çatışması puanları arasında anlamlı farklılık olmadığı görülmüştür. Yapılan regresyon analizi sonucunda ise zaman tutumlarının aile-iş çatışmasına ilişkin varyansın %5’ini, iş-aile çatışmasına ilişkin varyansın ise %12’sini açıkladığı belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Okul müdürleri, zaman yönetimi, iş-aile çatışması, aile-iş çatışması

The Relationship between School Principals’ Time Management Skills and Work-Family Conflict

Öz

The purpose of this study is to determine whether there is a relationship between time management skills and workfamily conflict experiences of school principals. To this end, data collection tools were administered to 272 school principals attending Formation Course for School Principals, organized by the cooperation of Inonu University College of Education and Malatya Provincial Directorate for National Education. To analyze data, descriptive statistics, one way ANOVA and multiple regression analysis were used. Results showed that, on a weekly basis, principals devote more time to lead the school, meet with the parents and also talk with school staff about the ways of improving school and increasing the student success. It was also found that principals allocate relatively less time for preparation of school-course program, planning professional training for the teaching staff and making phone calls. For the school size variable, the analysis results showed no statistically significant difference between the scores of time management skills and work-family conflict. Regression analysis suggests that time attitudes of school principals explain approximately 5% of the variance in family-work conflict and 12% that of work-family conflict

Anahtar Kelimeler

School principals, time management, work-family conflict, family-work conflict

Kaynakça

• Açıkalın, A. (1998). Toplumsal kurumsal ve teknik yönleriyle okul yöneticiliği. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Adams, G. A., & Jex, S. M. (1999). Relationships between time management, control, work-family conflict, and strain. Journal of Occupational Health Psychology, 4 (1), 72-77.
• Akatay, A. (2003). Örgütlerde zaman yönetimi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (1), 282-300.
• Akbaba-Altun, S. (2011). Başarılı ilköğretim okulu müdürlerinin zaman yönetimi stratejileri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17 (4), 491-507.
• Akçay, C., ve Başar, M. A. (2004). İlköğretim okul müdürlerinin yönetsel görevlere ayırdıkları zaman ve bunları önemli görme dereceleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 38, 170-197.
• Alay, S., ve Koçak, S. (2003). Üniversite öğrencilerinin zaman yönetimleri ile akademik başarıları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 35, 87-106.
• Arazsu, O. (2005). İstanbul ili Kağıthane ilçesinde çalışan ilköğretim okulu müdürlerinin görev tanımı kapsamında yer alan görevlere ayırdıkları zamanın belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Aspleaf, S. G. (2001). Work-to-famıly conflict of high school assistant principals. Unpublished doctoral dissertation, The Graduate College at the University of Nebraska, Omaha. NE [UMI Dissertation Number: 3004498].
• Aycan, Z., ve Eskin, M. (2005). Relative contributions of childcare, spousal support, and organizational support in reducing work–family conflict for men and women: The case of Turkey. Sex Roles, 53 (7-8), 453-471.
• Başaran, İ. E. (2008). Örgütsel davranış: İnsanın üretim gücü. Ankara: Ekinoks Yayıncılık.
• Britton, B. K. ve Tesser A. (1991). Effects of time management practices on college grades. Journal of Educational Psychology. 83 (3), 405–410.
• Cooley, V. ve Shen, J. (2000). Factors influencing applying for urban principalship. Education and Urban Society, 32, 443-454.
• Çarıkçı, H. İ., ve Çelikkol, Ö. (2009). İş-aile çatışmasının örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyetine etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (1), 153-170.
• Darling-Hammond, L., ve McLaughlin, M. W. (1995). Policies that support professional development in an era of reform. Phi delta kappan, 76(8), 597-604.
• Demirtaş, H. ve Özer, N. (2007). Öğretmen adaylarının zaman yönetimi becerileri ile akademik başarıları arasındaki ilişki: İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi örneği. Eğitimde Politika Analizleri ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 2 (1), 34-47.
• Demirtaş, H., ve Özer, N. (2014). Okul müdürlerinin bakış açısıyla okul müdürlüğü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 1-24.
• Efeoğlu, İ. E. (2006) İş-aile çatışmasının iş stresi, iş doyumu ve örgütsel bağlılık üzerine etkisi: İlaç sektöründe bir araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi: Adana.
• Efil, İ. (2000). Zaman yönetimi. (Ed. L.Küçükahmet) Sınıf yönetimi (s.81-96), Ankara: Nobel Yayınları.
• Ensari, H. (1995). Zaman yönetimi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7, 97-103.
• Federici, R. A. ve Skaalvik, E. M. (2012). Principal self-efficacy: relations with burnout, job satisfaction and motivation to quit. Social Psychology of Education, 15, 295-320.
• Friedman, I. A. (1995). School principal burnout: The concept and it’s components. Journal of Organizational Behavior, 16 (2), 191-198.
• Friedman, I. A. (2002). Burnout in school principals: Role related antecedents. Social Psychology of Education, 5 (3), 229-251.
• Frone M. R., Barnes, G. M., ve Farrel, M. P. (1994). Relationship of work-family conflicts to substance use among employed mothers: The role of negative affect. Journal of Marriage and the Family, 56, 1019-1030.
• Frone, M. R., Russell, M., ve Cooper, M. L. (1992). Antecedents and outcomes of workfamily conflict: testing a model of the work-family interface. Journal of applied psychology, 77 (1), 65-78.
• Greenhaus, J. H., Collins, K. M., ve Shaw, J. D. (2003). The relation between work– family balance and quality of life. Journal of Vocational Behavior, 63 (3), 510531.
• Greenhaus, J. H., ve Beutell, N. J. (1985). Sources of conflict between work and family roles. Academy of management review, 10 (1), 76-88.
• Güçlü, N. (2001). Zaman yönetimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 25, 87-106.
• Karatepe, O. M. ve Kılıç, H. (2007). Relationships of supervisor support and conflicts in the work–family interface with the selected job outcomes of frontline employees, Tourism Management, 28, 238-252.
• Kılbaş, Ş. (2006). Sınıf yönetiminde yeni yaklaşımlar, İstanbul: Kare Yayınları.
• Kıral, E. (2007). İlköğretim okul yöneticilerinin tanımlanmış görevleri için zaman kullanma biçemleri: Amasya ili örneği. Yayımlanmamış Yüksek lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi-Kırıkkale.
• Kocabaş, İ., ve Erdem, R. (2003). Yönetici adayı öğretmenlerin kişisel zaman yönetimi davranışları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (2), 191-202.
• Koch, C. J., ve Kleinmann, M. (2002). A stitch in time saves nine: Behavioural decisionmaking explanations for time management problems. European Journal of Work and Organizational Psychology, 11 (2), 199-217.
• McPeake, J.A. (2006). The principalship: A study of the principal’s time on task from 1960 to the twenty-first century, Marshall University, Huntington, USA. [UMI Dissertation Number : 3278570].
• MacKenzie, R. A. (1989). Zaman tuzağı: Zamanı nasıl denetlersiniz? (Çev: Yakut Güneri), Amacom İlgi Yayınları, İstanbul.
• Netenmeyer, R. G.,. Boles, J. S. ve Mcmurrian, R. (1996). Development and validation of work-family conflict and family-work conflict scales, Journal of Applied Psychology, 80, 400-410.
• Önel, N. (2006). İş-aile çatışmasının çalışan kadının aile içi ilişkileri üzerine etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi: Sakarya.
• Özen, S. ve Uzun, T. (2005). İşyerinde çalışanın yaşadığı çatışmanın azaltılmasında örgütün ve ailenin rolü: Polis memurlarına yönelik bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (3), 128-147.
• Öztürk, N. (2008) Evli bayan öğretmenlerde iş-aile çatışmasının iş stresi ve performansa etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi: İstanbul.
• Payne, D. ve Wolfson, T. (2000). Teacher professional development: The principal’s critical role. NASSP Bulletin, 84 (618), 13-21.
• Süsin, M. (2012). İlköğretim okulu yöneticilerinin zaman yönetimi hakkındaki görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiÇanakkale
• Taslak, S. (2007). İş-aile çatışmalarının bireysel ve örgütsel sonuçları üzerine bir araştırma. Yönetim Dergisi. 18 (58), 67-75.
• Terzi, A. (2007). İlköğretim okulu müdürlerinin yöneticilik görevlerine ayırdıkları zaman ile etkili zaman kullanımını engelleyen etkenler arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Thomson, P. ve Blackmore, J. (2006). Beyond the power of one: Redesigning the work of school principals. Journal of Educational Change, 7 (3), 161-177.
• Turgut, T. (2011). Çalışmaya tutkunluk: İş yükü, esnek çalışma saatleri, yönetici desteği ve iş-aile çatışması ile ilişkileri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25 (3), 155-179.
• Uğur, A. (2000). Çalışma hayatında zaman yönetimi. MPM Kalkınmada Anahtar Verimlilik Dergisi. 12 (143), 18-22.
• Uslu, T. (2013). Issues of time management in Turkish secondary schools in the perception of principals and vice-principals. Unpublished doctoral Dissertation, University of Leicester, School of Education-UK.
• Uyduran, İ. M. (2014). İlkokul yöneticilerinde zaman yönetimi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi, İstanbul.
• Whitaker, K. (1996). Exploring causes of principal burnout. Journal of Educational Administration. 34 (1), 60-71.
• Yıldırım, N. (2009). Denetim sürecinde ilköğretim okulu müdürlerinin değerlendirilme formu üzerine değerlendirme. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 2, 199-212.