Endüstri Meslek Lisesi Öğrencilerinin Çoklu Zekâ Alanları Işığında Seçmeyi Düşündükleri Meslekler

Yıl 2014, Sayı: 10, 149 - 172, 23.07.2016

Ümit Özkanal Şule Kesgin

Öz

Meslek liselerinde öğrenciler 9. Sınıfın sonunda gitmek istedikleri mesleki alanı tercih ederek bir anlamda mesleklerini tercih etmektedirler. Kişinin alan ve meslek seçiminde pek çok değişik faktör etkili olmakla beraber bireyin baskın çoklu zekâ alanı ve bu alanı tanıması da oldukça büyük öneme sahiptir. Bu kapsamda çalışmanın amacı, meslek lisesinde öğrenim görmekte olan ortaöğretim 9. Sınıf öğrencilerinin çoklu zekâ alanlarına göre mesleki alanlarının anlamlı ölçüde farklılaşıp farklılaşmadığının belirlenmesidir. Bu araştırma betimsel bir araştırmadır. Veri toplama yöntemi olarak saha taraması yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Afyonkarahisar il merkezindeki meslek lisesi 9. Sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Örneklem seçimi olarak çok fazla sayıda mesleki alan bulunması nedeniyle amaçlı örnekleme tekniklerinden uygun örnekleme kullanılmıştır. Araştırma 2012-2013 öğretim yılında Afyonkarahisar il merkezindeki endüstri meslek lisesinde öğrenim görmekte toplam 277 9. Sınıf öğrencisine uygulanmıştır. Veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu ve çoklu zekâ envanteri kullanılmıştır. Öğrencilerin çoklu zekâ alanlarını belirlemeye yönelik olarak, Özden (2003) tarafından geçerlilik ve güvenirliliği hesaplanarak Türkçeye çevrilmiş olan “Çoklu Zekâ Ölçeği” kullanılmıştır. Elde edilen veriler üzerinde paket programla gerekli istatistiksel analizler uygulanmıştır. Araştırma verilerine göre, sosyal zekâ ve doğacı zekâ türüne sahip öğrencilerin mesleki alanlarının anlamlı derecede farklılaştığı görülmektedir

Anahtar Kelimeler

Çoklu zekâ, meslek seçimi, alan seçimi, meslek lisesi

The Occupational Areas to be thought to Choose of Vocational High School Students based on the Multiple Intelligence

Öz

The students at Vocational High Schools make their occupational choices at the end of the 9th grade of the school. Although there are a lot of factors affecting this choice, an individual’s dominant multiple intelligence area and that the individual knows it is of importance. The aim of this study is to determine if the dominant multiple intelligence areas of the students are effective in choosing the right field of the vocational school. This is a descriptive study and the survey method was used for data collection. The universe of the study is composed from the 9th grade students of vocational schools in Afyonkarahisar. In the selection of the sample, since there are a lot of occupational areas, convenience sampling, a purposeful sampling was applied. The study was applied to 277 9th grade students studying in Afyonkarahisar vocational school in 2012-2013 education years. As the data collection tool, multiple intelligence inventory and personal information form were used. In order to determine the multiple intelligence areas of the students, “Multiple Intelligence Scale” which was translated and validity and reliability studies carried out by Özden (2009) was applied. The data obtained was analysed by SPSS program. Based on the results of the study, it may be stated that the students who have social and natural intelligence differ greatly in terms of occupational areas

Anahtar Kelimeler

Multiple intelligence, selection of occupation, selection of area, vocational high

Kaynakça

• Adams, T. L. (2000). Helping children learn mathematics through multiple ıntelligences and standards for school mathematics. Childhood Education. Winter,01, 86-92.
• Berk, Ş. ve Adıgüzel, O. C. (2009). Mesleki ve teknik ortaöğretim alan öğretmenlerinin bilgi gereksinimlerini karşılama kaynakları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 29 (8), 64-75.
• Alkan, C., Doğan, H. ve Sezgin, İ. (1994). Meslek lisesi öğrencilerinin okullarına ilişkin görüşleri ve mühendislik seçimleri. Ankara: Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Basımevi.
• Alparslan, T ve Kılcıgil, E. (2005). Ankara üniversitesi beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin sosyo-kültürel yapı-meslek seçimi ilişkisi. Beden Eğitimi Spor Bilimleri Dergisi, 3 (1), 17-26.
• Armstrong, T. (2000). Multiple ıntelligences in the classroom, (2. Eds). USA: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Atlan, M, Z. (1999). Çoklu zekâ kuramı. Eğitim Yönetimi, Kış (17), 105-117.
• Basaran, I. (2004). Etkili öğrenme ve çoklu zekâ kuramı: bir inceleme, Ege Eğitim Dergisi, 5 (1), 5–12.
• Başbay, A. (2000). Çoklu zekâ kuramına göre eğitim programları ve sınıf içi etkinliklerin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bednar, J., Coughlin, J, Evans, E ve Sievers, T. (2002). Improving student motivation in mathematics through teaching to the multiple intelligences. Dissertation, Erıc: ED466408, 98 p
• Birsen, M.A. (2008). Afyonkarahisar merkez ve endüstri meslek lisesi elektrik bölümünün modüler sisteme uyarlanması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Afyon.
• Borg, R. (1996). Factors determining career choice, European Education, 28(2), 6-20.
• Bozkurt, E. ve Yenilmez, K. (2008). Altıncı sınıf matematik öğretim programında çoklu zekâ kuramına dayalı öğrenme yönteminin uygulanma düzeyine ilişkin öğretmen görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 90-99.
• Bumen, Nilay T. (2005). Okullarda çoklu zekâ kuramı (3. bs.). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç, Ç. E, Akgün, Ö. E, Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri (8.bs.). Ankara: Pegem Akademi.
• Can, G. (Ed) (2002). Rehberlik, açıköğretim fakültesi okul öncesi öğretmenliği, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Chan, D. W. (2001). Assessing giftedness of chinese secondary students in hong kong: a multiple intelligences perspective. High Ability Studies 12(2), 215-234.
• Çiftçi, G. E., Bülbül, S.F, Bayar-Muluk, N, Çamur-Duyan, G ve Yılmaz A. (2011). “Sağlık bilimleri fakültesini tercih eden öğrencilerin, üniversite ve meslek tercihlerinde etkili olan faktörler: kırıkkale üniversitesi örneği. J Kartal TR, 22(3), 151-160.
• Doğan, H. ve Kuzgun, Y. (2008). Bilgi verici danışmanlık programının üniversiteye giriş sınavı ve üniversite eğitimine ilişkin yanlış inançlara etkisi. Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20.
• Eren, Y. K. (2001). Egitim-ögretimde çoklu zekâ teorisi ve uygulamaları, Ankara: Özel Cüceli Yayınları.
• Erkalan, M., Calp, M.H ve Şahin, İ. (2012). Çoklu zekâ kuramından yararlanılarak meslek seçiminde kullanılacak bir uzman sistem tasarımı ve gerçekleştirilmesi, Bilişim Teknolojileri Dergisi, 5 (2),
• Ersan, C. ve Güney, T. (2012). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin bireysel değişkenler açısından incelenmesi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32 (1), 143-156.
• Gardner, H. (1993). Frames of mind: the theory of multiple intelligences (10 anniversary ed.). New York, NY: Basic Books.
• Gardner, H. (2004). Zihin çerçeveleri: zekâ kuramı, (E. Kılıç, Çev.) İstanbul: ALFA Yayınları.
• Gürçay, D ve Eryılmaz, A. (2002). Lise 1. sınıf öğrencilerinin çoklu zekâ alanlarının tespiti ve fizik eğitimi üzerine etkileri. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara.
• Hamamcı, Z. ve Hamurlu, K. (2005). Anne babalar meslek gelişimine yardımcı olmaya yönelik tutumlar ve bilgi düzeylerinin çocukların mesleki karasızlıklar ile ilişkisi. İnönü Üniversitesi Eğitim FakültesiDergisi, 10, 55–69.
• Hatısaru, V ve Erbaş, A.K. (2012). Matematik eğitiminde endüstri meslek liselerinde yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri, X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 27-30 Haziran 2012, 01.09.2013 tarihinde http://kongre.nigde.edu.tr/xufbmek/dosyalar/ adresinden erişildi.
• Hürsen, Ç ve Özçınar, Z. (2007). “Çoklu zekâ kuramı çalışmalarının içerik analizi bakımından değerlendirilmesi”. 7th International Educational Technology Conference: KKTC,Yakın Doğu Üniversitesi, Mayıs 2007.
• Karagöz-Işık, D. (2007). Çoklu zekâ kuramı destekli kubaşık öğrenme yönteminin ilköğ- retim dördüncü sınıf öğrencilerinin matematik dersindeki akademik başarıları- na ve kalıcılığa etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri (18. b.s.). Ankara: Nobel Yayın Da- ğıtım.
• Korkmaz, Ö ve Yeşil, R. (2011). Ortaöğretim kurumlarının öğrencilerin çoklu zekâ profillerine etkisi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (40), 69-84.
• Köksal, M.S. (2006). Kavram öğretimi ve çoklu zekâ teorisi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2),473-480.
• Kuzgun Y. (2000). Meslek danışmanlığı. (2. b.s.), Ankara: Doğuş Matbaacılık. Martin, J. (2001). Profiting from multiple ıntelligence in workplace, USA: Burlington.
• MEB (2013). Milli Eğitim Bakanlığı Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü, 12. 07. 2013 tarihinde http://urn.meb.gov.tr/mesleki.html erişildi.
• Mettetal, G ve Jordan, C. (1998). Attitudes toward a multiple ıntelligences curriculum. Journal of Educational Research,, 91(2), 115-123.
• Oğuz, Ö. (2008) Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi (özel arı lisesi örneği) Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü
• Özden, Y. (2009). Öğrenme ve öğretme, Ankara: Pegem Yayınları.
• Sarıkaya, T. ve Khorshid, L. (2009). Üniversite öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen etmenlerin incelenmesi: üniversite öğrencilerinin meslek seçimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 393-423.
• Saban A. (2005). Çoklu zekâ teorisi ve eğitimi. (4. b.s). Ankara: Nobel Yayınları. Temur-Doğan, Ö. (2011). Çoklu zekâ kuramı, öğrenme öğretme kuram ve yaklaşımları. S.B. Filiz (Ed) Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Tokar, D. M., Fischer, A. R., & Subich, L. M. (1998). Personality and vocational behavior: a selected review of the literature, 1993-1997. Journal of Vocational Behavior, 53, 115-153.
• Üstün, N. (2005). Türkiye’de ve Ab’de endüstriyel teknik okullara yönlendirme. Milli Eğitim Dergisi, Yaz, 167.
• Yazıcı, H. (2005). Eğitsel ve mesleki rehberlik, psikolojik danışma ve rehberlik. G. Can (Ed).Ankara: Pegem A Yayıcılık.
• Yılmaz, M T . (2004). Okullardaki mesleki rehberlik uygulamalarında iki temel sorun öğrencilerin alan/bölümlere yönelik “mesleki benlik tasarımlari”nın oluşumuna okul ortamınnn etkisi üzerine bir inceleme. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı. 6-9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.
• Yörük, S., Abdullah, D ve Uysal, A. (2002). Bilgi toplumu ve Türkiye’de mesleki eğitim. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 12(2), 299-312.