Comparative Analysis of Credit Utilization Capacity in Agricultural Credit Market in Turkey and the World

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 44 - 56, 30.04.2024

Selma Karabaş

Öz

The agriculture sector, unable to obtain a share in proportion to its contribution to GDP in developing countries, faces chronic poverty due to low income and insufficient capital. Agricultural credits are an important tool for the development of the agriculture sector and ensuring economic growth. In this context, it is deemed important to set forth the situation regarding agricultural credit utilization in Türkiye and the world. The aim of this study is to determine whether the agriculture sector receives a share from the agricultural credit market in proportion to its contribution to the economy. For this purpose, the share of agriculture in GDP, the rate of credit utilization in the agriculture sector, and The Agriculture Orientation Index (AOI) values were examined in the study. The findings indicate that the AOI index, which shows public expenditures on the agricultural sector, was above the world average in Türkiye before 2003. However, the AOI index has fallen below the world average since 2003. This situation indicates that agricultural investments in Türkiye are lower than the contribution of agriculture to GDP. Another aim of the study is to make future projections regarding agricultural credit utilization in Türkiye and the world. Projection equations for future years were obtained using 23 years of time series data on agricultural credit utilization and the "Least Squares Method." In the analysis, it was determined that the coefficient of the trend equation for agricultural credit utilization rate in the world is positive (0.014) and trending upwards. The coefficient for the agricultural credit utilization rate in Türkiye was found to be negative (-0.311). Accordingly, while an increase in agricultural credit utilization is observed annually worldwide, a significant decrease in credit utilization is concluded in Türkiye.

Tarımsal Kredi Pazarında Kredi Kullanım Kapasitesinin Türkiye’de ve Dünyada Karşılaştırmalı Analizi

Öz

Gelişmekte olan ülkelerde GSYİH’ya yaptığı katkı oranında pay alamayan tarım sektörü düşük gelir ve yetersiz sermaye nedeniyle kronik yoksullukla karşı karşıya kalmaktadır. Tarımsal krediler tarım sektörünün gelişmesi ve ekonomik büyümenin sağlanmasında önemli bir araçtır. Bu bağlamda Türkiye’de ve dünyada tarımsal kredi kullanımına ilişkin durumun ortaya konması önemli görülmüştür. Bu çalışmanın amacı, tarım sektörünün ekonomiye sağladığı katkı oranında tarımsal kredi pazarından pay alıp alamadığının belirlenmesidir. Bu amaçla çalışmada tarımın GSYİH içindeki payı, tarım sektöründe kredi kullanım oranı ve The Agriculture Orientation Index (AOI) değerleri incelenmiştir. Elde edilen bulgulara göre kamunun tarım sektörüne yönelik harcamalarını gösteren AOI endeksinin Türkiye’de 2003 yılına kadar dünya ortalamasının üzerinde olduğu, 2003 yılından itibaren dünya ortalamasının altına düştüğü tespit edilmiştir. Bu durum, Türkiye’de tarım sektörüne yapılan yatırımların, tarımın GSYİH’ya yaptığı katkıdan düşük olduğunu göstermektedir.Diğer taraftan çalışmada Türkiye’de ve dünyada tarımsal kredi kullanımına ilişkin geleceğe yönelik projeksiyonlar yapılmıştır. Projeksiyonda tarımsal kredi kullanımına yönelik 23 yıllık zaman serisi verileri kullanılarak “En Küçük Kareler Yöntemi” ile gelecek yıllara ilişkin trend denklemleri elde edilmiş ve tahminlerde bulunulmuştur. Yapılan analizde trend denkleminde dünyada tarımsal kredi kullanım oranı katsayısının pozitif değer aldığı (0,014) ve artış eğiliminde olduğu tespit edilmiştir. Türkiye’de tarımsal kredi kullanım oranı katsayısı negatif bulunmuştur (-0,311). Buna göre, dünyada tarımsal kredi kullanımında yıldan yıla bir artış gözlenirken, Türkiye’de kredi kullanımında ciddi bir düşüşün olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Tarımsal kredi pazarı, Tarımda kredi kullanımı, En küçük kareler yöntemi, Tarımsal yatırım

Kaynakça

• Acar. M. (2003). Tarımsal işletmelerde finansal performans analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. Sayı: 20. ss. 21-37.
• Akdi. Y. (2017). Zaman serileri analizi (Birim kökler ve kointegrasyon). Genişletilmiş 2. Baskı. Gazi Kitabevi. ISBN: 978-6055543327.
• Akgül. I. (1994). Zaman Serisi Analizi ve Öngörü Modelleri. Öneri. C:1. S:1. chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/992756; Erişim Tarihi: 11.03.2024.
• Ankrah Twumasi. M.. Chandio. A. A.. Sargani. G. R.. Asare. I.. & Zhang. H. (2022). Off-farm employment and agricultural credit fungibility nexus in rural Ghana. Sustainability. 14(15). 9109.
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (2023). BDDK Aylık Bankacılık Sektörü Verileri (Temel Gösterim); https://www.bddk.org.tr/bultenaylik; Erişim Tarihi: 22.02.2024
• Bayaner. A. (2012). Türkiye’de tarımsal kredi politikaları ve tarım kredi kooperatifleri. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi. 47 (1): 69-84.
• Dünya Bankası, (2022). https://data.worldbank.org/country/turkiye; https://data.worldbank.org/indicator/NV.AGR.TOTL.CD?end=2022&locations=1W&start=2000; Erişim Tarihi: 01.03.2024; https://data.worldbank.org/indicator/NV.AGR.TOTL.CD?end=2022&locations=CN-IN-1W&start=2000&view=chart; 02.03.2024.
• FAO, (2022). World Food and Agriculture – Statistical Yearbook 2022. Rome. ISBN 978-92-5-136930-2. https://doi.org/10.4060/cc2211en; Erişim Tarihi: 24.02.2024.
• FAO, (2023). Credit to agriculture – Global and regional trends 2013-2022. FAOSTAT Analytical Briefs. No. 76. Rome. https://doi.org/10.4060/cc9027en; Erişim Tarihi: 24.02.2024.
• FAOSTAT, (2022). Credit to agriculture. Analytical Brief 76. Global and regional trends 2013–2022. https://www.fao.org/common-pages/search/en/?q=agricultural+credit; Erişim Tarihi: 01.03.2024.
• FAOSTAT, (2024). https://www.fao.org/faostat/en/#data/IC/metadata; Erişim Tarihi: 25.02.2024.
• Fırat. O.. & Çiçek. A. (2000). T.C. Ziraat Bankasının tarımsal kredi uygulamaları ve Tokat ili merkez ilçedeki işletmelerin bu uygulamalardan yararlanma etkinliği üzerine bir araştırma. Journal of Agricultural Faculty of Gaziosmanpaşa University (JAFAG). 2000(1).
• Hayran. S.. & Aykut. Gül. A. (2018). Mersin ilinde çiftçilerin tarımsal kredi kullanım kararlarını etkileyen faktörler. Journal of the Institute of Science and Technology. 8(1). 271-277.
• Khandker. S. R.. & Faruqee. R. R. (2005). The impact of farm credit in Pakistan. Agricultural Economics. 28(3). 197-213.
• Muhongayire. W.. Hitayezu. P.. Mbatia. O. L.. & Mukoya-Wangia. S. M. (2013). Determinants of farmers’ participation in formal credit markets in rural Rwanda. Journal of Agricultural Sciences. 4(2). 87-94.
• Reyes. A.. & Lensink. R. (2011). The credit constraints of market-oriented farmers in Chile. Journal of Development Studies. 47(12). 1851-1868.
• Saleem. M. A.. & Jan. F. A. (2011). The impact of agricultural credit on agricultural productivity in Dera Ismail Khan (District) Khyber Pakhtonkhawa Pakistan. European Journal of Business and Management. 3(2). 38-44.
• Saqip SE. Kuwornu JKM. Panezia S. Ali U. 2017. Factors determining subsistence farmers’ access to agricultural credit in flood-prone areas of Pakistan. Kasetsart Journal of Social Sciences. https://doi.org/10.1016/j.kjss.2017.06.001.
• Şeker. S. E. (2015). Zaman Serisi Analizi (Time Series Analysis). YBS Ansiklopedi. 2(4). 23-31.
• TBB, (2022). Türkiye Bankalar Birliği. Türkiye'de bankacılık sistemi illere ve bölgelere göre mevduat ve kredi çeşitlerinin dağılımı. Rapor Kodu:YT02.
• TBB, (2023). Türkiye Bankalar Birliği Tarım Sektörü Raporu. Haziran 2023. İstanbul. TSKB Danışmanlık Hizmetleri. https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/Dokuman/8960/Tarim_Sektor_Raporu_130723.pdf; Erişim Tarihi: 22.02.2024.
• Ticaret Bakanlığı, (2023). Genel Tarım Sektörü. İhracat Genel Müdürlüğü Tarım Ürünleri Daire Başkanlığı. https://ticaret.gov.tr › Genel Tarım Sektörü Raporu; Erişim Tarihi: 24.02.2024.
• Tosun. F.. & Güneş. E. (2017). Tarım İşletmelerinde Sübvansiyonlu Kredi Kullanımı: Ankara İli Örneği. Turkish Journal of Agricultural Economics. 23(2).
• TUİK, (2016). TUİK Tarımsal İşletme Yapı Araştırması. İşletme büyüklüğüne göre işletme başına düşen tarım arazisi parça sayısı ve tarım arazisi ortalama parça büyüklüğü. 2016. https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=tar%C4%B1m; 03.03.2024.
• TUİK, (2023). Türkiye Yüzyılı. 100 Yılın Göstergeleri. ISBN 978-625-8368-49-9. https://biruni.tuik.gov.tr/yayin/views/visitorPages/yayinGISBN%20978-625-8368-49-9oruntuleme.zul?yayin_no=618; Erişim Tarihi: 01.03.2024
• Uygur. E.. & Kaya. E. Ö. (2022). Tarım Kredileri ile Tarımsal Büyüme Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Türkiye Örneği 1. Third Sector Social Economic Review. 57(3). 2004-2022.
• Vupa. Ö.. & Alma. Ö. G. (2008). Regresyon Analizinde Kullanılan En Küçük Kareler ve En Küçük Medyan Kareler Yöntemlerinin Karşılaştırılması. Süleyman Demirel University Faculty of Arts and Science Journal of Science. 3(2). 219-229.