ORMAN KÖYLÜLERİNİN MEVCUT DURUMLARININ İNCELENMESİ: KAHRAMANAMARAŞ İLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 2, 54 - 63, 31.10.2025

Semiha Çetinkaya , Cuma Akbay , Hasan Hüseyin Akgül , Aynur Belveren

Öz

Bu çalışmada, Kahramanmaraş ilinde yaşayan orman köylülerinin sosyo-ekonomik yapılarının ve mevcut durumlarının ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışma, Kahramanmaraş ilinin Afşin, Ekinözü, Elbistan, Göksun ve Nurhak ilçelerinde yaşayan 62 orman köylüsü ile 2023 yılı Nisan – Mayıs aylarında yüz yüze anket yöntemi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistiklerden yararlanılmıştır. Çalışma sonucunda köylülerin %53.2’si orman köylüsü olmaktan çok memnun olduğunu, %53.2’si devletin ormancılık politikalarından, %51.6’sı ise devletin orman köylülerinin sorunlarıyla ilgilenme durumundan orta derecede memnun olduğunu bildirmişlerdir. Anket yapılan orman köylülerinin %79’u ara sıra ava gittiklerini, en çok domuz (%95.2), tavşan (%90,3) ve keklik (%75,8) avladıklarını belirtmişlerdir. Köylülerin %46,8’i Orman İşletme Müdürlüğü ile ilişkisinin normal, %24.2’si ise kötü olduğunu belirtmiştir. Köylüler, Orman İşletme Müdürlüğü ile sorun yaşanmaması için kanun ve yasalar hazırlanırken köylülerin isteklerinin dikkate alınması gerektiğine (4.65), orman – köylü ilişkilerinin iyileştirilmesi gerektiğine (4.56) ve köylülere ormancılık ile ilgili bilgi verilmesi gerektiğine (4.56) kesinlikle katıldıklarını bildirmişlerdir. Bu çalışma, orman köylülerinin yaşam standartlarını yükseltmeye yönelik politika önerilerinin geliştirilmesine katkı sağlayacaktır. Özellikle gelir çeşitliliğini artırmaya yönelik kooperatifleşme, eğitim ve destek programlarının teşvik edilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

orman köylüleri , sosyo-ekonomik yapı , gelir kaynakları , ormancılık faaliyetleri , Kahramanmaraş

Etik Beyan

Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Etik Kurulu’ndan onay alındı (Tarih 18.06.2025, Toplantı Sayısı: 2025/18).

Kaynakça

• Akgün, T., Şahin, A., Kul, A. A., Özer, G., & Öztürk, S. B. (2023). Baltalık ormanların koruya dönüştürülmesinin orman köylüsünün sosyoekonomik yapısı üzerine etkileri: İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü örneği. Ormancılık Araştırma Dergisi, 140-162. https://doi.org/10.17568/ogmoad.1295036
• Alkan, S., & Toksoy, D. (2008). Orman köylerinde sosyo-ekonomik yapı: Trabzon ili örneği. Kastamonu University Journal of Forestry Faculty, 8 (1), 37-46. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/159689
• Ateş, F. (2021). Ihlamur çiçeğinin (Tilia Tomentosa Moench.) üretim, tüketim ve pazarlama yapısıyla orman köylülerine katkılarının belirlenmesi: (Karabük ili/Yenice ilçesi örneği). [Yüksek Lisans Tezi]. Karabük Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Karabük.
• Aydın, T., & Tefek, R. (2023). Kahramanmaraş ilinin ormanlık alanlarının rekreasyonel potansiyeli. Sosyal Bilimler Üzerine Araştırmalar-IV, 201-237. https://www.ceeol.com/search/chapter-detail?id=1173279
• Durkaya, A., Sinan, K., Durkaya, B., Önal, G., & Erdoğmuş, S. (2017). Orman köylüsü ve yaylacıların sosyo ekonomik ve sosyo kültürel yapısı ile çatışmaların incelenmesi: Giresun ve Manisa yöresi örneği. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 19(1) 252-267. https://doi.org/10.24011/barofd.298152
• Geray, U. (1989). Bir bölüm orman köylerinin sosyo-ekonomik özellikleri. Journal Of The Faculty Of Forestry Istanbul University, 39(2), 29-41. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/175071
• İnce, Y. (2006). Orman köylülerinin orman kaynaklarından yararlanma haklarının ekonomik boyutu (Isparta ili orman köyleri örneği). [Yüksek Lisans Tezi], Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• OGM, (2024a). Orman Genel Müdürlüğü 2024 yılı performans programı. https://www.ogm.gov.tr/tr/duyurular-sitesi/Documents/orman-genel-mudurlugu-2024-yili-performans-programi/Orman%20Genel%20M%C3%BCd%C3%BCrl%C3%BC%C4%9F%C3%BC%202024%20Y%C4%B1l%C4%B1%20Performans%20Program%C4%B1.pdf.
• OGM, (2024b). Ormancılık İstatistikleri 2024. https://www.ogm.gov.tr/tr/e-kutuphane-sitesi/Istatistikler/Ormanc%C4%B1l%C4%B1k%20%C4%B0statistikleri/Ormanc%C4%B1l%C4%B1k%20%C4%B0statistikleri%202024.zip .
• Raimov, R. (2016). Orman köylülerinin odun dışı orman ürünlerini kullanım olanakları (Eğirdir yöresi örneği). [Yüksek Lisans Tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Sağlam, B., & Öztürk, A. (2008). Orman koruma faaliyetlerinde etkinliğin artırılmasında orman köylüsü – ormancılık teşkilatı ilişkileri: Artvin Orman Bölge Müdürlüğü örneği. Kastamonu University Journal of Forestry Faculty, 8(2), 131-143. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/159683
• SBB (2024). 2024 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı. T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/10/2024-Yili-Cumhurbaskanligi-Yillik-Programi.pdf.
• Solmaz, E. (2007). Muğla orman köylerinin kalkınmasına yönelik uygulanan politikaların yoksulluk düzeyi ve orman kaynaklarının kullanımına etkisi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (19), 1-21. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/217290
• Toksoy, D., Ayaz, H., & Şen, G. (2008). Artvin ili orman köylerinin sosyo-ekonomik özellikleri. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 9 (1-2), 1-11. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/25678
• Tonyalı, S. A. (2019). Orman köylülerinin güneş enerjili su ısıtma sistemlerini kullanmasıyla ortaya çıkan sosyo ekonomik durumun değerlendirilmesi Gümüşhane örneği. [Yüksek Lisans Tezi]. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Gümüşhane.