Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Ekolojik Birimlerde Yatay, Dikey ve Derinliğe Göre Kuşaklanma Terimlerinin Türkçe Karşılıklarının İrdelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 1, 35 - 62, 03.05.2025
https://doi.org/10.31451/ejatd.1658525

Öz

Ekolojik birimlerin kuşaklanması üzerine yapılan çalışmalar farklı bilim alanları başlığında yürütülmüş ekolojinin gelişmesine bağlı olarak yeni sınıflandırmalara konu olmuştur. Ekolojik birimlerin yatay, dikey ve derinliğe göre kuşaklanmalarıyla ilgili olarak Türkçe ekoloji kaynaklarında çok uzun zamandan beri çeşitli terimlerin kullanıldığı görülmektedir. Dilbilgisi açısından ara biçim düşünsel yaklaşımını belirtmesi açısından okunuşlara yoğun yer verilmiştir. Biyom birimlerinin Türkçe karşılıkları oldukça zengindir. Bu zenginliğin içinden bazıları Türkçe karşılığı olarak kullanılması önerilmiştir. Dağ kuşakları ile su ekosistemlerinin kuşaklanmalarında ise terim üretilerek karşılıkları önerilmiştir. Çalışma kapsamında 90 terim değerlendirilmiştir. Bunlardan 28’sinde mevcut Türkçe karşılıkları arasında yapılan değerlendirmeler sonucunda öneri yapılmıştır. Diğer 62 terim için ise Türkçe karşılıklar üretilmiştir. Çalışmada terimlerin üretilmesinde Türkçenin birikiminde yer alan temel kavramlardan yararlanılmıştır. Üretilen ve önerilen terimlerle ekoloji diline katkı yapılabileceği öngörülmektedir.

Kaynakça

  • Abell, R., Thime, M. L., Revenga, C., Bryer, M., Kottelat, Bogutskaya, N., Coad, B., Mandrak, N., Balderas, S. C., Bussing, W., Stiassny, M. L. J., Skelton, P., Allen, G. R., Unmack, P., Naseka, A., Rebecca, N.G., Sindorf, N., Robertson, J., Armijo, E., Higgins, J. V., Heibel, T. J., Wikramanayake, E., Olson, D., Lopez, H. L., Reis, R. E., Lundberg, J. G., Perez, M. H. S., Petry, P., 2008. Freshwater ecoregions of the world: a new map of biogeographic units for freshwater biodiversity conservation. BioScience, 58 (5): 403-414.
  • Allee, W. C., Park, O., Emerson, A. E., Park, T., Schmidt, K. P., 1969. Principles of Animal Ecology. Saunders Company, 837 pages, Philadelphia and London.
  • Altun, L., 1995. Maçka (Trabzon) İşletmesi Ormanüstü Serisinde Orman Yetişme Ortamı Birimlerinin Ayrılması ve Haritalanması Üzerine Araştırmalar. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Danışman: Zeki Kalay, 176 sayfa, Trabzon.
  • Anonim, 2024. Codex Cumanicus. Çevirenler; Mustafa Argunşah ve Galip Güner, Türk Dil Kurumu Yayınları: 1491, ISBN: 978-975-17-5265-9, 718 Sayfa, Ankara.
  • Arceivala, S. J., 1978. Çevre Mühendisliğide Ekoloji. İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Ders Notları, 105 Sayfa, İstanbul
  • Balkıs, N., Albayrak, S., Balkıs, H., 2007. Deniz Ekolojisi. Sayfa:163-222, Editör Sabri Gökmen, Genel Ekoloji, Nobel Yayın Nu: 1160, ISBN: 978-9944-77-170-2, 475 sayfa, Ankara.
  • Berker, A., 1945. Silvikültür. Cilt I, Ziraat Bakanlığı Orman Umum Müdürlüğü Yayınları, Yeni Basımevi, 210 sayfa, Bursa.
  • Blanchette, M. L., Lund, M. A., 2016. Pit lakes are a global legacy of mining: an integrated approach to achieving sustainable ecosystems and value for communities. Current Opinion in Environmental Sustainability, 23:28–34.
  • Connor, D. W., Allen, J. H., Golding, N., Howell, K. L., Lieberkecht, L. M., Northen, K. O., Reker, J. B., 2004. The Marine Habitat Classification For Britain and Ireland Version 04.05. JNCC, Peterborough ISBN 1 861 07561 8 (internet version), 49 pages, https://mhc.jncc.gov.uk/media/1027/04_05_introduction.pdf Erişim Tarihi: 08.01.2025.
  • Crins, W. J., Gray, P. A., Uhling, P. W. C., Wester, M. C. 2009. The Ecosysyem of Ontaria, Part 1: Ecozones and Ecoregions. Technical Report SIB TER IMA TR-01, Ministry of Natural Resources, ISBN: 978-4435-0813-1, 76 pages, Ontaria.
  • Çepel, N., 1982a. Ekoloji Terimler Sözlüğü. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları: 3048/324, 357 Sayfa, İstanbul.
  • Çepel, N., 1982b. Ekosistem Bilgisi. Teksir Baskı, 146 sayfa, İstanbul.
  • Çepel, N., 1983. Genel Ekoloji. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları: 3155/352, 179 Sayfa, İstanbul.
  • Çepel, N., 1988. Toprak İlmi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayın Nu: 3416/389, 288 sayfa, İstanbul.
  • Çepel, N., 1991. Doğa Çevre Ekoloji ve İnsanlığın Ekolojik Sorunları. Altın Kitapları Yayınevi, ISBN: 975-405-348-0, 248 sayfa, İstanbul.
  • Çepel, N., 1995. Orman Ekolojisi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayın Nu: 3886/433, ISBN: 975-404-398-1, Üçüncü baskı, 536 sayfa, İstanbul.
  • Çepel, N., 2006. Ekoloji, Doğal Yaşam Dünyaları ve İnsan. Palme Yayıncılık: 367, ISBN: 975-8982-68-0, 188 sayfa, Ankara.
  • Çetin, T., 2014. Su Çerçeve Direktifine Göre Biyolojik Kalite Elementleri: Fitoplankton ve Fitobentoz. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Uzmanlık Tezi, Danışman; Nilsun Demir, 126 Sayfa, Ankara.
  • Çolak, A. H., Pitterle, A., 1999. Yüksek Dağ Silvikültürü (Cilt I- Orta Avrupa) Genel Prensipler). Orman Genel Müdürlüğü Personelini Güçlendirme Vakfı Yayını, ISBN:975-93943-0-8, 370 Sayfa, Ankara.
  • Daubenmire, R. E., 1938. Merriam's life zones of North America. The Quarterly Review of Biology, 13 (3): 327-332.
  • EEA, 2010. Europe's ecological backbone: recognising the true value of our mountains. EEA (European Environment Agency) Report No 6/2010, 978-92-9213-108-1, 248 pages, Copenhagen.
  • Eler, Ü., 1991. İngilizce – Türkçe Ormancılık Sözcük ve Deyimleri. Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü, 720 sayfa, Ankara.
  • Ergun, P., 2009. Altay Destanlarında tayga, kutlu ve kutsuz ağaçlarla ilgili terimler üzerine. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 27: 75-79.
  • Ersan, E., 2006. Mamasın Baraj Gölü (Aksaray)’Nün Bentik Faunası ve Mevsimsel Değişimi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Danışman; Ahmet Altındağ, 50 sayfa, Anakara.
  • Esin, 2013. Türkiye Türkçesinde su ve kullanımı üzerine geleneksel kavramlar. Avrasya Terim Dergisi, 1 (1): 8-16.
  • Fay, A. R., McKinley, G. A., 2014. Global ocean biomes: mean and temporal variability. Earth System Science Data Discuss., 7: 107–128.
  • FRA, 2012. Global Ecological Zones for FAO Forest Reporting, 2010 Update. Forest Resources Assessment Working Paper: 179, 42 pages, Rome.
  • Higgins, S. I., Buitenwerf, R., Moncrieff, G. R., 2016. Defining functional biomes and monitoring their change globally. Global Change Biology, 22: 3583–3593.
  • Huggett, R.J., 1995. Geoecology: An Evolutionary Approach. ISBN 0-415-08689-2.
  • Geldiay, R., Koçataş, A., 1975. Genel Ekoloji. Ege Üniversitesi Matbaası, 313 sayfa, İzmir.
  • Irmak, A., 1966. Orman Ekolojisi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayın Nu:1187/104, 362 sayfa, İstanbul.
  • Irmak, A., 1968. Toprak İlmi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayın Nu: 1268/121, 290 sayfa, İstanbul.
  • Irmak, A., 1970. Orman Ekolojisi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayın Nu: 1650/149, 367 sayfa, İstanbul
  • İnandık, H., 1961. Bitkiler Coğrafyası. İstanbul Üniversitesi Yayınları Coğrafya Enstitüsü Nu: 930/32, 220 sayfa, İstanbul.
  • İnandık, H., 1969. Bitki Coğrafyası. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayınları Nu: 930/32, İkinci Baskısı, 271 sayfa, İstanbul.
  • İnandık, H., 1971. Deniz ve Kıyı Coğrafyası. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayınları Nu: 1219/47, 210 sayfa, İstanbul.
  • İzbırak, R., 1963. Bitki Coğrafyası. Doğuş Matbaacılık ve Ticaret Limited Şirketi Matbaası, 192 sayfa, Ankara.
  • İzbırak, R., 1992. Coğrafya Terimler Sözlüğü. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları Öğretmen Kitapları Dizisi: 157, ISBN: 975–11–0665–6, 464 sayfa, Ankara.
  • Kantarcı, M. D., 1978. Aladağ Kütlesinin (Bolu) kuzey aklanındaki uludağ göknarı ormanlarında yükselti-iklim kuşaklarına göre bazı ölü örtü ve toprak özelliklerinin analitik olarak araştırılması. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, A28 (2): 60-116.
  • Kantarcı, M. D., 1979. Aladağ Kütlesinin (Bolu) Kuzey Aklanındaki Uludağ Göknarı Ormanlarında Yükselti-İklim Kuşaklarına Göre Bazı Ölü Örtü ve Toprak Özelliklerinin Analitik Olarak Araştırılması. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayın Nu:2634/274, 220 sayfa, İstanbul.
  • Kantarcı, M. D., 1980a. Aladağ Kütlesinin (Bolu) Kuzey Yamacındaki Uludağ Göknarı (Abies bornmülleriana Mattf.) Ekosistemlerinde Ekolojik Araştırmalar. Sayfa: 125-158, Orman Ekosistemi Simpozyumu 10 – 15/11/1981, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayını 164 sayfa, İstanbul.
  • Kantarcı, M. D., 1980b. Aladağ Kütlesinin (Bolu) Kuzey Yamacında Uludağ Göknarı İbrelerindeki Mineral Madde Miktarının Yükselti-İklim Kuşaklarına Göre Değişimi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, A30 (2): 135-152.
  • Kantarcı, M. D., 1987. Toprak İlmi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayın Nu: 3444/387, 370 sayfa, İstanbul.
  • Karaman, B. İ., 2017. Terimbilimi. Bilge Kültür Sanat, ISBN: 978-605-9521-74-1, 192 sayfa, İstanbul.
  • Kartallıoğlu, Y., 2016. Osmanlı Türkçesinde ara biçim-I: Arapça ve Farsça kelimeler. Dil Araştırmaları, 18: 103-124.
  • Kışlalıoğlu, M., Berkes, F., 1985. Ekoloji ve Çevre Bilimleri. Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayını, 361 Sayfa, Ankara.
  • Kocataş, A., 2003. Ekoloji ve Çevre Biyolojisi. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yayınları Nu: 51, Ders Kitabı Dizini Nu:20, 597 Sayfa, İzmir.
  • Koral, S., Suludere, Z., Ayvalı, 2000. Biyoloji Terimleri Sözlüğü. 2. Baskı, Türk Dil Kurumu Yayınları, 1067 Sayfa. Ankara.
  • Korkmaz, Z., 2003. Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi). Türk Dil Kurumu Yayınları: 827, ISBN:975-16-1643-3, 1224 sayfa, Ankara.
  • Körner, C., 2009. Global statistics of ‘‘mountain’’ and ‘‘alpine’’ Research. Mountain Research and Development, 29 (1): 97-102.
  • Kuleli, T., Başusta, N., 2008. Kıyı Alanları Yönetimi. Sayfa: 191-204, Kıyısal Ekosistem, Editörler; Kadir Seyhan ve Nuri Başusta, ISBN: 978-605-395-059-2, 204 sayfa, Ankara.
  • Kuşak, B., 2006. Su Kıyılarının Ekolojik Açıdan Değerlendirilmesi ve Restorasyonu. Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Tülay Ayaşlıgil, 169 sayfa, İstanbul.
  • Lawson, D. E., Kulla, J. B., 1978. An oxygen ısotope ınvestigation of the origin of the basal zone of the Matanuska Glacier, Alaska. The Journal of Geology, 86 (6): 673-685.
  • Loidi, J., Navarro-Sanchez, G., Vynokurov, D., 2022. Climatic definitions of the world’s terrestrial biomes. Vegetation Classification and Survey, 3: 231–271.
  • Loidi, J., Navarro-Sanchez, G., Vynokurov, D., 2023. A vector map of the world’s terrestrial biotic units: subbiomes, biomes, ecozones and domains. Vegetation Classification and Survey, 4: 59–61.
  • Loveland, T. R., Merchant, J. M., 2004. Ecoregions and ecoregionalization: geographical and ecological perspectives. Environmental Management, 34 (Suppl. 1): 1–13.
  • Mahmut, K., 1072. Divânû Lûgât-it-Türk. Çeviren: Besim Atalay, 1998, 4. Baskı, Türk Dil Kurumu Yayınları: 521, 4 Cilt.
  • Mayer, H., Aksoy, H., 1998. Türkiye Ormanları. Orman Bakanlığı Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Muhtelif Yayın Nu: 1, ISBN: 975–7829–56-0, 295 sayfa, Bolu.
  • Moe, B., Botnen, A., 1997. A quantitative study of the epiphytic vegetation on pollarded trunks of Fraxinus excelsior at Havrå, Osterøy, Western Norway. Plant Ecology, 129 (2): 157-177.
  • Moncrieff, G. R., Bond, W. J., Higgins, S. I:, 2016. Revising the biome concept for understanding and predicting global change impacts. Journal of Biogeography (J. Biogeogr.), 43, 863–873.
  • Mucina, L., 2023. Biomes of the Southern Hemisphere. ISBN 978-3-031-26739-0, 219 pages, Springer.
  • Mucina, L., 2019. Biome: evolution of a crucial ecological and biogeographical concept. New Phytologist, 222: 97–114.
  • Musaev, K. M., 1973. A. N. Samoyloviç ve Türk dillerinin karşılaştırmalî leksikolojisi. sovetskaya tyurkologıya. No. 5, (Baku 1973), s. 49-57, (Çeviren; Irıskül Tursunova), Çeviri; Manas Sosyal Bilimler Dergisi, 2004 11(2): 29 – 36.
  • MWD, 2024. Merriam-Webster Sanal Sözlüğü. https://www.merriam-webster.com/dictionary Erişim Tarihi: 05.12.2024.
  • Odum, E. P., Barrett, G. W., 2008. Ekoloji’nin Temel İlkeleri. Çeviri editörü: Kani Işık, Palme Yayıncılık, ISBN: 978-9944-341-74-5, 598 sayfa, Ankara.
  • Öngör, S., 1948. Deniz Coğrafyası. Milli Eğitim Basımevi, 104 sayfa, Ankara.
  • Özçelik, M., 2017. Belek Kıyısı (Antalya) için kıyı kenar çizgisinin önemi. Türkiye Jeoloji Bülteni, 60: 331-340.
  • Pabuçcu, K., Karataş, M., Çevik, F., 2007. Tatlı Su Ekolojisi. Sayfa: 221-256, Editör Sabri Gökmen, Genel Ekoloji, Nobel Yayın Nu: 1160, ISBN: 978-9944-77-170-2, 475 sayfa.
  • Saatçioğlu, V. F., 1946. Uludağ Orman Rejyonları (Düşey Orman Zonları). Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsü Dergisi, 5 (2): 323-334.
  • Saatçioğlu, F., 1976. Silvikültür I – Silvikültürün Biyolojik Esasları ve Prensipleri. 2. bs., 423 sayfa, Sermet Matbaası, İstanbul.
  • Schultz, J., 2005. The Ecozones of the World: The Ecological Divisions of the Geosphere. Translator; Bridget Ahnert, ISBN-10 3-540-20014-2, 252 pages, Springer.
  • Sell, A. F., Maltitz, G. P., Auel, H., Biastoch, A., Bode-Dalby, M., Brandt, P., Duncan, S. E., Ekau, W., Fock, H. O., Hagen, W., Huggett, J. A., Koppelmann, R., Körner, M., Lahajnar, N., Martin, B., Midgley, G. F., Rixen, T., Lingen, C. D., Verheye, H. M., Wilhelm, M. R., 2024. Unique Southern African Terrestrial and Oceanic Biomes and Their Relation to Steep Environmental Gradients. Pages: Pages: 23-88, G. P. von Maltitz et al. (eds.), Sustainability of Southern African Ecosystems under Global Change, Ecological Studies 248, ISBN: ISBN 978-3-031-10948-5, 973 pages, Springer.
  • Sevgi, O., 2003. Bayramiç İşletmesi'nde (Kaz dağları) karaçamın (Pinus nigra Arnold) yükseltiye göre beslenme büyüme ilişkileri. İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Danışman: M. Doğan Kantarcı, 240 sayfa, İstanbul.
  • Sevgi, O., 2004. Fen Bilimleri Sözlüklerinde Türkçe Kelime Kullanımı. (s. 2667–2686) V. Türk Dil Kurultayı Bildiri Kitabı, Cilt II, Türk Dil Kurumu Yayını, Ankara.
  • Sevgi, O., 2013. Orman(-Lar), ormanlık alan ve orman alanı terimleri: kullanım sorunları ve öneriler. Avrasya Terim Dergisi, 1 (1): 59 – 73.
  • Sevgi, O., 2023. Ormancılık Terminolojisi. İstanbul Üniversitesi–Cerrahpaşa Yayınevi Seri Nu: 13, E-ISBN: 978-605-7880-27-7, 148 sayfa, İstanbul.
  • Sevgi, O., Tecimen, H. B., Okan, T., Yılmaz, O. Y., 2012. Türklerde toprak bilgisinin kökenleri. Acta Turcica, 4 (1): 222-234.
  • Spalding, M. D., Fox, H. E., Allen, G. R., Davidson, N., Ferdana, Z. A., Finlayson, M., Halpern, B. S., Jorge, M. A., Lombana, A., Lourei, S. A., Martin, K. D., McManus, E., Molnar, J., Recchia, C. A., Robertson, J., 2007. Marine ecoregions of the world: a bioregionalization of coastal and shelf areas. BioScience, 57 (7): 573-583.
  • Sutton, D. B., Harmon, N. P., 1973. Ecology: Selected Concepts. 304 pages, John Willey and Sons, New York.
  • Şişli, N. M., 1980. Ekoloji. Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 189 Sayfa, Ankara.
  • Şişli, N. M., 1999. Ekoloji. İkinci Baskı, Gazi Kitabevi, 492 Sayfa, Ankara.
  • Tanoğlu, A., 1947. Türkiye’nin irtifa kuşakları. Türk Coğrafya Dergisi, 3 (9-10): 37-63.
  • Topkara, S., 2011. Çambaşı Göleti (Kabadüz, Ordu) Fitoplanktonu ve Trofik Yapısının İncelenmesi. Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Beyhan Taş, 108 sayfa, Ordu.
  • Tavşanoğlu, F., 1974. Sel Yataklarının Tahkimi Dağlık Arazi Dere Havzalarında Sel Kontrolu. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları Nu: 1972/203, 275 sayfa, İstanbul.
  • TDK, 2025. Türk Dil Kurumu Sanal Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/ Erişim Tarihi: 14.01.2025
  • Tietze, A., 2002. Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugatı. Cilt 1 A-E, Simurg Kitapcılık, ISBN: 975 7172 57X, 763 sayfa, İstanbul.
  • Tunçdilek, N., 1985. Türkiye’de Relief Şekilleri ve Arazi Kullanımı. İstanbul Üniversitesi Yayınları Nu: 3279, Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Yayınları Nu:3, 192 sayfa, İstanbul.
  • Turoğlu, H., 2023. Deniz ve Göllerde Kıyı. Sayfa: 1-30, Yasal ve Bilimsel Boyutlarıyla Kıyı, Editörler; Hüseyin Turoğlu ve Hakan Yiğitbaşıoğlu, Jeomorfoloji Derneği Yayını Yayın Nu: 1, ISBN: 978-605-67576-0-0, İstanbul.
  • Turoğlu, H., 2023. Jeomorfolojik Açıdan Akarsu Kıyıları ve Kıyı Kanunu. Jeomorfolojik Araştırmalar Dergisi, (10): 34-48.
  • TÜBA, 2024. Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü. http://terim.tuba.gov.tr/ Erişim Tarihi: 06.12.2024.
  • Yıldırım, Ş., 2015. Bitki Sözlüğü. Ofset Fotomat Matbaacılık, ISBN: 978-605-4938-97-1, 736 sayfa, Ankara.
  • Yılmaz, E., 2021. Yüksek çözünürlüklü ERA-Interim ve HadGEM2-CC Model verilerine Göre Türkiye’nin güncel ve gelecekteki Holdridge ekolojik bölgeleri, Coğrafi Bilimler Dergisi/ Turkish Journal of Geographical Sciences, 19(1): 29-60.
  • Zülfikar, H., 1991. Terim Sorunları ve Terim Yapma Yolları. Türk Dil Kurumu Yayınları:569, ISBN:975-16-0398-6, 212 sayfa, Ankara.

Analysis of Turkish Equivalents of Terms Horizontal, Vertical and Depth-Based Zonation in Ecological Units

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 1, 35 - 62, 03.05.2025
https://doi.org/10.31451/ejatd.1658525

Öz

Studies on the belting of ecological units have been conducted under the title of different scientific fields and have been subject to new classifications depending on the development of ecology. It is seen that various terms have been used in Turkish ecology sources for a long time regarding the belting of ecological units horizontally, vertically and according to depth. In terms of grammar, readings have been given a lot of space in terms of indicating the intermediate form intellectual approach. There has been diversity in the Turkish equivalents of biome or ecozones units. In this term group, it has been suggested to use terms from within themselves. In the belting of mountain belts and water ecosystems, terms have been produced and their equivalents have been suggested. The study focused on 90 terms. 28 of these were suggested as a result of the evaluation of existing terms. Turkish equivalents of a total of 62 terms have been produced. In the study, basic concepts in the accumulation of Turkish have been used in the production of terms. It is envisaged to contribute to the language of ecology with the suggested terms.

Kaynakça

  • Abell, R., Thime, M. L., Revenga, C., Bryer, M., Kottelat, Bogutskaya, N., Coad, B., Mandrak, N., Balderas, S. C., Bussing, W., Stiassny, M. L. J., Skelton, P., Allen, G. R., Unmack, P., Naseka, A., Rebecca, N.G., Sindorf, N., Robertson, J., Armijo, E., Higgins, J. V., Heibel, T. J., Wikramanayake, E., Olson, D., Lopez, H. L., Reis, R. E., Lundberg, J. G., Perez, M. H. S., Petry, P., 2008. Freshwater ecoregions of the world: a new map of biogeographic units for freshwater biodiversity conservation. BioScience, 58 (5): 403-414.
  • Allee, W. C., Park, O., Emerson, A. E., Park, T., Schmidt, K. P., 1969. Principles of Animal Ecology. Saunders Company, 837 pages, Philadelphia and London.
  • Altun, L., 1995. Maçka (Trabzon) İşletmesi Ormanüstü Serisinde Orman Yetişme Ortamı Birimlerinin Ayrılması ve Haritalanması Üzerine Araştırmalar. Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Danışman: Zeki Kalay, 176 sayfa, Trabzon.
  • Anonim, 2024. Codex Cumanicus. Çevirenler; Mustafa Argunşah ve Galip Güner, Türk Dil Kurumu Yayınları: 1491, ISBN: 978-975-17-5265-9, 718 Sayfa, Ankara.
  • Arceivala, S. J., 1978. Çevre Mühendisliğide Ekoloji. İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Ders Notları, 105 Sayfa, İstanbul
  • Balkıs, N., Albayrak, S., Balkıs, H., 2007. Deniz Ekolojisi. Sayfa:163-222, Editör Sabri Gökmen, Genel Ekoloji, Nobel Yayın Nu: 1160, ISBN: 978-9944-77-170-2, 475 sayfa, Ankara.
  • Berker, A., 1945. Silvikültür. Cilt I, Ziraat Bakanlığı Orman Umum Müdürlüğü Yayınları, Yeni Basımevi, 210 sayfa, Bursa.
  • Blanchette, M. L., Lund, M. A., 2016. Pit lakes are a global legacy of mining: an integrated approach to achieving sustainable ecosystems and value for communities. Current Opinion in Environmental Sustainability, 23:28–34.
  • Connor, D. W., Allen, J. H., Golding, N., Howell, K. L., Lieberkecht, L. M., Northen, K. O., Reker, J. B., 2004. The Marine Habitat Classification For Britain and Ireland Version 04.05. JNCC, Peterborough ISBN 1 861 07561 8 (internet version), 49 pages, https://mhc.jncc.gov.uk/media/1027/04_05_introduction.pdf Erişim Tarihi: 08.01.2025.
  • Crins, W. J., Gray, P. A., Uhling, P. W. C., Wester, M. C. 2009. The Ecosysyem of Ontaria, Part 1: Ecozones and Ecoregions. Technical Report SIB TER IMA TR-01, Ministry of Natural Resources, ISBN: 978-4435-0813-1, 76 pages, Ontaria.
  • Çepel, N., 1982a. Ekoloji Terimler Sözlüğü. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları: 3048/324, 357 Sayfa, İstanbul.
  • Çepel, N., 1982b. Ekosistem Bilgisi. Teksir Baskı, 146 sayfa, İstanbul.
  • Çepel, N., 1983. Genel Ekoloji. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları: 3155/352, 179 Sayfa, İstanbul.
  • Çepel, N., 1988. Toprak İlmi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayın Nu: 3416/389, 288 sayfa, İstanbul.
  • Çepel, N., 1991. Doğa Çevre Ekoloji ve İnsanlığın Ekolojik Sorunları. Altın Kitapları Yayınevi, ISBN: 975-405-348-0, 248 sayfa, İstanbul.
  • Çepel, N., 1995. Orman Ekolojisi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayın Nu: 3886/433, ISBN: 975-404-398-1, Üçüncü baskı, 536 sayfa, İstanbul.
  • Çepel, N., 2006. Ekoloji, Doğal Yaşam Dünyaları ve İnsan. Palme Yayıncılık: 367, ISBN: 975-8982-68-0, 188 sayfa, Ankara.
  • Çetin, T., 2014. Su Çerçeve Direktifine Göre Biyolojik Kalite Elementleri: Fitoplankton ve Fitobentoz. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü, Uzmanlık Tezi, Danışman; Nilsun Demir, 126 Sayfa, Ankara.
  • Çolak, A. H., Pitterle, A., 1999. Yüksek Dağ Silvikültürü (Cilt I- Orta Avrupa) Genel Prensipler). Orman Genel Müdürlüğü Personelini Güçlendirme Vakfı Yayını, ISBN:975-93943-0-8, 370 Sayfa, Ankara.
  • Daubenmire, R. E., 1938. Merriam's life zones of North America. The Quarterly Review of Biology, 13 (3): 327-332.
  • EEA, 2010. Europe's ecological backbone: recognising the true value of our mountains. EEA (European Environment Agency) Report No 6/2010, 978-92-9213-108-1, 248 pages, Copenhagen.
  • Eler, Ü., 1991. İngilizce – Türkçe Ormancılık Sözcük ve Deyimleri. Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü, 720 sayfa, Ankara.
  • Ergun, P., 2009. Altay Destanlarında tayga, kutlu ve kutsuz ağaçlarla ilgili terimler üzerine. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 27: 75-79.
  • Ersan, E., 2006. Mamasın Baraj Gölü (Aksaray)’Nün Bentik Faunası ve Mevsimsel Değişimi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Danışman; Ahmet Altındağ, 50 sayfa, Anakara.
  • Esin, 2013. Türkiye Türkçesinde su ve kullanımı üzerine geleneksel kavramlar. Avrasya Terim Dergisi, 1 (1): 8-16.
  • Fay, A. R., McKinley, G. A., 2014. Global ocean biomes: mean and temporal variability. Earth System Science Data Discuss., 7: 107–128.
  • FRA, 2012. Global Ecological Zones for FAO Forest Reporting, 2010 Update. Forest Resources Assessment Working Paper: 179, 42 pages, Rome.
  • Higgins, S. I., Buitenwerf, R., Moncrieff, G. R., 2016. Defining functional biomes and monitoring their change globally. Global Change Biology, 22: 3583–3593.
  • Huggett, R.J., 1995. Geoecology: An Evolutionary Approach. ISBN 0-415-08689-2.
  • Geldiay, R., Koçataş, A., 1975. Genel Ekoloji. Ege Üniversitesi Matbaası, 313 sayfa, İzmir.
  • Irmak, A., 1966. Orman Ekolojisi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayın Nu:1187/104, 362 sayfa, İstanbul.
  • Irmak, A., 1968. Toprak İlmi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayın Nu: 1268/121, 290 sayfa, İstanbul.
  • Irmak, A., 1970. Orman Ekolojisi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayın Nu: 1650/149, 367 sayfa, İstanbul
  • İnandık, H., 1961. Bitkiler Coğrafyası. İstanbul Üniversitesi Yayınları Coğrafya Enstitüsü Nu: 930/32, 220 sayfa, İstanbul.
  • İnandık, H., 1969. Bitki Coğrafyası. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayınları Nu: 930/32, İkinci Baskısı, 271 sayfa, İstanbul.
  • İnandık, H., 1971. Deniz ve Kıyı Coğrafyası. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Yayınları Nu: 1219/47, 210 sayfa, İstanbul.
  • İzbırak, R., 1963. Bitki Coğrafyası. Doğuş Matbaacılık ve Ticaret Limited Şirketi Matbaası, 192 sayfa, Ankara.
  • İzbırak, R., 1992. Coğrafya Terimler Sözlüğü. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları Öğretmen Kitapları Dizisi: 157, ISBN: 975–11–0665–6, 464 sayfa, Ankara.
  • Kantarcı, M. D., 1978. Aladağ Kütlesinin (Bolu) kuzey aklanındaki uludağ göknarı ormanlarında yükselti-iklim kuşaklarına göre bazı ölü örtü ve toprak özelliklerinin analitik olarak araştırılması. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, A28 (2): 60-116.
  • Kantarcı, M. D., 1979. Aladağ Kütlesinin (Bolu) Kuzey Aklanındaki Uludağ Göknarı Ormanlarında Yükselti-İklim Kuşaklarına Göre Bazı Ölü Örtü ve Toprak Özelliklerinin Analitik Olarak Araştırılması. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayın Nu:2634/274, 220 sayfa, İstanbul.
  • Kantarcı, M. D., 1980a. Aladağ Kütlesinin (Bolu) Kuzey Yamacındaki Uludağ Göknarı (Abies bornmülleriana Mattf.) Ekosistemlerinde Ekolojik Araştırmalar. Sayfa: 125-158, Orman Ekosistemi Simpozyumu 10 – 15/11/1981, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayını 164 sayfa, İstanbul.
  • Kantarcı, M. D., 1980b. Aladağ Kütlesinin (Bolu) Kuzey Yamacında Uludağ Göknarı İbrelerindeki Mineral Madde Miktarının Yükselti-İklim Kuşaklarına Göre Değişimi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, A30 (2): 135-152.
  • Kantarcı, M. D., 1987. Toprak İlmi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayın Nu: 3444/387, 370 sayfa, İstanbul.
  • Karaman, B. İ., 2017. Terimbilimi. Bilge Kültür Sanat, ISBN: 978-605-9521-74-1, 192 sayfa, İstanbul.
  • Kartallıoğlu, Y., 2016. Osmanlı Türkçesinde ara biçim-I: Arapça ve Farsça kelimeler. Dil Araştırmaları, 18: 103-124.
  • Kışlalıoğlu, M., Berkes, F., 1985. Ekoloji ve Çevre Bilimleri. Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayını, 361 Sayfa, Ankara.
  • Kocataş, A., 2003. Ekoloji ve Çevre Biyolojisi. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yayınları Nu: 51, Ders Kitabı Dizini Nu:20, 597 Sayfa, İzmir.
  • Koral, S., Suludere, Z., Ayvalı, 2000. Biyoloji Terimleri Sözlüğü. 2. Baskı, Türk Dil Kurumu Yayınları, 1067 Sayfa. Ankara.
  • Korkmaz, Z., 2003. Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi). Türk Dil Kurumu Yayınları: 827, ISBN:975-16-1643-3, 1224 sayfa, Ankara.
  • Körner, C., 2009. Global statistics of ‘‘mountain’’ and ‘‘alpine’’ Research. Mountain Research and Development, 29 (1): 97-102.
  • Kuleli, T., Başusta, N., 2008. Kıyı Alanları Yönetimi. Sayfa: 191-204, Kıyısal Ekosistem, Editörler; Kadir Seyhan ve Nuri Başusta, ISBN: 978-605-395-059-2, 204 sayfa, Ankara.
  • Kuşak, B., 2006. Su Kıyılarının Ekolojik Açıdan Değerlendirilmesi ve Restorasyonu. Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Tülay Ayaşlıgil, 169 sayfa, İstanbul.
  • Lawson, D. E., Kulla, J. B., 1978. An oxygen ısotope ınvestigation of the origin of the basal zone of the Matanuska Glacier, Alaska. The Journal of Geology, 86 (6): 673-685.
  • Loidi, J., Navarro-Sanchez, G., Vynokurov, D., 2022. Climatic definitions of the world’s terrestrial biomes. Vegetation Classification and Survey, 3: 231–271.
  • Loidi, J., Navarro-Sanchez, G., Vynokurov, D., 2023. A vector map of the world’s terrestrial biotic units: subbiomes, biomes, ecozones and domains. Vegetation Classification and Survey, 4: 59–61.
  • Loveland, T. R., Merchant, J. M., 2004. Ecoregions and ecoregionalization: geographical and ecological perspectives. Environmental Management, 34 (Suppl. 1): 1–13.
  • Mahmut, K., 1072. Divânû Lûgât-it-Türk. Çeviren: Besim Atalay, 1998, 4. Baskı, Türk Dil Kurumu Yayınları: 521, 4 Cilt.
  • Mayer, H., Aksoy, H., 1998. Türkiye Ormanları. Orman Bakanlığı Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Muhtelif Yayın Nu: 1, ISBN: 975–7829–56-0, 295 sayfa, Bolu.
  • Moe, B., Botnen, A., 1997. A quantitative study of the epiphytic vegetation on pollarded trunks of Fraxinus excelsior at Havrå, Osterøy, Western Norway. Plant Ecology, 129 (2): 157-177.
  • Moncrieff, G. R., Bond, W. J., Higgins, S. I:, 2016. Revising the biome concept for understanding and predicting global change impacts. Journal of Biogeography (J. Biogeogr.), 43, 863–873.
  • Mucina, L., 2023. Biomes of the Southern Hemisphere. ISBN 978-3-031-26739-0, 219 pages, Springer.
  • Mucina, L., 2019. Biome: evolution of a crucial ecological and biogeographical concept. New Phytologist, 222: 97–114.
  • Musaev, K. M., 1973. A. N. Samoyloviç ve Türk dillerinin karşılaştırmalî leksikolojisi. sovetskaya tyurkologıya. No. 5, (Baku 1973), s. 49-57, (Çeviren; Irıskül Tursunova), Çeviri; Manas Sosyal Bilimler Dergisi, 2004 11(2): 29 – 36.
  • MWD, 2024. Merriam-Webster Sanal Sözlüğü. https://www.merriam-webster.com/dictionary Erişim Tarihi: 05.12.2024.
  • Odum, E. P., Barrett, G. W., 2008. Ekoloji’nin Temel İlkeleri. Çeviri editörü: Kani Işık, Palme Yayıncılık, ISBN: 978-9944-341-74-5, 598 sayfa, Ankara.
  • Öngör, S., 1948. Deniz Coğrafyası. Milli Eğitim Basımevi, 104 sayfa, Ankara.
  • Özçelik, M., 2017. Belek Kıyısı (Antalya) için kıyı kenar çizgisinin önemi. Türkiye Jeoloji Bülteni, 60: 331-340.
  • Pabuçcu, K., Karataş, M., Çevik, F., 2007. Tatlı Su Ekolojisi. Sayfa: 221-256, Editör Sabri Gökmen, Genel Ekoloji, Nobel Yayın Nu: 1160, ISBN: 978-9944-77-170-2, 475 sayfa.
  • Saatçioğlu, V. F., 1946. Uludağ Orman Rejyonları (Düşey Orman Zonları). Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsü Dergisi, 5 (2): 323-334.
  • Saatçioğlu, F., 1976. Silvikültür I – Silvikültürün Biyolojik Esasları ve Prensipleri. 2. bs., 423 sayfa, Sermet Matbaası, İstanbul.
  • Schultz, J., 2005. The Ecozones of the World: The Ecological Divisions of the Geosphere. Translator; Bridget Ahnert, ISBN-10 3-540-20014-2, 252 pages, Springer.
  • Sell, A. F., Maltitz, G. P., Auel, H., Biastoch, A., Bode-Dalby, M., Brandt, P., Duncan, S. E., Ekau, W., Fock, H. O., Hagen, W., Huggett, J. A., Koppelmann, R., Körner, M., Lahajnar, N., Martin, B., Midgley, G. F., Rixen, T., Lingen, C. D., Verheye, H. M., Wilhelm, M. R., 2024. Unique Southern African Terrestrial and Oceanic Biomes and Their Relation to Steep Environmental Gradients. Pages: Pages: 23-88, G. P. von Maltitz et al. (eds.), Sustainability of Southern African Ecosystems under Global Change, Ecological Studies 248, ISBN: ISBN 978-3-031-10948-5, 973 pages, Springer.
  • Sevgi, O., 2003. Bayramiç İşletmesi'nde (Kaz dağları) karaçamın (Pinus nigra Arnold) yükseltiye göre beslenme büyüme ilişkileri. İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Danışman: M. Doğan Kantarcı, 240 sayfa, İstanbul.
  • Sevgi, O., 2004. Fen Bilimleri Sözlüklerinde Türkçe Kelime Kullanımı. (s. 2667–2686) V. Türk Dil Kurultayı Bildiri Kitabı, Cilt II, Türk Dil Kurumu Yayını, Ankara.
  • Sevgi, O., 2013. Orman(-Lar), ormanlık alan ve orman alanı terimleri: kullanım sorunları ve öneriler. Avrasya Terim Dergisi, 1 (1): 59 – 73.
  • Sevgi, O., 2023. Ormancılık Terminolojisi. İstanbul Üniversitesi–Cerrahpaşa Yayınevi Seri Nu: 13, E-ISBN: 978-605-7880-27-7, 148 sayfa, İstanbul.
  • Sevgi, O., Tecimen, H. B., Okan, T., Yılmaz, O. Y., 2012. Türklerde toprak bilgisinin kökenleri. Acta Turcica, 4 (1): 222-234.
  • Spalding, M. D., Fox, H. E., Allen, G. R., Davidson, N., Ferdana, Z. A., Finlayson, M., Halpern, B. S., Jorge, M. A., Lombana, A., Lourei, S. A., Martin, K. D., McManus, E., Molnar, J., Recchia, C. A., Robertson, J., 2007. Marine ecoregions of the world: a bioregionalization of coastal and shelf areas. BioScience, 57 (7): 573-583.
  • Sutton, D. B., Harmon, N. P., 1973. Ecology: Selected Concepts. 304 pages, John Willey and Sons, New York.
  • Şişli, N. M., 1980. Ekoloji. Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 189 Sayfa, Ankara.
  • Şişli, N. M., 1999. Ekoloji. İkinci Baskı, Gazi Kitabevi, 492 Sayfa, Ankara.
  • Tanoğlu, A., 1947. Türkiye’nin irtifa kuşakları. Türk Coğrafya Dergisi, 3 (9-10): 37-63.
  • Topkara, S., 2011. Çambaşı Göleti (Kabadüz, Ordu) Fitoplanktonu ve Trofik Yapısının İncelenmesi. Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Beyhan Taş, 108 sayfa, Ordu.
  • Tavşanoğlu, F., 1974. Sel Yataklarının Tahkimi Dağlık Arazi Dere Havzalarında Sel Kontrolu. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları Nu: 1972/203, 275 sayfa, İstanbul.
  • TDK, 2025. Türk Dil Kurumu Sanal Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/ Erişim Tarihi: 14.01.2025
  • Tietze, A., 2002. Tarihi ve Etimolojik Türkiye Türkçesi Lugatı. Cilt 1 A-E, Simurg Kitapcılık, ISBN: 975 7172 57X, 763 sayfa, İstanbul.
  • Tunçdilek, N., 1985. Türkiye’de Relief Şekilleri ve Arazi Kullanımı. İstanbul Üniversitesi Yayınları Nu: 3279, Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Yayınları Nu:3, 192 sayfa, İstanbul.
  • Turoğlu, H., 2023. Deniz ve Göllerde Kıyı. Sayfa: 1-30, Yasal ve Bilimsel Boyutlarıyla Kıyı, Editörler; Hüseyin Turoğlu ve Hakan Yiğitbaşıoğlu, Jeomorfoloji Derneği Yayını Yayın Nu: 1, ISBN: 978-605-67576-0-0, İstanbul.
  • Turoğlu, H., 2023. Jeomorfolojik Açıdan Akarsu Kıyıları ve Kıyı Kanunu. Jeomorfolojik Araştırmalar Dergisi, (10): 34-48.
  • TÜBA, 2024. Türkçe Bilim Terimleri Sözlüğü. http://terim.tuba.gov.tr/ Erişim Tarihi: 06.12.2024.
  • Yıldırım, Ş., 2015. Bitki Sözlüğü. Ofset Fotomat Matbaacılık, ISBN: 978-605-4938-97-1, 736 sayfa, Ankara.
  • Yılmaz, E., 2021. Yüksek çözünürlüklü ERA-Interim ve HadGEM2-CC Model verilerine Göre Türkiye’nin güncel ve gelecekteki Holdridge ekolojik bölgeleri, Coğrafi Bilimler Dergisi/ Turkish Journal of Geographical Sciences, 19(1): 29-60.
  • Zülfikar, H., 1991. Terim Sorunları ve Terim Yapma Yolları. Türk Dil Kurumu Yayınları:569, ISBN:975-16-0398-6, 212 sayfa, Ankara.
Toplam 93 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Karasal Ekoloji
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Orhan Sevgi 0000-0002-9706-9973

Yayımlanma Tarihi 3 Mayıs 2025
Gönderilme Tarihi 15 Mart 2025
Kabul Tarihi 25 Nisan 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 13 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Sevgi, O. (2025). Ekolojik Birimlerde Yatay, Dikey ve Derinliğe Göre Kuşaklanma Terimlerinin Türkçe Karşılıklarının İrdelenmesi. Avrasya Terim Dergisi, 13(1), 35-62. https://doi.org/10.31451/ejatd.1658525


 

ISSN: 2147-7507

Avrasya Terim Dergisi