BibTex RIS Kaynak Göster

-

Yıl 2013, Cilt: 1 Sayı: 1, 46 - 58, 04.03.2013

İbrahim Şahin

Öz

Though Turkish toponimy in Turkey has background approximately 90 years, there are still lots of problems connected with the lack of terms and methods in this branch. The differences in writing of the few terms entered this branch, is also another problem. In this research, the problems deriving from lack of terms, differences in their writing and absence of toponimycal classification in Turkey are examinated. In this context, new terms are suggested to be used in Turkey toponimy; some common variants of spelling are offered for the terms, which entered long time ago but are still being written in different ways. Moreover, on the basis of the types of toponimy and toponims, a toponimycal classification which can be used for the further scale of researches in Turkey toponimy is being presented.

Anahtar Kelimeler

Toponimy Turkey toponimy toponimycal term problem classification of toponimycal types

Kaynakça

  • Acaroğlu, M. T., 1988. Bulgaristan’da Türkçe Yer Adları. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
  • Ada, E., 2012. Eskişehir İli Yer Adları. Ege Üni. SBE Türk Dili ve Lehçeleri ABD. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir. XVI+709 s.
  • Agapova, G. V., 1973. Ob Osobennostyah Obşçerusskogo Toponimiçeskogo Tipa., Materialı III Konferentsii po Onomastike Povolj’ya (Ufa): 320-3
  • Ahmedov, T., 1991. Azerbaycan Tponimiksının Esasları. Bakı Universiteti Neşriyyatı. Bakı.
  • Ahmanov, K., 1993. Til Bilimining Negizderi. Sanat. Almatı.
  • Ahmanova, O. C., 1966. Slovar’ Lingvistiçeskix Terminov, İzdatel’stvo “Sovetskaya Entsiklopediya” Moskva.
  • Aksan, D., 1973., Anadolu Yer Adları Üzerine En Yeni Araştırmalar. TDAY Belleten. 1973-1974: 1851
  • Aksan, D., 1982. Her Yönüyle Dil (Ana Çizgileriyle Dilbilim). III. Cilt, TDK. Ankara.
  • Altun, H. O., 2011. 1975-2009 Yılları Arasında Bitlis’te Çocuklara Verilen Adlar. Erzurum Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi.17/45:193-218.
  • Altunışık, İ., 2009. Coğrafi Bakımdan Batman İli Yer Adları. Yüksek lisans tezi. Ankara Üni. SBE., Coğrafya Anabilim Dalı. Ankara. VI+154 s.
  • Alyılmaz, C., 2008. Anı/Ani Yer Adı Üzerine. Ahmet Bican Ercilasun Armağanı (Ed. E. Arıkoğlu). Akçağ. Ankara. s. 352-365.
  • Amanoğlu, E., 1999. Eski Türk Onomastiği Üzerine Notlar. Erzurum Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 7/13:61-67.
  • Aydın, M., 1989. Batı Türkistan’da Yer Adları. İstanbul Üni. SBE, Yakınçağ ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi ABD. İstanbul. 127 s.
  • Aydın, E., 2012. Eski Türk Yer Adları (Eski Türk Yazıtlarına Göre). Kömen. Konya.
  • Aydoğan, B., 2001. Türkçeye Giren Yabancı Sözcükler ve Otel Adları. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi. Sa. 569:144-154.
  • Başkan, Ö., 1970. Türkiye Köy Adları Üzerine Bir Deneme. TDAY Belleten. 237-251.
  • Bayraktar, N., 2006. Kavram ve Anlam Boyutunda Sarı ve Tonları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 20: 209-218.
  • Bozyiğit, A. E., 1995. Türk Ad Bilimi Bibliyografyası, Ankara 1995, Kozan Ofset.
  • Caferoğlu, A., 1953. Türk Onomastiğinde “At” Kültü. Türkiyat Mecmuası. X: 201-212.
  • Caferoğlu, A., 1959. Dedem Korkut Hikâyelerinin Antroponim Yapısı. TDAY BELLETEN. 59-80.
  • Caferoğlu, A., 1961. Türk Onomastiğinde “Köpek” Kültü. TDAY BELLETEN. 1-11.
  • Caferoğlu, A., 1965. Türk Onomastiğinde Ay ve Güneş Unsurları. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi. XIV: 25Çelebi, Ü., 2007. Sakarya Yerleşim Yerleri Adları. Yüksek lisans tezi. Sakarya Üni. SBE, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı. Sakarya. V+312 s.
  • Eren, H., 1965. Yer Adlarımızın Dili. TDAY BELLETEN. 155-165.
  • Eren, H., 1994. Cadde ve Sokak Adlarının Yazımı Üzerine. Türk Dili, Dil ve Edebiyat Dergisi. Sa. 505:223-229.
  • Eren, H., 2003. Coğrafî Adların Etimolojik Sözlüğü, TDAY BELLETEN. C.II:171-186.
  • Eren, H., 2010. Yer Adlarımızın Dili, Türk Dil Kurumu Yayınları. Ankara.
  • Eyice, S., 1964. İstanbul’un Mahalle ve Semt Adları Hakkında Bir Deneme. Türkiyat Mecmuası. XIV:199-216.
  • Gülensoy, T., 1995. Türkçe Yer Adları Kılavuzu. Ankara: TDK.
  • Gülensoy, T., 1999. Türk Kişi Adlarının Dil ve Tarih Açısından Önemi. Türk Dili, Dil ve Edebiyat Dergisi. Sa. 565: 3-8.
  • Habibli, R., 2011. Ad Bilimsel Birimler ve Sosyal Etmenler. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi. 28: 33-38.
  • Işıkhan, T., 2008. Gaziantep Yer Adlarının Halkbilimi Bakımından Değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi. Gazi Üni. SBE Türk Halk Bilimi ABD. Ankara. VII+140 s.
  • İbrahimoğlu, K., 2008. Azerbeycan’da ve Türkiyede Eş Toponimler ve Onların Önemli Özellikleri. Uluslar arası Sosyal Araştırmalar Dergisi 1/3: 2382
  • İnan, A., 1945. Anadolu’nun Toponimisi ve Türk Boylarının Adları Meselesi. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı BELLETEN. I-III: 62-64.
  • Karaboran, H., 1984. Türkiye’de Mevkii Adları Üzerine Bir Araştırma, Türk Yer Adları Sempozyumu Bildirileri (11-13 Eylül). Kültür ve Turizm Bakanlığı. Ankara. s. 97-148.
  • Korkmaz, Z., 1992. Gramer Terimleri Sözlüğü. TDK. Ankara.
  • Köprülü Zade M. F., 1925. Oğuz Etnolojisine Dair Tarihi Notlar. Türkiyat Mecmuası. I:185-211.
  • Kurgun, L., 1997. Denizli İli Yerleşim Yerleri Adları. Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üni.,SBE, Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı. Denizli.IX+110 s.
  • Kurgun, L., 2002. Denizli ili yer adları. Doktora tezi. Pamukkale Üni. SBE, Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı. Denizli. XII+840 s.
  • Kurgun, L., 2007. Türk Yer Adlarının Sistematiği. Uluslar arası Türklük Bilgisi Sempozyumu 25-27 Nisan 2007, Erzurum. Bildiriler II: 735-747.
  • Memmedov, Y., 2005. Onomastik Birimlerle Lugat Birimleri Arasındaki Leksik-Semantik Alaka. Ege Üniversitesi Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi. II:401-406.
  • Murzayev, E. M., 1974. Oçerki Toponimiki. Moskva: Mısl.
  • Narin, M., 2007. Türkiye’nin Büyük Sanayi Kuruluşlarının Adları Üzerine. Türk Dili, Dil ve Edebiyat Dergisi. Sa. 665: 404-418.
  • Nihal, H. ve Naci, A., 1928. Anadoluda Türklere Aid Yer İsimleri. Türkiyat Mecmu’ası. II: 243-260.
  • Orcan, S., 1984. Toponomi “Coğrafî Yer Adları Standardizasyonu”nun Millî ve Milletlerarsı Önemi. Türkiye Yer Adları Sempozyumu Bildirileri (11-13 Eylül). Kültür ve Turizm Bakanlığı. Ankara. s. 55-62.
  • Öz, S., 2007. Evliya Çelebi Seyahatnamesine Göre Anadolu’da Yer Adları. Yüksek lisans tezi. Kırıkkale Üni. SBE. Türk Dili ve Edebiyatı ABD. Kırıkkale. IX+207.
  • Podol’skaya, N. V., 1978. Slovar’ Russkoy Onomastiçeskoy Terminologii. İzdatel’stvo “Nauka”. Moskva.
  • Sakaoğlu, S., 2001. Türk Ad Bilimi I, Giriş, Ankara, TDK.
  • Sakaoğlu, S., 2003. Cuhuriyet’ten Günümüze Konya’da İş Yeri Adları. Türk Dili, Dil ve Edebiyat Dergisi. Sa. 622: 410-420.
  • Sarıtaş, S., 2009. Balıkesir Üniversitesi Öğrencilerinin Günümüzde Adlar ve Ad Verme Hakkındaki Görüşleri. Balıkesir Üniversitesi SBE Dergisi. XII/12: 422-433.
  • Superanskaya, A. V., 1973. Obşçaya Teoriya İmeni Sobstvennogo. Moskva.
  • Şahin, İ., 2011. Yeradıbilimi Araştırmalarında Mikrotoponiminin Yeri, Önemi ve Araştırma Yöntemi: Tırnak Köyü (İçel/Gülnar) Örneği. Turkish Studies. 6/1: 1807-1830.
  • Tekin, F., 2009, Nevşehir İli Yerleşim Adları Üzerine Bir Dil İncelemesi. Yüksek lisans tezi. Erciyes Üni. SBE, Türk Dili ve Edb. ABD. Kayseri. IX+75 s.
  • Topaloğlu, A., 1989. Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü. Ötüken Neşriyat. Ankara.
  • Ürün, B., 2009. Iğdır ve Ardahan İllerinin Yer Adları ve Tasnifi. Kafkas Üni., SBE Türk Dili ve Edebiyatı ABD. Kars. X+132 s.
  • Vardar, B., (Yönetiminde), 2002. Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü (2. Baskı). Multilingual. İstanbul.
  • Yıldırım, M., 2006. Uşak İli ve İlçeleri Yerleşim Yerleri (Orun) Adları. Yüksek lisans tezi. Afyon Kocatepe Üni. SBE., Türk Dili ve Edebiyatı ABD. Afyon. V+150 s.
  • Yazım Kılavuzu, 2009. Türk Dil Kurum Yayınları. Ankara.

Türkiye yeradbiliminde terim ve tür sınıflandırması sorunları

Yıl 2013, Cilt: 1 Sayı: 1, 46 - 58, 04.03.2013

İbrahim Şahin

Öz

            Yaklaşık doksan yıllık geçmişine rağmen Türkiye yeradbilimi alanında terim ve yöntem eksikliğinden kaynaklanan birçok sorun bulunmaktadır. Batı dillerinden giren az sayıdaki terime bulunan Türkçe karşılıkların farklı yazımları ise ayrı bir sorundur. Bu çalışmada, terim eksikliği, terimlerin farklı yazımları ve Türkiye yeradbiliminde tür sınıflandırılmasının yapılmayışından kaynaklanan sorunlar üzerine durulmuştur. Bu çerçevede Türkiye yeradbiliminde kullanılmak üzere yeni terimler teklif edilmiş; daha önce bu alana giren; fakat farklı şekillerde yazılan terimlere de ortak imlalar önerilmiştir. Ayrıca yeradbilim alanında yapılacak kapsamlı çalışmalarda kullanılabilmesi amacıyla, yeradbilim ve yeradlarının türleri temelinde yeradbilimcil bir sınıflandırma sunulmuştur. 

 

            Anahtar Kelimeler: Yeradbilim, Türkiye yeradbilimi, yeradbilimcil terim sorunu, yeradbilimcil tür sınıflandırması.

Anahtar Kelimeler

Yeradbilim Türkiye yeradbilimi yeradbilimcil terim sorunu yeradbilimcil tür sınıflandırması.

Kaynakça

  • Acaroğlu, M. T., 1988. Bulgaristan’da Türkçe Yer Adları. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
  • Ada, E., 2012. Eskişehir İli Yer Adları. Ege Üni. SBE Türk Dili ve Lehçeleri ABD. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir. XVI+709 s.
  • Agapova, G. V., 1973. Ob Osobennostyah Obşçerusskogo Toponimiçeskogo Tipa., Materialı III Konferentsii po Onomastike Povolj’ya (Ufa): 320-3
  • Ahmedov, T., 1991. Azerbaycan Tponimiksının Esasları. Bakı Universiteti Neşriyyatı. Bakı.
  • Ahmanov, K., 1993. Til Bilimining Negizderi. Sanat. Almatı.
  • Ahmanova, O. C., 1966. Slovar’ Lingvistiçeskix Terminov, İzdatel’stvo “Sovetskaya Entsiklopediya” Moskva.
  • Aksan, D., 1973., Anadolu Yer Adları Üzerine En Yeni Araştırmalar. TDAY Belleten. 1973-1974: 1851
  • Aksan, D., 1982. Her Yönüyle Dil (Ana Çizgileriyle Dilbilim). III. Cilt, TDK. Ankara.
  • Altun, H. O., 2011. 1975-2009 Yılları Arasında Bitlis’te Çocuklara Verilen Adlar. Erzurum Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi.17/45:193-218.
  • Altunışık, İ., 2009. Coğrafi Bakımdan Batman İli Yer Adları. Yüksek lisans tezi. Ankara Üni. SBE., Coğrafya Anabilim Dalı. Ankara. VI+154 s.
  • Alyılmaz, C., 2008. Anı/Ani Yer Adı Üzerine. Ahmet Bican Ercilasun Armağanı (Ed. E. Arıkoğlu). Akçağ. Ankara. s. 352-365.
  • Amanoğlu, E., 1999. Eski Türk Onomastiği Üzerine Notlar. Erzurum Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 7/13:61-67.
  • Aydın, M., 1989. Batı Türkistan’da Yer Adları. İstanbul Üni. SBE, Yakınçağ ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi ABD. İstanbul. 127 s.
  • Aydın, E., 2012. Eski Türk Yer Adları (Eski Türk Yazıtlarına Göre). Kömen. Konya.
  • Aydoğan, B., 2001. Türkçeye Giren Yabancı Sözcükler ve Otel Adları. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi. Sa. 569:144-154.
  • Başkan, Ö., 1970. Türkiye Köy Adları Üzerine Bir Deneme. TDAY Belleten. 237-251.
  • Bayraktar, N., 2006. Kavram ve Anlam Boyutunda Sarı ve Tonları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 20: 209-218.
  • Bozyiğit, A. E., 1995. Türk Ad Bilimi Bibliyografyası, Ankara 1995, Kozan Ofset.
  • Caferoğlu, A., 1953. Türk Onomastiğinde “At” Kültü. Türkiyat Mecmuası. X: 201-212.
  • Caferoğlu, A., 1959. Dedem Korkut Hikâyelerinin Antroponim Yapısı. TDAY BELLETEN. 59-80.
  • Caferoğlu, A., 1961. Türk Onomastiğinde “Köpek” Kültü. TDAY BELLETEN. 1-11.
  • Caferoğlu, A., 1965. Türk Onomastiğinde Ay ve Güneş Unsurları. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi. XIV: 25Çelebi, Ü., 2007. Sakarya Yerleşim Yerleri Adları. Yüksek lisans tezi. Sakarya Üni. SBE, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı. Sakarya. V+312 s.
  • Eren, H., 1965. Yer Adlarımızın Dili. TDAY BELLETEN. 155-165.
  • Eren, H., 1994. Cadde ve Sokak Adlarının Yazımı Üzerine. Türk Dili, Dil ve Edebiyat Dergisi. Sa. 505:223-229.
  • Eren, H., 2003. Coğrafî Adların Etimolojik Sözlüğü, TDAY BELLETEN. C.II:171-186.
  • Eren, H., 2010. Yer Adlarımızın Dili, Türk Dil Kurumu Yayınları. Ankara.
  • Eyice, S., 1964. İstanbul’un Mahalle ve Semt Adları Hakkında Bir Deneme. Türkiyat Mecmuası. XIV:199-216.
  • Gülensoy, T., 1995. Türkçe Yer Adları Kılavuzu. Ankara: TDK.
  • Gülensoy, T., 1999. Türk Kişi Adlarının Dil ve Tarih Açısından Önemi. Türk Dili, Dil ve Edebiyat Dergisi. Sa. 565: 3-8.
  • Habibli, R., 2011. Ad Bilimsel Birimler ve Sosyal Etmenler. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi. 28: 33-38.
  • Işıkhan, T., 2008. Gaziantep Yer Adlarının Halkbilimi Bakımından Değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi. Gazi Üni. SBE Türk Halk Bilimi ABD. Ankara. VII+140 s.
  • İbrahimoğlu, K., 2008. Azerbeycan’da ve Türkiyede Eş Toponimler ve Onların Önemli Özellikleri. Uluslar arası Sosyal Araştırmalar Dergisi 1/3: 2382
  • İnan, A., 1945. Anadolu’nun Toponimisi ve Türk Boylarının Adları Meselesi. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı BELLETEN. I-III: 62-64.
  • Karaboran, H., 1984. Türkiye’de Mevkii Adları Üzerine Bir Araştırma, Türk Yer Adları Sempozyumu Bildirileri (11-13 Eylül). Kültür ve Turizm Bakanlığı. Ankara. s. 97-148.
  • Korkmaz, Z., 1992. Gramer Terimleri Sözlüğü. TDK. Ankara.
  • Köprülü Zade M. F., 1925. Oğuz Etnolojisine Dair Tarihi Notlar. Türkiyat Mecmuası. I:185-211.
  • Kurgun, L., 1997. Denizli İli Yerleşim Yerleri Adları. Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üni.,SBE, Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı. Denizli.IX+110 s.
  • Kurgun, L., 2002. Denizli ili yer adları. Doktora tezi. Pamukkale Üni. SBE, Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı. Denizli. XII+840 s.
  • Kurgun, L., 2007. Türk Yer Adlarının Sistematiği. Uluslar arası Türklük Bilgisi Sempozyumu 25-27 Nisan 2007, Erzurum. Bildiriler II: 735-747.
  • Memmedov, Y., 2005. Onomastik Birimlerle Lugat Birimleri Arasındaki Leksik-Semantik Alaka. Ege Üniversitesi Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi. II:401-406.
  • Murzayev, E. M., 1974. Oçerki Toponimiki. Moskva: Mısl.
  • Narin, M., 2007. Türkiye’nin Büyük Sanayi Kuruluşlarının Adları Üzerine. Türk Dili, Dil ve Edebiyat Dergisi. Sa. 665: 404-418.
  • Nihal, H. ve Naci, A., 1928. Anadoluda Türklere Aid Yer İsimleri. Türkiyat Mecmu’ası. II: 243-260.
  • Orcan, S., 1984. Toponomi “Coğrafî Yer Adları Standardizasyonu”nun Millî ve Milletlerarsı Önemi. Türkiye Yer Adları Sempozyumu Bildirileri (11-13 Eylül). Kültür ve Turizm Bakanlığı. Ankara. s. 55-62.
  • Öz, S., 2007. Evliya Çelebi Seyahatnamesine Göre Anadolu’da Yer Adları. Yüksek lisans tezi. Kırıkkale Üni. SBE. Türk Dili ve Edebiyatı ABD. Kırıkkale. IX+207.
  • Podol’skaya, N. V., 1978. Slovar’ Russkoy Onomastiçeskoy Terminologii. İzdatel’stvo “Nauka”. Moskva.
  • Sakaoğlu, S., 2001. Türk Ad Bilimi I, Giriş, Ankara, TDK.
  • Sakaoğlu, S., 2003. Cuhuriyet’ten Günümüze Konya’da İş Yeri Adları. Türk Dili, Dil ve Edebiyat Dergisi. Sa. 622: 410-420.
  • Sarıtaş, S., 2009. Balıkesir Üniversitesi Öğrencilerinin Günümüzde Adlar ve Ad Verme Hakkındaki Görüşleri. Balıkesir Üniversitesi SBE Dergisi. XII/12: 422-433.
  • Superanskaya, A. V., 1973. Obşçaya Teoriya İmeni Sobstvennogo. Moskva.
  • Şahin, İ., 2011. Yeradıbilimi Araştırmalarında Mikrotoponiminin Yeri, Önemi ve Araştırma Yöntemi: Tırnak Köyü (İçel/Gülnar) Örneği. Turkish Studies. 6/1: 1807-1830.
  • Tekin, F., 2009, Nevşehir İli Yerleşim Adları Üzerine Bir Dil İncelemesi. Yüksek lisans tezi. Erciyes Üni. SBE, Türk Dili ve Edb. ABD. Kayseri. IX+75 s.
  • Topaloğlu, A., 1989. Dil Bilgisi Terimleri Sözlüğü. Ötüken Neşriyat. Ankara.
  • Ürün, B., 2009. Iğdır ve Ardahan İllerinin Yer Adları ve Tasnifi. Kafkas Üni., SBE Türk Dili ve Edebiyatı ABD. Kars. X+132 s.
  • Vardar, B., (Yönetiminde), 2002. Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü (2. Baskı). Multilingual. İstanbul.
  • Yıldırım, M., 2006. Uşak İli ve İlçeleri Yerleşim Yerleri (Orun) Adları. Yüksek lisans tezi. Afyon Kocatepe Üni. SBE., Türk Dili ve Edebiyatı ABD. Afyon. V+150 s.
  • Yazım Kılavuzu, 2009. Türk Dil Kurum Yayınları. Ankara.
Toplam 57 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

İbrahim Şahin

Yayımlanma Tarihi 4 Mart 2013
Yayımlandığı Sayı Yıl 2013 Cilt: 1 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Şahin, İ. (2013). Türkiye yeradbiliminde terim ve tür sınıflandırması sorunları. Avrasya Terim Dergisi, 1(1), 46-58.
 Kapak Resmi İndir


 

ISSN: 2147-7507

Avrasya Terim Dergisi