Investigation of The Awareness Level Of Undergraduate Students In Türkiye About Biologıcal Terms And Concepts

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 3, 96 - 105

Gülşah Çobanoğlu , Handan Kurtulmuş Sancak , Ezgi Özen

Öz

Biology is a science of life that includes many scientific terms and concepts within its very broad scope. Cultural background, social environment and education are important components in knowing and using biological terms correctly. This study aimed to investigate the awareness levels of undergraduate students about biological terms and concepts. The survey technique (consisting of 3 parts) created on the internet was applied. In the first part of the survey, in which 1000 undergraduate students reached throughout Turkey participated, 5 questions were asked regarding the participants' interest in biology. In the second and third parts, 30 frequently used biological terms and concepts were asked to the participants with three-choice questions, half of which were biological and the other half were Turkish equivalents. According to the survey evaluation results, the average of knowing the correct answers to the terms is 72.5%, and the best-known Turkish term among undergraduate students is “Heredity (93.6%)”, while the least-known biological term is “Genome (46.7%)”. It was concluded that taking biology-based courses and engaging in nature-related activities, which were asked in the first part of the survey, had positive effects on students' correct understanding of the meanings of biological terms.

Anahtar Kelimeler

Biological Terms, Concepts, Undergraduate Students, Survey

Türkiye Genelinde Lisans Öğrencilerinin Biyolojik Terim ve Kavramlarla İlgili Farkındalık Düzeyinin Araştırılması

Öz

Biyoloji, çok geniş kapsamı içerisinde birçok bilimsel terim ve kavramı barındıran canlı bilimidir. Latince ve Türkçe kökenli biyolojik terimlerin anlamlarının bilinmesinde ve doğru kullanılmasında kültürel geçmiş, toplumsal çevre ve alınan eğitim önemli bir yere sahiptir. Bu çalışmada, hedef kitle olarak seçilen lisans öğrencilerinin öğrenim gördüğü bölüm fark etmeksizin biyoloji terimleri ve kavramları hakkında farkındalık seviyelerinin araştırılması amaçlanmıştır. Araştırma tekniği olarak internet ortamında oluşturulan anket uygulaması tercih edilmiştir. Türkiye genelinde ulaşılan 1000 lisans öğrencisinin katıldığı ve üç ana bölümden oluşan anketin ilk bölümünde, katılımcılar ve biyolojiye olan ilgileri hakkında bilgi sağlamak için 5 soru sorulmuştur. İkinci ve üçüncü bölümde ise yaygın kullanılan 30 biyolojik terim ve kavram, hazırlanan üç seçenekli sorular ile katılımcılara yöneltilmiştir. İkinci bölümde 15 biyolojik terimin Türkçe karşılığı veya anlamı istenmiş, üçüncü bölümde ise 15 Türkçe terimin biyolojik terim karşılığı istenmiştir. Anket değerlendirme sonuçlarına göre, terimlerin doğru yanıtlarının bilinme ortalaması %72,5 olup lisans öğrencileri arasında en iyi bilinen Türkçe terim “Kalıtım (%93,6)”, anlamı en az bilinen biyolojik terim ise “Genom (%46,7)” olmuştur. Anketin ilk bölümde sorgulanan, lisans öğrencilerinin biyoloji içerikli dersler alması ve doğayla ilgili sevdikleri aktivitelerle ilgilenmesi hususlarının biyolojik terimlerin anlamlarını doğru kavramaları üzerinde olumlu etkileri olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Biyolojik Terim, Kavram, Lisans Öğrencileri, Anket

Kaynakça

• Abusamak, M., AlQato, S., Alrfooh, H. H., Altheeb, R., Bazbaz, L., Suleiman, R., Almansi, A., Karajeh, A., Alkhalaileh A., Al-Amer, R., 2024. Knowledge, attitudes, practices and barriers of medical research among undergraduate medical students in Jordan: a cross-sectional survey. BMC Medical Education, 24(1): 23.
• Akpınar, E., 2006. Fen öğretiminde soyut kavramların yapılandırılmasında bilgisayar desteği: yaşamımızı yönlendiren elektrik ünitesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Danışman: Ömer Ergin, 179 sayfa, İzmir.
• Aktaş, E., Demiray, F., 2021. Ortaöğretim Fen Lisesi Biyoloji 10 Ders Kitabı. Milli Eğitim Bakanlığı Devlet Kitapları, 1-156, Ankara.
• Atılboz, N. G., 2004. Lise 1. Sınıf öğrencilerinin mitoz ve mayoz bölünme konuları ile ilgili anlama düzeyleri ve kavram yanılgıları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24 (3): 147-157.
• Cankur, N. Ş., 2002. Tıp eğitiminde dil: önemi, gelişmesi ve geleceği. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, (1): 29–32.
• Çoban, A., 2021. Ortaöğretim Biyoloji Kitaplarında Ekosistemin Canlı Öğelerinin Kullanım Sıklıklarının Analizi. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Orhan Sevgi; 96 sayfa, İstanbul.
• Çobanoğlu, G., Özkök, E. A., Özen, E., Yayman, D., Özcan, A., Kaan, T., Al-Amoody, A.A., 2021. Çevre terimlerinin bilinme düzeyinin belirlenmesine yönelik bir çalışma. Avrasya Terim Dergisi, 9(2): 39-53.
• Çobanoğlu, G., Sancak, H. K., Tükenmez, D., Akın, E. N., Varol, A., Çuha, D., Özen, E., 2023. Doğa ve bilimle ilgili terim ve kavramların yükseköğretimde bilinme düzeyinin araştırılması. Avrasya Terim Dergisi, 11(1): 1-10.
• Çepni, S., Ayas, A., Johnson, D., Turgut, M. F., 1997. Fizik öğretimi. Ankara: YÖK/Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi, Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi.
• Demirbilek, E., Kolotoğlu, S., Akan, Ş., 2021. Ortaöğretim Fen Lisesi Biyoloji 11 Ders Kitabı. Milli Eğitim Bakanlığı Devlet Kitapları, 1-312, Ankara.
• Gülçiçek, Ç., 2002. Lise 2. sınıf öğrencilerinin mekanik enerjinin korunumu konusundaki kavram yanılgıları. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Rahmi Yağbasan, 120 sayfa, Ankara.
• Hiratsuka, V. Y., Beans, J. A., Byars, C., Yracheta, J., Spicer, P. G., 2024. Use of cognitive ınterviews in the development of a survey assessing American Indian and Alaska native adult perspectives on genetics and Biological Specimens. International Journal of Environmental Research and Public Health, 21(9): 1144.
• Karakoyun, F., Kavak, M., 2008. Web anketin yararları ve bir uygulama örneği olarak fizik tutum ölçeğine uygulanması. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (11): 129-141.
• Kılıç, D., Sağlam, N., 2004. Biyoloji eğitiminde kavram haritalarının öğrenme başarısına ve kalıcılığına etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27: 155-164.
• Kuru, İ., Güneş, B., 2005. Lise 2. sınıf öğrencilerinin kuvvet konusundaki kavram yanılgıları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2), 1-17.
• Olgun, H., Topu, M., Akad, İ., Doğan Abdioğlu, M., 2022. Ortaöğretim Biyoloji 12 Ders Kitabı. Millî Eğitim Bakanlığı Devlet Kitapları, ISBN 978‐975-11-6757-6, Ankara.
• Ödün-Başkıran, S., Korkmaz, H. 2020. Biyoloji eğitiminde araştırmaya dayalı öğretim stratejisinin öğrenme çıktılarına etkileri üzerine sistematik literatür taraması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 18(2): 1045-1074.
• Özkan, F. 2017. 7. Sınıf sindirim sistemi konusunda iki aşamalı test geliştirilerek kavram yanılgılarının tespit edilmesi. Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Fulya Öner Armağan, 107 sayfa, Kayseri.
• Polat, B., Sevgi, O., 2019. Bazı ekoloji terimlerinin kamuoyu tarafından bilinme düzeylerinin analizi. Avrasya Terim Dergisi, 7(2): 35-36.
• Selvi, M., ve Yakışan, M. 2004. Üniversite birinci sınıf öğrencilerinin enzimler konusu ile ilgili kavram yanılgıları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24 (2): 173-182.
• Sevgi, O., 2015. Ecology teriminin türkçe karşılıkları üzerine bir değerlendirme. Avrasya Terim Dergisi, 3(1): 27-46.
• Sevgi, O., 2020. Canlı çeşitliliği teriminin kullanımları üzerine. Avrasya Terim Dergisi, 8(3): 146-156.
• Sinan, O. 2015. Öğrencilerin biyoteknoloji ile ilgili bilgi ve tutumların farklı değişkenlere göre incelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1): 183-201.
• Sönmez, G., Geban, Ö., Ertepınar, H., 2001. Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Elektrik Konusundaki Kavramları Anlamalarında Kavramsal Değişim Yaklaşımının Etkisi, Maltepe Üniversitesi Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, 7-8 Eylül, İstanbul.
• TDK 2005. Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu Yayınları, Genişletilmiş 10. Baskı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• TDK, 2023- Türk Dil Kurumu Sözlükleri, https://sozluk.gov.tr
• Tekkaya, C., Çapa, Y., Yılmaz, Ö., 2000. Biyoloji öğretmen adaylarının biyoloji konularındaki kavram yanılgıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18: 140-147.
• Tekkaya, C., Balcı, S., 2003. Öğrencilerin fotosentez ve bitkilerde solunum konularındaki kavram yanılgılarının saptanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24: 101-107.
• Toma, R. B., 2024 Elementary school students’ interests and attitudes towards biology and physics, Journal of Biological Education, 58 (4): 972-983.
• Uçak, N. Ö. 2010. Bilgi: çok yüzlü bir kavram. Türk Kütüphaneciliği, 24 (4): 705-722.