Kur’an-ı Kerîm Işığında Bir Öğretici Olarak Hz. Peygamber’in Bazı Nitelikleri

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 64 - 78, 25.10.2023

Ahmet Alabalık

Öz

Makalede, yeni bir nesil inşa ederken bir eğitimcinin Kur’ân-ı Kerîm ışığında nelere dikkat etmesinin gerekli olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır. “Ben bir öğretmen olarak gönderildim.” buyuran Hz. Peygamber sahabeyi eğitirken dikkat ettiği temel düsturlar bulunmaktadır. Bunlar aynı zamanda Kur’ân-ı Kerîm’de Hz. Peygamber’e yapılan yönlendirmeler ve öğütlerdir. Çalışmada ilgili âyetler ve Hz. Peygamber’in sünneti temel alınarak günümüzde bir öğreticinin başarıya ulaşması için nelere dikkat etmesinin gerektiği tespit edilmeye çalışılmıştır. Kur’ân ve sünnetten referansla bir eğiticide şu hususların bulunmasının gerekli olduğu dile getirilmiştir: 1- Hoş görü ve samimiyet, 2- Nezaket ve merhamet 3- Sevdirmek ve teşvik etme 4- Muhatabın anlayış seviyesine göre hitap etme, 5- Çevrede yaşanan olaylardan ibret almayı sağlama, 6- Sadelik ve iletişimi kolay olma

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Eğitim, Sünnet, Öğrenci, Hoşgörü

Kaynakça

• Ağırman, Mustafa. “Hz. Peygamber’in Gençlere Yaklaşımı”, Etkili Din Öğretimi. (Tidef), İstanbul, 2010, 399-414. Albânî, Muhammed Nâssıruddîn. Sahîhu Süneni’t - Tirmizi, 1. baskı, 1408/1988.
• Bekkar, Abdul Karim. Havle’t-terbiyeti ve’t-ta‘lîm. ( Dâru Kalem). 3. Baskı. Beyrut, 1432/ 2011.
• Beyânûnî, Abdulmecîd, Rakâizu da‘viyyeti min heyi’n-Nebiyyi fî’l-alâkâti’l-ictimâiyye, 1. Baskı, 1422/2002.
• Bilâlî, Abdul-Hamîd. Menhecü’t-Tâbi‘în fî terbiyeti’n-nüfûs, (Dâru ikra’), ts.
• Buhârî, Muhammad b. İsmail. el-Camiu’s-sahîh. (el-Mektebetü’s-Selefiyye). 1. Baskı. Kahire, 1400/1980.
• Buyrukçu, Ramazan. "Kur'an'a Göre İnsanın Özellikleri ve Hz. Peygamber'in Eğitim Uygulamaları, Süleyman Demirel Üniversitesi ilahiyat Fakültesi Dergisi 4 (1997)
• Coşkun, Selçuk. Bir Eğitimci Olarak Hz. Peygamber'in İnsan Anlayışı. (Erzurum Kültür ve Eğitim Vakfı Yayınları). Erzurum, ty. Dâviş, İbrahim b. Abdullah. Neâlimu fî’l-menheci’n-Nebeviyyi. Mecelletü’l-Beyân. Demirtaş, Suat. Hz. Peygamber'in Gençleri Eğitim Yöntemleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
• Ebû Bekr Kermi, Zeynüddin Mer'i b. Yûsuf el-Makdisi, Gızâü’l-ervâh bi’l-muhâdeseti ve’l-mizâh. (Dâru ibn Hazm). 1. Baskı. Beyrut, 1418/1988.
• Ebû Dâvûd es-Sicistânî, Süleyman bin al-Eş’as, Süneni Ebî Dâvûd. thk. İzzet Abdüddaâs. (Dâru’l-Kütübi’l-ilmiyye). Beyrut, 1970.
• Ebû Gudde, Abdulfettah. Bir Eğitimci Olarak Hz. Muhammed (s.a.v.) ve Öğretim Metotları, çev. Enbiya Yıldırım. (Takdim Yayınları), Ankara 2019.
• Ebû Gudde, Abdül-Fattâh. er-Rasûl el-muallim. Riyad. 1416/1996.
• Ece, Abdurrahman. "Hadisler Bağlamında Hz. Peygamber'in Eğitim ve Öğretim Metodu, Kilis 7 Aralık Üniversitesi ilahiyat Fakültesi Dergisi 6/10 (2019).
• Emhazûn, Muhammed. Menhecü’n-Nebiyyi (s.a.v) fî’d-da‘veti min hılâli’s-Sîreti’s-Sahîha. (Dâru’s-Selâm). Kâhire, 1430/2010. Gazzâlî, Muhammad. Fıkhu’s-sîre. (Dâru’ş- şurûk). Kahire, ts.
• Gürel, Ramazan. "Hz. Peygamber'in (s.a.) Eğitim-Öğretim Modelinde Belli Başlı İlke ve Metotlar", Yakın Doğu Üniversitesi İslam Tetkikleri Merkezi Dergisi 1/2 (2015)
• Heysemî, Ali bin Ebî Bekir. Mecmeu’z-zevâid ve menbeu’l-fevâid. (Müesseset’ü-meârif). 1406/1986.
• İbn Abdülber, Ebû Ömer Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdillâh b. Muhammed en-Nemerî. Câmiu beyâni’l-ılmi ve fazîlihi, thk. Ebu'l-Eşbâ ez-Züheyrî. (Dâr Ibn el-Cevzî). Dammam, 1. Baskı, 1414/1994.
• İbn Kesir, İsmail bin Ömer. Tefsîru’l- Kur'ani’l- Azîm, (Tafsîru İbn Kesîr), thk. Sami b. Muhammed el-Selâme. (Dâru Tayyibe). 1420/1999.
• İbn Sa‘d, et-Tabakât’ül-kübrâ, thk. İhsan Abbâs. (Dâru Sâdır). Beyrut 1388/1968).
• Kara, Seyfullah. "Hz. Peygamber'in Elinde Şekillenen İdeal Gençlik", Gençlik Araştırmaları Dergisi 1/2 (2013).
• Karaman, Hayrettin. vd., Kuran Yolu Türkçe Meal ve Tefsir. (Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları). Ankara, 2023.
• Kazvînî, Ebu Abdullah Muhammed b. Yezid İbn Mâce. Sünen-i İbn Mâce. thk. Sıdkî Cemîl el-Attar. (Daru'l-fikr). Beyrut 2003.
• Koç, Ahmet. “Hz. Peygamber'in (s.a.s) bir Eğitim-Öğretim Uygulaması Olarak Sözlerini Ayetlerle Delillendirmesi” İslami İlimler Dergisi, 15 (Mart 2020).
• Kutup, Muhammed. Menhecü’t-terbiyeti’l-İslâmiyyeti (Darû’ş-şurûk), Kâhire, 14. baskı, 1414/ 1993.
• Muhammed b. ismail el Buhârî. Câmiu’s- sahihi’l-muhtasar. thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır (Dâru tavkı’n-necâ) h. 1422.
• Muhammed b. Hibbân, Ebû Hâtim b. Ahmed el-Büstî. Sahih İbn Hıbbân. thk. Şuayıb el-Arnavud. (Müessetü’r-risâle). Beyrut, 2. baskı, 1414/1994.
• Muhammed b. Yezîd, İbn Mâce. es-Sünen. thk. Şuayıb el-Arnavud. (Müessetü’r-risâle). Beyrut, ts., b.y.
• Nevevî, Yahya bin Serefü’d-Dîn. el-Mecmû‘u şerhu’-l mühezzeb, (Dâru’l-fikr), ts., b.y..
• Nîsâbûrî, Muslim b. el-Haccâc ebu’l-Hasan el-Kuşeyrî. Sahih Muslim. (Dârı ihyâi’t- türâsi’l- Arabiyyi). Beyrut. 1. baskı, 1374/1955.
• Özbek, Abdullah. Bir Eğitimci Olarak Hz. Muhammed. (Esra Yayınları). Konya, 1991.
• Öztürk, Sümeyye. Hz. Peygamber'in (s.a.v.) Eğitimciliği Çerçevesinde Modern Öğretim ilke ve Kuramlarının Değerlendirmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
• Soğukoğlu, Fehmi ve Biçer, Ramazan. "Hicrî V. Yüzyıla Kadar Olan dönemde Sûfî ve Şiî Düşünce Açısından Epistemolojik İnsan Hiyerarşisinde Velî ve İmam'ın Konumu". Kelam Araştırmaları Dergisi 15/3 (2017), 615-642.
• Soğukoğlu, Fehmi. "Kelam ve Tasavvufta Aklın Fonksiyonel Tasnifi". Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7/1 (2020), 513-540.
• Sönmez, Mustafa. “Aklı Yerinde ve Zamanında Kullanma Perspektifinde Peygamberlerin “Fetanet” Sıfatı”, Kader 20/2 (2022), 723-744. Şahyar, Ayşe Esra. “İman ve Hikmet Kavramlarını Yemen’e Nispet Eden Rivâyetin Kent Kültürü ve Dindarlık Bakımından Güncel Yorumu”, Lefkoşa: I. Hadis İhtisas Sempozyumu, 28 Nisan 2012), 7-8. Yıldırım, Muhammed Emin. Nebevî Eğitim Modeli. (Siyer Yayınları). İstanbul, 2012.