The Effect of Health Literacy Level of Students Studying at The Faculty of Sport Sciences on Body Perception

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 23 - 37, 31.03.2023

Eylem Yalman , Kevser Gürsan

https://doi.org/10.47778/ejsse.1240139

Öz

In this study, it was aimed to examine the relationship between health literacy level and body perception of students studying at Yozgat Bozok University Faculty of Sport Sciences. The study was conducted in descriptive research type. The universe of the study is the students studying at the Faculty of Sports Sciences of Yozgat Bozok University. The sample of the study consisted of a total of 133 volunteer university students, 82 women and 51 men. Sociodemographic questionnaire, Health Literacy Survey European Union Scale and Body Image Scale were used as data collection tools. The data obtained from the study were analyzed using the Statistical Package for Social Sciences 25 trial version. As a result of the study, the average score of the University students studying at the Faculty of Sports Sciences of Yozgat Bozok University was found to be 160.10±25.68 in the Body Image Scale and 34.23±7.82 in the Health Literacy Survey European Union Scale. Accordingly, it was concluded that university students studying at Yozgat Bozok University Faculty of Sport Sciences had sufficient health literacy levels and were satisfied with their bodies. In addition, it was determined that there was a statistically significant, positive and low level relationship between students' health literacy levels and body perceptions (r=0.286; p<0.05).

Anahtar Kelimeler

Health Literacy, Body Image, University Students

Spor Bilimleri Fakültesinde Öğrenim Gören Öğrencilerin Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin Beden Algısına Etkisi

Öz

Bu çalışmada, Yozgat Bozok Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin sağlık okuryazarlığı düzeyi ve beden algısı ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma tanımlayıcı araştırma türünde yapılmıştır. Çalışmanın evreni, Yozgat Bozok Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesinde öğrenim gören öğrencilerdir. Çalışmanın örneklemi 82 kadın ve 51 erkek olmak üzere toplamda 133 gönüllü üniversite öğrencisinden oluşmuştur. Veri toplama aracı olarak sosyodemografik soru formu, Sağlık Okuryazarlığı anketi-Avrupa Birliği Ölçeği ve Beden Algısı Ölçeği kullanılmıştır. Çalışmadan elde edilen veriler Statistical Package for Social Sciences 25 deneme sürümü kullanılarak analiz yapılmıştır. Çalışma sonucunda Yozgat Bozok Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesinde öğrenim gören üniversite öğrencilerin, Beden Algısı Ölçeğinin puan ortalaması 160,10±25,68 ve Sağlık Okuryazarlığı anketi-Avrupa Birliği Ölçeğinin puan ortalaması ise 34,23±7,82 olarak bulunmuştur. Buna göre Yozgat Bozok Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesinde öğrenim gören üniversite öğrencilerin sağlık okuryazarlığı düzeylerinin yeterli olduğu ve bedenlerinden memnun oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca öğrencilerin sağlık okuryazarlık düzeyleri ile beden algıları arasında istatistiksel olarak anlamlı, pozitif yönlü ve düşük düzeyde bir ilişki olduğu tespit edilmiştir (r=0,286; p<0,05).

Anahtar Kelimeler

Sağlık Okuryazarlığı, Beden Algısı, Üniversite Öğrencileri

Kaynakça

• Abacıgil, F., Harlak, H., ve Okyay, P. (2016). Avrupa Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği Türkçe uyarlaması. Okyay, P., ve Abacıgil, F. (Ed.) Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçekleri güvenilirlik ve geçerlilik çalışması içinde (s. 21-41). T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1025.
• Akbalıç, E., ve Gökler, M. E. (2020). COVID-19 salgını sürecinde eksikliği ortaya çıkan bir gerçek: Sağlık okuryazarlığı. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 5 (COVID-19 Özel Sayısı), 148-55.
• Akçilek, E. (2017). Üniversite öğrencilerinde sağlık okuryazarlığı ve yaşam kalitesinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi, İstanbul Medipol Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, İstanbul.
• Arıkan, A. (2020). Sağlık okuryazarlığı düzeyinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları üzerindeki etkisi: Üniversite öğrencileri arasında bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Anabilim Dalı, Ankara.
• Balçık, Y. P., Taşkaya, S., ve Şahin, B. (2014). Sağlık okur-yazarlığı. TAF Preventive Medicine Bulletin, 13(4), 321-6.
• Biçer, E. B., ve Malatyalı, İ. (2018). Sağlık okuryazarlık düzeyinin belirlenmesi: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi örneği. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 17(2), 1-15.
• Boberová, Z., & Husárová, D. (2021). What role does body ımage in relationship between level of health literacy and symptoms of eating disorders in adolescents? International Journal Of Environmental Research and Public Health, 18(7), 3482. https://doi.org/10.3390/ijerph18073482
• Bucchianeri, M. M., & Neumark-Sztainer, D. (2014). Body dissatisfaction: An overlooked public health concern. Journal of Public Mental Health, 13(2), 64–69. https://doi.org/10.1108/JPMH-11-2013-0071
• Charoghchian-Khorasani, E., Tavakoly-Sany, S. B., Tehrani, H., Doosti, H., & Peyman, N. (2020). Review of organizational health literacy practice at health care centers: Outcomes, barriers and facilitators. International journal of environmental research and public health, 17(20), 7544. https://doi.org/10.3390/ijerph17207544
• Çoban, H. (2009). Sağlık ekonomisi ve Türkiye'de sağlık hizmetlerinin yeniden yapılandırılması. Yayımlanmamış Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Maliye Anabilim Dalı, İzmir.
• Dinçer, A., ve Kurşun, Ş. (2017). Üniversite öğrencilerinin sağlık okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 26(1), 20-26.
• Gündoğan, F. (2006). Sirozlu hastaların beden imajı ve benlik saygılarının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, Bolu.
• Hamurcu, P. (2014). Obez bireylerde benlik saygısı ve beden algısının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi, İstanbul Bilim Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beslenme ve Diyetetik Anabilim Dalı, İstanbul.
• Hovardaoğlu, S. (1992). Vücut algısı ölçeği. Psikiyatri, Psikoloji, Psikofarmakoloji (3P) Dergisi, 1(1), 11–26.
• İnkaya, B., ve Tüzer, H. (2018). Bir üniversitenin sosyal ve sağlık bilimlerinde okuyan öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı durumunun incelenmesi. Kocaeli Med, 7(3), 124-9.
• Mahdifar, M., Tavakoly Sany, S. B., Ghavami, V., & Vahedian-Shahroodi, M. (2021). Health literacy and body image concern among healthcare employees in Binaloud, Iran. Journal of Health Literacy, 6(1), 31-40. https://doi.org/10.22038/jhl.2021.55849.1153.
• McQueen, V. D., Kickbusch, I., Potvin, L., Pelikan, J. M., Balbo, L., & Abel, T. (2007). Health and modernity the role of theory in health promotion (1st ed.). Springer.
• Mentally Healthy Schools. (t.y.). Body image. Erişim Tarihi: Ocak 19, 2023, https://mentallyhealthyschools.org.uk/risks-and-protective-factors/lifestyle-factors/body-image/
• Özaltın, G. (2003). Beden imgesi değişimine yaklaşımlar. Hemşirelik Dergisi, 51.
• Özdenk, S., Demir, G., Özcebe, L.H., ve Üner, S. (2019). Bir üniversitenin 4. sınıf öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı ve ilişkili bazı faktörlerin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12 (1), 48-59. https://doi.org/10.26559/mersinsbd.412666
• Özpınar, S., Çelik Odabaşı, N., ve Akyol, M. (2020). Associations between health literacy and preventive skin cancer prevention strategies among university students. Journal of Health Literacy, 5(3), 12-25.
• Şahinöz, T., Şahinöz, S., ve Kıvanç, A. (2018). Üniversite son sınıf öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı düzeyleri üzerine karşılaştırmalı bir araştırma. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7 (3), 71-79.
• Secord, P. F., & Jourard, S. M. (1953). The appraisal of body-cathexis: body-cathexis and the self. Journal of consulting psychology, 17(5), 343–347. https://doi.org/10.1037/h0060689
• Silva, W. R. D., Campos, J. A. D. B., & Marôco, J. (2018). Impact of inherent aspects of body image, eating behavior and perceived health competence on quality of life of university students. PloS One, 13(6), e0199480. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0199480
• Sorensen, K., Van den Broucke, S., Pelikan, J. M., Fullam, J., Doyle, G., Slonska, Z., Kondilis, B., Stoffels, V., Osborne, R. H., Brand, H., & HLS-EU Consortium (2013). Measuring health literacy in populations: illuminating the design and development process of the European Health Literacy Survey Questionnaire (HLS-EU-Q). BMC public health, 13, 948. https://doi.org/10.1186/1471-2458-13-948
• Sundgot-Borgen, C., Sundgot-Borgen, J., Bratland-Sanda, S., Kolle, E., Torstveit, M. K., Svantorp-Tveiten, K. M. E., & Mathisen, T. F. (2021). Body appreciation and body appearance pressure in Norwegian university students comparing exercise science students and other students. BMC public health, 21(1), 532. https://doi.org/10.1186/s12889-021-10550-0
• Tavşancıl, E. (2005). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Nobel Basımevi, s.19.
• Thomas, E. V., & Warren-Findlow, J. (2020). Body image, self-esteem, and behavioral risk for chronic disease among college students: Additional evidence for integrated prevention. Journal of American college health: J of ACH, 68(6), 658–665. https://doi.org/10.1080/07448481.2019.1590370
• Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2011). Sağlığın Teşviki ve Geliştirilmesi Sözlüğü. Bakanlık Yayın No: 814 (1. Baskı), 1-38.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2022, Temmuz 6). Dünya Nüfus Günü. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dunya-Nufus-Gunu-2022-45552. Erişim Tarihi: 05.01.2023
• Uğurlu, N., ve Akın, H. (2008). Muğla Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin beden benlik algısı ve psikolojik sıkıntı belirtileri ile ilişkisi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(4), 38-47.
• Ural, A., ve Kiliç, İ. (2006). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi. Detay Yayıncılık.
• Yılmaz Güven, D., Bulut, H., ve Öztürk, S. (2018). Sağlık Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı düzeylerinin incelenmesi / Examining the health literacy levels of health sciences faculty students. Journal of History Culture and Art Research, 7(2), 400-409. https://doi.org/10.7596/taksad.v7i2.1511