İNSAAT SEKTÖRÜ İSTİHDAMINDAKİ TEMEL ÖRÜNTÜLER: KAYITDIŞILIK NASIL AZALTILABİLİR?

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 2, 35 - 60, 01.05.2016

Cem Başlevent

Öz

İnşaat sektörü, son yıllarda Türkiye ekonomisinin gidişatına dair yapılan tartışmalarda en sık bahsi geçen sektörlerin belki de birincisidir. Sanayi üretim ve istihdamındaki artısın mütevazı boyutlarda olduğu bir ortamda, inşaat sektörünün ekonomik büyümeye katkısı ve bu katkının sürdürülebilirliği sorgulanmaktadır. Mayıs 2014’te yayınlanan Ulusal İstihdam Stratejisi’nin somut hedefleri arasında 2023 yılında inşaat sektöründeki istihdamın (10 yıl öncesine göre) yüzde 160 oranında arttırılması ve kayıtdışı istihdamın yüzde 50 oranında azaltılması da yer almaktadır. Yine 2023 yılında, inşaat sektörü çalışanlarının yüzde 30’unun mesleki yeterlilik sertifikasına sahip hale getirilmesi hedeflenmektedir. İnşaat sektöründe kayıt dışılığın azaltılması Onuncu Kalkınma Planı kapsamındaki Kayıt Dışı Ekonominin Azaltılması Programı Eylem Planı’nda da hedeflenmiştir. Bu çalışmada öncelikli olarak TÜİK’in 2016 yılı Hanehalkı İşgücü Araştırması’na ait mikro veriler kullanılarak inşaat sektörü çalışanlarının profili ve sektördeki kayıt dışılığın boyutları ortaya konmaktadır. Elde edilen bulgular ışığında kayıt dışılığın nedenleri ele alınmakta ve sektörde kayıtdışı istihdamı azaltıcı önerilere yer verilmektedir.

Anahtar Kelimeler

İnşaat Sektörü, istihdam, kayıt-dısılık, asgari isçilik uygulaması

BASIC PATTERNS IN THE TURKISH CONSTRUCTION INDUSTRY’S EMPLOYMENT: HOW CAN INFORMALITY BE REDUCED?

Öz

In recent years, many debates about the health of the Turkish economy have centered on the construction sector. During a period in which only modest increases have been attained in overall industrial production and employment, the sustainability of construction’s role as a major driver of economic growth has been questioned. Regarding employment in this industry, Turkish government strategy documents and development plans have set ambitious targets for its level of employment, as well as for its rate of unregistered employment and its proportion of workers having vocational qualification certificates. The current study makes use of microdata from an
official survey by TURKSTAT to present the basic features of the Turkish construction sector’s employment profile, with an emphasis on the relationship between employee characteristics and informality. In light of the observed patterns, the reasons for the high rate of informality are discussed and suggestions are offered for the reduction of unregistered employment in the sector.

Anahtar Kelimeler

Construction sector, employment, informal economy, minimum labour rate

Kaynakça

• Açıkgöz, Ahmet, (2015), "Kayıtdışı İstihdamı Azaltmak Çin SGK Büyük Bir Özveri ile Çalışıyor", İNTES İnşaat Sanayii Dergisi, Kasım-Aralık 2015, ss. 34-43.
• Apaydın, Mustafa, (2015), "Usulsüzlüklerden Uzak Durun, Yaptırımlarımız Oldukça Ağırdır", İNTES İnşaat Sanayii Dergisi, Kasım-Aralık 2015, ss. 30-33.
• Ay, Hulusi, (2015), “Çalışma Hayatının Gündemi: Ücretler ve Kayıtdışı Ekonomi”, İNTES İnşaat Sanayii Dergisi, Kasım-Aralık 2015, ss. 24-29.
• Bon, Ranko, Talat Birgönül ve Đrem Özdoğan, (1999), “An Input-Output Analysis of the Turkish Construction Sector, 1973-1990: A note”, Construction Management and Economics, 17 (5), ss. 543-551.
• Ercan, Hakan, (2011), “GSYİH ve İnşaat Sektörü”, TÜSİAD Görüş Dergisi, Sayı 69 (Ağustos 2011), ss. 58-60.
• Gül, Zafer Barıs ve Mısra Çakaloğlu, (2017), “İnsaat Sektörünün Dinamikleri: Türkiye için 2000-2014 Girdi-Çıktı Analizi”, Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17 (36), ss. 130 – 155.
• Gündes, Selin, (2011), “Exploring the Dynamics of the Turkish Construction Industry Using Input–Output Analysis”, Construction Management and Economics, 29 (1), ss. 59-68.
• Günlük-Senesen, Gülay, Tolga Kaya ve Ümit Senesen, (2013), “İnşaat Kesimi İstihdam mı Yaratıyor, Dışalımı mı Uyarıyor?”, Ekonomi-tek, 2 (3), ss. 23-46.
• İlhan, Bahriye ve Hakan Yaman, (2011) “A Comparative Input-Output Analysis of the Construction Sector in Turkey and EU Countries”, Engineering, Construction and Architectural Management, 18 (3), ss. 248-265.
• İnal, Anıl, (2014), “İnşaat Sektörünün Ekonomik Büyümeye Etkisi (2002- 2014) ve Sürdürülebilir Büyüme”, TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Karadeniz, Oğuz ve Hülya Kabakçı Karadeniz, (2016), “Türkiye’de Eksik Ücret Bildirimin Boyutları, Nedenleri ve Çözüm Önerileri”, Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, Özel Sayı (Mart 2016), ss. 473-495.
• Ocakverdi, Eren, (2011), “İnşaat Sektörü Üzerinden Ekonomik Büyüme Olabilir mi?”, TÜSĐAD Görüş Dergisi, Sayı 69 (Ağustos 2011), ss. 50-56.
• Oğuztürk, Bekir Sami ve Ertuğrul Kutay Ünal, (2017), “Türkiye’de Kayıt Dısı Ekonominin Boyutları”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28 (3), ss. 325-336.
• Otlu, Gözde ve Özkan Uzel, (2015), “Türkiye ve Orta Doğu’da İnşaat Sektörü Analiz Raporu”, Erişim Tarihi: 17/4/2018. http://www.uzeldanismanlik.com/turkiye-ve-orta-doguda-insaatsektoru- analiz-raporu/
• Özkan, Filiz, Ömer Özkan ve Murat Gündüz, (2012), “Causal Relationship between Construction Investment Policy and Economic Growth in Turkey”, Technological Forecasting & Social Change, 79 (2), ss. 362-370.
• Özorhon, Beliz, (2012), “Türkiye'de İnşaat Sektörü ve Dünyadaki Yeri”, Sektörel Etütler ve Araştırmalar, No: 2012-31, İstanbul Ticaret Odası Yayınları.
• Sarısoy, İdris ve Harun Sandıkçı, (2010), “Türkiye’de İnşaat Sektöründeki Kayıtdışı Faaliyetlerin Sosyal Güvenlik Primleri ve Vergisel Açıdan Değerlendirilmesi”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, 54. Seri, ss. 45-66.
• SGK, (2015), “İNSAAT SEKTÖRÜ, Sosyal Güvenlik Mevzuatı Açısından İşveren Öz Denetim Rehberi”, Aralık 2015, Sosyal Güvenlik Kurumu. Erişim Tarihi: 17/4/2018.
• www.tesk.org.tr/tr/calisma/sosyal/21Insaat.pdf