Kahramanmaraş Depremlerinin Mikro Veriye Dayalı Ekonomik Etki Analizi

Yıl 2025, Cilt: 14 Sayı: 1, 1 - 34, 12.03.2025

Enes Pınar , Erol Taymaz , Kamil Yılmaz

Öz

Bu çalışmada, 6 Şubat 2023’te meydana gelen Kahramanmaraş depremlerinin bölgesel ve ulusal düzeydeki ekonomik etkileri firma düzeyinde mikro veri kullanılarak incelenmektedir. Üretimde doğrudan ve dolaylı kayıplar, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Girişimci Bilgi Sistemi (GBS) verileriyle desteklenen üç farklı hasar senaryosu altında nicel olarak değerlendirilmektedir. Bulgular, ekonomik kayıpların yaklaşık %75’inin en çok hasar gören Adıyaman, Kahramanmaraş, Hatay ve Malatya illerinde yoğunlaştığını göstermektedir. Üretim birimleri üzerindeki doğrudan etki sonucunda, 50.000-88.000 arasında istihdam, 13,7-23,1 milyar ABD doları arasında net satış ve 2-3,8 milyar ABD doları arasında doğrudan katma değer kaybı olduğu hesaplanmaktadır. Bu tahminler depremin yarattığı doğrudan katma değer kaybının sınırlı kaldığını düşündürse de ulaşım altyapısındaki hasar ve tedarik zincirindeki kırılmalar sonucunda ekonomik zarar katlanarak artmakta, üretim ağları aracılığıyla ulusal düzeyde gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYH) %10’unu aşma potansiyeli taşımaktadır. Çalışmanın sonuçları, dayanıklı yapılara ve altyapıya yatırım, etkilenen sektörlere finansal destek ve kapsamlı afet hazırlık planlarını içeren hedefli iyileşme stratejilerinin önemini vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Deprem, Doğal afetler, Ekonomik etki, Tedarik zinciri, Türkiye ekonomisi.

Micro Data-Based Economic Impact Analysis of the Kahramanmaraş Earthquakes

Öz

This study analyzes the regional and national economic impacts of the Kahramanmaras earthquakes using firm-level microdata. Direct and indirect production losses are evaluated under three damage scenarios with data from the Entrepreneur Information System (GBS) of the Ministry of Industry and Technology. The findings show that about 75% of losses are concentrated in the most severely affected provinces: Adıyaman, Kahramanmaras, Hatay, and Malatya. As a direct result of damage to production units, there has been a loss of 50.000–88.000 jobs, $13,7–23,1 billion in net sales, and $2,0–3,8 billion in direct value added. While direct value-added loss is relatively limited, transportation infrastructure damage and supply chain disruptions exponentially raise economic losses. Transmitted through production networks, these effects can exceed 10% of GDP. This research underscores the importance of targeted recovery strategies, including investments in resilient buildings and infrastructure, financial support for affected sectors, and comprehensive disaster preparedness plans.

Anahtar Kelimeler

Earthquake, Natural disasters, Economic Impact Analysis, Supplu chain, Turkish economy.

Kaynakça

• Akdemir, Ş., Sahli, Z., Kougnigan, E., Tuna, K. E., Örtülü, M., Akinci, S., & Narci, G. (2023). Socio-economic impact of the earthquakes of February 2023 on agricultural production of Türkiye. Scientific Papers Series Management, Economic Engineering in Agriculture & Rural Development, 23(2).
• Aydın-Özüdoğru, B. (2023). 2023 Yılında Gerçekleşen Kahramanmaraş Merkezli Depremin Etkileri Ve Politika Önerileri. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı, Politika Notu No. 202306, Mart, Ankara. (https://tepav.s3.eu-west-1.amazonaws.com/upload/mce/2023/notlar/2023_yilinda_gerceklesen_kahramanmaras_merkezli_depreminin_etkileri_ve_politika_onerileri.pdf).
• Aydoğdu-Gürbüz, İ. ve Aslan, B. (2023). Kahramanmaraş Depreminde Hasar Tespit Çalışmaları Üzerine Bir Değerlendirme. Çevre, Şehir ve İklim Dergisi, 2(4), 180-195.
• Botzen, W. J. W., Deschenes, O., ve Sanders, M. (2019). The Economic Impacts of Natural Disasters: A review of Models and Empirical studies. Review of Environmental Economics and Policy, 13(2), 167–188.
• Can, U. (2024). Kahramanmaras Depremleri Sonrasi Bölgesel İhracattaki Toparlanma Egilimi (No. 2402). Research and Monetary Policy Department, Central Bank of the Republic of Turkey.
• SBB (Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı) (2024). Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Yeniden İmar ve Gelişme Raporu, Şubat, Ankara. (https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2024/02/Kahramanmaras-ve-Hatay-Depremleri-Yeniden-Imar-ve-Gelisme-Raporu-1.pdf)
• ______. (2023). 2023 Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu, 17 Mart, Ankara. (https://www.sbb.gov.tr/2023-kahramanmaras-ve-hatay-depremleri-raporu/)
• DPT (Devlet Planlama Teşkilatı). (1999). Depremin Ekonomik ve Sosyal Etkileri, Muhtemel Finansman İhtiyacı ve Kısa-Orta ve Uzun Vadede Alınabilecek Tedbirler, 8 Eylül, Ankara.
• Dinçer, A. E., Dincer, N. N., Tekin-Koru, A., Yaşar, B., ve Yilmaz, Z. (2024). The impact of Kahramanmaraş (2023) earthquakes: A comparative case study for Adıyaman and Malatya. International Journal of Disaster Risk Reduction, 110, 104647.
• Dünya Bankası. (2023). Global Rapid Post-Disaster Damage Estimation (GRADE) Report: February 6, 2023, Kahramanmaraş Earthquakes - Türkiye Report, 20 Şubat, Washington, D.C. (https://www.gfdrr.org/en/publication/grade-report-february-2023-kahramanmaras-turkiye-earthquakes)
• ______. (1999). Marmara Earthquake Assessment, 14 Eylül, Vaşington D.C.
• Felbermayr, G., ve Gröschl, J. (2014). Naturally Negative: The Growth Effects of Natural Disasters. Journal of Development Economics, 111, 92-106.
• Hallegate, S. ve Dumas, P. (2009). Can Natural Disasters Have Positive Consequences? Investigating the Role of Embodied Technical Change. Ecological Economics, 68(3), 777-786.
• MacKenzie, C. A., Santos, J. R., ve Barker, K. (2012). Measuring Changes in International Production from Supply Chain Disruptions. Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, 48(6), 1165-1180.
• Noy, I. (2009). The Macroeconomic Consequences of Disasters. Journal of Development Economics, 88(2), 221-231.
• ______ ve Nualsri, A. (2011). Fiscal Storms: Public Spending and Revenues In the Aftermath of Natural Disasters. Environment and Development Economics, 16, 113-128.
• OECD. (2000). Economic Effects of the 1999 Turkish Earthquakes: An Interim Report. Economic Department Working Papers, No. 247, June, Paris.
• Okuyama, Y., ve Santos, J. R. (2014). Disaster Impact and Input-Output Analysis. Economic Systems Research, 26(1), 1-12.
• Pauw, K., Thurlow, J., Bachu, M. ve van Seventer, D. E. (2012). The Economic Costs of Extreme Weather Events: A Hydrometeorological CGE analysis for Malawi. Environment and Development Economics, 16,177-98.
• Rose, A. ve Liao, S. Y. (2005). Modeling Regional Economic Resilience to Disasters: Computable General Equilibrium Analysis of Water Service Disruptions. Journal of Regional Science, 45(1), 75-112.
• Tatar, C. O., Cabuk, S. N., Ozturk, Y., Kurkcuoglu, M. A. S., Ozenen-Kavlak, M., Ozturk, G. B., ... & Cabuk, A. (2024). Impacts of Earthquake Damage on Commercial Life: A RS and GIS based Case Study of Kahramanmaraş Earthquakes. International Journal of Disaster Risk Reduction, 107, 104464.
• TBMM. (2010). Deprem Riskinin Araştırılarak Deprem Yönetiminde Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyon Raporu, Temmuz, Ankara.
• TÜRKKONFED. (2023). 2023 Kahramanmaraş Depremi Afet Durumu Raporu, 8 Haziran (https://turkonfed.org/Files/ContentFile/turkonfed2023kahramanmarasdepremiafetdurumraporu090623-9336.pdf)
• Yılmaz, K. (2023). 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremlerinin Ekonomik Etkisi. Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi, Araştırma Notu 23/270, 16 Mart, İstanbul. (https://betam.bahcesehir.edu.tr/2023/03/6-subat-2023-kahramanmaras-depremlerinin-ekonomik-etkisi/)