DYNAMICS AND URBAN RENEWAL TO DIRECT PLAN STRATEGIES IN IZMIR BEŞTEPELER REGION

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 1, 99 - 114, 30.06.2023

Hayat Zengin Çelik , Senem Tezcan , Ceren Ağın Gözükızıl

https://doi.org/10.58317/eksen.1276323

Öz

Bestepeler is an area that makes contact with a multi-layered archaeological and historical area in the historical city center of İzmir and is exposed to different migration processes. For this reason, it is a very complicated, complex and problematic city region in terms of spatial and social development dynamics. In the region, most of which has emerged with illegal constructions, inadequate in terms of technical and social infrastructure facilities and physical and social problems, a need for new planning studies has arisen within the framework of structural risks and the current development plans cannot respond to current conditions. Konak Municipality added an academic content to the subject by signing a protocol with Dokuz Eylül University for a research project work to determine the field data that will be the basis for these studies and the sub-regions that will determine the plan strategies. However, the practices around the region, spatial interventions, the demands of the residents, the political processes and the real estate market components have become an urban renewal area as a whole. This situation has created a new example of the problem of integrating the plan decisions, which are usually followed in planning studies, with the analysis findings. This study includes the findings of the project prepared in cooperation with Konak Municipality and Dokuz Eylül University and the evaluation of the intervention strategies planned for both general and sub-regions. The aim of the study is to present a discussion on how a multi-layered and socially and spatially diverse urban area should be handled within the existing potentials and planning approaches. To bring together the requirements to do this, it was obtained through the determinations and surveys made in the study area between August and October 2018; Then, by mapping these dimensions, the current situation was determined, analysis and syntheses were created and subtractions were made by zoning. The study shows that there is a need for steps and approaches that care about the social and spatial characteristics of the regions shaped by migration in a similar way in the urban transformation processes and that, when considered as a whole, together with their own internal dynamics and environmental values, transform the planning in a way that provides integrity with different interventions.

Anahtar Kelimeler

Urban planning, Analysis, Urban renewal, Beştepeler, İzmir

İZMİR-BEŞTEPELER BÖLGESİNDE PLAN STRATEJİLERİNİ YÖNLENDİRECEK DİNAMİKLER VE KENTSEL DÖNÜŞÜM

Öz

Beştepeler İzmir tarihi kent merkezinde çok katmanlı bir arkeolojik ve tarihsel alan ile temas kurması ve farklı göç süreçlerine maruz kalmış olması sebebiyle, mekânsal ve toplumsal gelişim dinamikleri açısından oldukça karmaşık, kompleks ve bir o kadar da sorunlar içeren bir kent bölgesidir. Birçoğu kaçak yapılaşmalarla ortaya çıkmış olan teknik ve sosyal altyapı olanakları açısından yetersiz, fiziksel ve sosyal sorunları bulunan bölgede yapısal riskler ve geçerli imar planlarının güncel koşullara cevap veremiyor olması çerçevesinde yeni planlama çalışmalarının yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur. Konak Belediyesi, söz konusu çalışmalara temel olacak alan verilerinin ve plan stratejilerini belirleyecek alt bölgelerin belirlenmesine yönelik bir araştırma projesi işi için Dokuz Eylül Üniversitesi ile bir protokol imzalayarak konuya akademik bir içerik kazandırmıştır. Ancak bölge çevresindeki uygulamalar, mekânsal müdahaleler, bölge sakinlerinin talepleri, siyasal süreçler ve emlak piyasası bileşenleri ile bütünlüklü olarak bir kentsel dönüşüm alanı haline gelmiştir. Bu durum planlama çalışmalarında genellikle izlenen plan kararlarının analiz bulguları ile bütünleştirilememesi sorununa yeni bir örnek yaratmıştır. Bu çalışma, Konak Belediyesi ve Dokuz Eylül Üniversitesinin iş birliğinde hazırlanmış projenin ortaya koyduğu bulgular ve hem genel hem de alt bölgeler itibariyle yapılması planlanan müdahale stratejilerinin değerlendirmesini içermektedir. Çalışmada amaçlanan, genel itibariyle çok katmanlı, toplumsal ve mekânsal açıdan çeşitlilik içeren bir kentsel bölgenin var olan potansiyelleri ile planlama yaklaşımları içerisinde nasıl ele alınması gerektiğine dair bir tartışma ortaya koymaktır. Bunu yapabilmek için ihtiyaç duyulan veriler Ağustos-Ekim 2018 tarihleri arasında çalışma alanında yapılan tespit ve anketler ile elde edilmiş; ardından bu veriler haritalandırılarak mevcut durum tespit edilmiş, analizler ile sentezler oluşturulmuş ve bölgelemeler yapılarak çıkarımlar yapılmıştır. Çalışma, benzer nitelikte göçle şekillenen bölgelerin sahip oldukları sosyal ve mekânsal özelliklerini kentsel dönüşüm süreçlerinde önemseyen, bir bütün gibi görünmekle birlikte kendi iç dinamikleri ve çevresel değerleriyle birlikte ele alındığında planlamanın farklı içerikteki müdahaleleri ile bir bütünlük sağlayacak şekilde dönüşümünü gerçekleştiren adımlara ve yaklaşımlara ihtiyaç olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Kent planlama, Analiz, Kentsel dönüşüm, Beştepeler, İzmir

Kaynakça

• Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun. (2012). Resmi Gazete. Web adresinden 15 Mart 2020 tarihinde erişildi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/05/20120531-1.htm.
• Akkar Ercan, M. (2016). Kentsel dönüşüm. M. Ersoy (Ed.) Kentsel planlama ansiklopedik sözlük içinde (ss. 223-225). İstanbul: Ninova Yayıncılık.
• Ataöv, A. ve Osmay, S. (2007). Türkiye’de kentsel dönüşüme yöntemsel bir yaklaşım. METU, 24(2), 57-82.
• Ayten, A. M. (2012). Islah imar planı. M. Ersoy (Ed.) Kentsel planlama ansiklopedik sözlük içinde (ss. 137). İstanbul: Ninova Yayıncılık.
• Belediye Kanunu. (2005). Resmi Gazete. Web adresinden 15 Aralık 2019 tarihinde erişildi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5393.pdf.
• Erçetin, C. (2022). Konut sorununa geçmişten bir bakış: Yerel yönetimler ve konut sunumu. İdealkent, 13(37), 1410-1429.
• Kaymak, M. ve Gürün, F. (2018). 2017 şehircilik şûrası ve kentsel dönüşüm. Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi, 13(49), 42-61.
• Keleş, R. (2002). Kentleşme politikası (7. basım). Ankara: İmge Kitabevi.
• Keleş, R. (2019). 100 soruda Türkiye’de kentleşme, konut ve gecekondu. İzmir: Cem Yayınevi.
• Şenyapılı, T. (2016). Gecekondu ve evrimi. M. Ersoy (Ed.) Kentsel planlama ansiklopedik sözlük içinde (ss. 120-127). İstanbul: Ninova Yayıncılık.
• Tekeli, İ. (2016). Dünya'da ve Türkiye'de kent-kır karşıtlığı yok olurken, yerleşmeler için temsil sorunları ve strateji önerileri. Ankara: İdealkent Yayınları.
• Tercan, B. (2018a). Türkiye’de afet politikaları ve kentsel dönüşüm. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 3(5), 102-120.
• Tercan, B. (2018b). 1948’den bugüne imar afları. Mimarlık, (403), 20-26.
• Tezcan, S. (2020). Göçle Oluşmuş Yaşama Bölgelerine Yönelik Dönüşüm Projelerinde Müzakereler (Doktora Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Torlak, S.E. (2003). Gecekondulaşmanın gelişimi, imar atları ve ıslah imar planları. Çağdaş Yerel Yönetimler, 12(1), 64-73.
• Türksoy, H.C. (1996). İmar affı mı?. Planlama, (1-4), 9-14.
• Yenice, M.S. (2014). Türkiye’nin kentsel dönüşüm deneyiminin tarihsel analizi. BAÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 16(1), 76-88.
• Yıldırım, H. (2021). Neoliberal bir politika olgusu olarak Türkiye’de gecekondu mekânı. Kamu Yönetimi ve Politikaları Dergisi, 2(2), 257-275.
• Yıldız, A. ve Baz, İ. (2022). Bütüncül planlama anlayışının kentsel dönüşüm üzerindeki etkisi: Tuzla örneği. İdealkent, 13(37), 137-150.