AFGANİSTAN, PAKİSTAN VE IRAK’TA KAMU HARCAMALARI, ENFLASYON ORANI VE DIŞ YARDIMLARIN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: PANEL VERİ ANALİZİ

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 17, 02.07.2024

Muhammad Akbar , Elife Akiş

https://doi.org/10.46737/emid.1369439

Öz

İktisadın doğuşundan günümüze kadar makroekonomik büyüme tüm ülkelerin temel hedefi olmuştur. Bu yüzden her ülke daha hızlı ve sağlam büyüyebilmek için farklı ekonomik politikalar uygulamaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, Afganistan, Pakistan ve Irak’ta 2001-2020 yılları arasındaki dönemde kamu harcamalarının, alınmış kalkınma yardımlarının ve enflasyon oranın ekonomik büyüme üzerindeki ektisini Panel analizi ile araştırmaktır. Bu amaçla çalışmada, değişkenlerin grafik incelenmesinden sonra çeşitli testler yapılarak nihai model elde edilmiştir. Elde edilen nihai modelin sonuçlarına göre, devlet harcamalarındaki %1’lik bir artış ekonomik büyümeyi %0,86 ve enflasyon oranındaki %1’lik bir artış ekonomik büyümeyi %0,12 oranında artırmaktadır. Ancak alınmış kalkınma yardımlarındaki %1’lik bir artış ekonomik büyümeyi %0,29 oranında azaltmaktadır.
Sonuç olarak, Afganistan, Pakistan ve Irak’ta Keynes’in Teorisinin geçerli olduğu sonucu tespit edilmiştir. Bununla birlikte bu ülkelerde enflasyon oranındaki artış da ekonomik büyüme üzerinde olumlu etki yaratmaktadır. Ancak dış yardımlar Afganistan, Pakistan ve Irak’ta iç gelir dağılımının bozulmasına, yolsuzluğun artmasına, ülkenin ekonomik ve siyasi politikalarına müdahale edilmesine neden olmuştur. Böylece dış yardımlar alıcı ülkelerin ekonomik büyümesi ve kalkınması üzerinde olumsuz etkiler yaratmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik büyüme, Devlet harcamları, Dış yardımları, Enflasyon, Tesadüfi etkiler modeli

Kaynakça

• Akbar, M. (2021). “The Relationship between Economic Growth and Foreign Aid: The Case of Afghanistan”. Journal of Economic Policy Researches, 8(2): 141-154.
• Ali, S., Rabbi, F., Hayat, U., & Ali, N. (2013). “The Composition of Public Expenditures and Economic Growth”: Evidence from Pakistan. International Journal of Social Economics, 40(11): 1010-1022.
• Altıntaş, H., & Koçbulut, Ö. (2019). “Enflasyon ve Ekonomik Büyüme: OECD Ülkeleri İçin Dinamik Panel Eşik Etki Analizi”. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 15(3): 629-648.
• Altıner, A. (2019). “OECD Ülkelerinde Kamu Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Panel Simetrik ve Asimetrik Nedensellik Analizi”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(3): 849-870.
• Asseery, A. A., Law, D. & Perdikis, N. (1996), “Wagner's Lawand Public Expenditure in Iraq: A Test Using Disaggregated Data”, Applied Economies Letters, 6: 39-44.
• Barlas, A. W. (2020). “The Impact of Government Expenditure on Economic Growth in Afghanistan”. Journal of Economics and Business, 3(2): 729-733
• Behera, J. (2014). Inflation and its impact on economic growth: evidence from six South Asian Countries. Journal of Economics and Sustainable Development, 5(7): 145-155.
• Bullard, J. ve Keating, J.W. (1995) “The Long-run Relationship between Inflation and Output in Postwar Economies”, Journal of Monetary Economics, 36(3): 477-496.
• Cergibozan, R., Çevik, E., & Demir, C. (2017). “Wagner Kanunu'nun Türkiye Ekonomisi İçin Sınanması: Çeşitli Zaman Serisi Bulguları”. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 54(625): 75-89.
• Ericsson, N.R., Irons, J.S. ve Tryon, R.W. (2001) “Output and Inflation in the Long Run”, Journal of Applied Econometrics, 16(3): 241-253.
• Fasanya, İ., & Onakoya, A. (2012). “Does Foreign Aid Accelerate Economic Growth? An Empirical Analysis for Nigeria”. International Journal of Economics and Financial Issues, 2(4): 423-431.
• Fayissa, B., El-Kaissy, M.I. (1999). “Foreign Aid and Economic Growth of Developing Countries (LDCs)”: Further Evidence. Studies in Comparative International Development.
• Fischer, S. (1983) “Inflation and Growth”, Cuadernos de Economia, 20(61): 267-278.
• Foote, C., Block, W., Crane, K., & Gray, S. (2004). Economic policy and prospects in Iraq. Journal of economic perspectives, 18(3): 47-70.
• Fujimura. M. (2004). The Afghan economy after the election. chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.adb.org/sites/default/files/publication/157276/adbi-rpb12.pdf.
• Görgülü, M. (2016). “Dış Yardımların Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(5): 1292-1322.
• Gül, E., & Yavuz, H. (2010). “AB’nin Yeni Üyeleri ile Türkiye’de Kamu Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1996-2008 Dönemi”. Maliye Dergisi, 158: 164-178.
• Gündüz, H,İ. (2014). Panel Veri Modellerinde Parametre Homojenlik Testlerinin Performanslarının Karşılaştırılması ve Rik ile Getiri Oranı Arasındaki İkişkinin Analiz. Yayınlanmış, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hatemi-j, A., & İrandoust, M. (2005). “Foreign Aid And Economic Growth: New Evidence From Panel Cointegration”. Journal Of Economic Development, 30(1): 71-80.
• Hee Yiew, T., & Lau, E. (2018). “Does foreign aid contribute to or impeded economic growth?”.Journal of International Studies, 11(3): 21-30.
• Kabil, T C. Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği, (2017), Afganstan Ülke Raporu: Afghanistan
• Kanca, O. (2011). Kamu Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi 1980-2008 (Ampirik Bir Çalışma). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(1): 75-92.
• Karras, G. (2006). “Foreign Aid And Long-Run Economic Growth: Empirical Evidence For Panel Of Developing Countries”. Journal of International Development, 18: 15–28.
• Karaca, O. (2003). “Türkiye'de enflasyon-büyüme ilişkisi: zaman serisi analizi”. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 4(2): 247-255.
• Khan, A. H. and M.A. Qasim (1996).” Inflation in Pakistan Revisited”. The Pakistan Development Review, 35(4): 747-759.
• Koç, B. (2016). Dış yardımların ekonnomik büyüme üzerine etkisi: Türkiye örneği. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi(14): 145–156.
• Kormendi, R.C. ve Meguire, P.G. (1985) “Macroeconomic Determinants of Growth: Cross-Country Evidence”, Journal of Monetary Economics, 16(2): 141-163.
• Lebovic, J. ve Ishaq, A. (1987), “Military Burden, Security Needs, and Economic Growth in The Middle East”, Journal of Conflict Resolution, 31(1): 106–138.
• Levy, V. (1988). “Aid and growth in sub-Saharan Africa: the recent experience”. European Economic Review, 32: 1777-1795.
• Liew, C. Y., Mohamed, M. R., & Mzee, S.S. (2012). “The impact of foreign aid on economic growth of East African countries”. Journal of Economics and Sustainable Development, 3: 129-138.
• Mallik, G. (2008). “Foreign Aid and Economic Growth: A Cointegration Analysis of the Six Poorest African Countries”. Economic Analysis and Policy, 38(2): 251-260.
• Mbah, S., & Amassoma, D. (2014). “The Linkage between Foreign Aid and Economic Growth in Nigeria”. International Journal of Economic Practices and Theories, 4(6): 2247–7225.
• Osuala, A.E., Osuala, K. I., and Onyeike, S. C. (2013). Impact of inflation on economic growth in Nigeria – a causality test. Journal of Research in National Development, 11(1): 206-216.
• Papanek, Gustav (1973), “Aid, Foreign Private Investment, Savings, and Growth in Less Developed Countries.”, Journal of Political Economy, 1: 120-130.
• Pohwani, P., Khoso, J. R., & Ahmed, W. (2019). “Impact of foreign aid on economic growth of Pakistan”. Journal of Public Value and Administrative Insight, 2(1): 18-25.
• Sekmen, F. (2006). “Dış Yardım ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Karşılıklı İlişkinin Eşbütünleşme ve Granger Nedensellik Testleri Çerçevesinde İncelenmesi: Mısır Örneği”. Ortadoğu Yıllığı 2006 , 500-514.
• Siddique, H., Kian, A., & Batool, S. (2018). “The Impact of Foreign Aid on Economic Growth: Evidence from a Panel of Selected Countries”. International Journal of Economics and Empirical Research, 34-37.
• Tatoğlu, F. Y. (2020). Panel Veri Analizi: Stata Uygulamalı, Beta Yayınevi, 6.baskı, İstanbul.
• T.C. Ticaret Bakanlığı, Uluslararası Anlaşmalar ve Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü, (2023), Pakistan Ülke Raporu.
• Tüzemen, Samet ve Barış Tüzemen, Özge (2015), “Dış Yardımların Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği”, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8: 58-71.
• Ulucak, R., & Ulucak, Z. Ş. (2014). “Kamu Hacamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik: Türkiye Örneği”. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10(23): 81-97.
• United States Congress. (2018). Special Inspector General for Afghanistan Reconstruction. United States: United States Congress.
• UN Development Programme. (18 Apr 2023). Afghanistan Socio-Economic Outlook 2023 – ExecutiveSummary.https://reliefweb.int/report/afghanistan/afghanistan-socio-economic-outlook-2023-executive-summary.
• Villanthenkodath, M. A., & Mushtaq, U. (2021). “Modelling the nexus between foreign aid and economic growth: a case of Afghanistan and Egypt”. Studies of Applied Economics, 39(2): 1-19
• World Bank. (2018). Afghanistan Development report. World Bank.
• Yakışık, H. (2007). Relationship between Inflation and Economic Growth in the Kyrgyz Republic. Sosyo-Ekonomi, 2007-2 (Temmuz-Aralık): 12-28. Yüksel, C., & Songur, M. (2011). “Kamu Harcamalarının Bileşenleri ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Ampirik Bir Analiz”. Maliye Dergisi, 161, 365-380.