TÜRKİYE'DE SAVUNMA SANAYİ SEKTÖRÜ VE EKONOMİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, , 139 - 165, 18.10.2023

Aysun Yılmaztürk

https://doi.org/10.59274/enderun.1345835

Öz

Dünya genelinde gelişmiş ülkeler incelendiğinde, gelişmişlik düzeylerinin temelindeki faktörün sanayileşme olduğu anlaşılmaktadır. Bu ülkelerin endüstriyel geçmişlerine bakıldığında ise savunma sanayinin bu ülkelerin gelişmişliğinde önemli bir etkisi olduğu görülmektedir. Türkiye’nin jeopolitik konumu yerli savunma sanayi kurulması ve geliştirilmesini gerektirmiştir. Son yıllarda devletin savunma sanayine yönelik yatırımları artış göstermiş ve özel sektöründebu alana çekilmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmada, savunma sanayi kavramı, önemi ve özellikleri ele alındıktan sonra Savunma sanayi sektörünün sanayileşme ve ekonomi üzerindeki etkileri ödemeler dengesi, dış borçlanma, istihdam, enflasyon, kaynak dağılımı gibi makroekonomik göstergeler açısından ele alınmış, Ar-ge ve teknolojik gelişmelerin önemine değinilmiş, Türk Savunma Sanayi tarihsel gelişimi ardından Türk ekonomisine olumlu katkıları verilerle açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Savunma Sanayi, Savunma Harcamaları, Sektörel Veriler

Kaynakça

• 3238 sayılı Savunma Sanayii İle İlgili Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun.
• 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu.
• 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu.
• 5746 sayılı Araştırma Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun.
• Alnıak, M.O. (1997). Türk Savunma Sanayi Hakkında Genel Değerlendirme, Savunma Sanayindeki Teknolojik Gelişmeler Sempozyumu, Ankara, Kara Harp Okulu.
• Atabey Özen, A. Ve Karakuş, M. (2022). Savunma Harcamaları, İşsizlik Ve Ekonomik Büyüme Arasindaki Nedensellik Ilişkilerinin Analizi: Türkiye Örneği. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 54, 39-55.
• Ay, H. (2013). Kamu Maliyesi, Ankara: Nobel Yayınevi.
• Balcı, H. (2013). Savunma Sanayii İçin Teknoloji Transfer Yöntemi Seçim Kriterlerinin Belirlenmesi ve AHP Tekniği İle Uygun Yöntem Seçimi,Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, T.C. Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Benoit, E. (1973). Defense and Economic Growth in Developing Countries, Lexington Books, Lexington.
• Birol, Y.E. (2010). Kamusal Bir Mal Olarak Savunma ve Türkiye’de Savunma Harcamaları Ekonomik Büyüme İlişkisinin Analizi, Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Erzincan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan.
• Brzoska, M. (1989). The Impact of Arms Production in the Third World. Armed Forces and Society, 15 (4), 507-530. Bulutoğlu, K. (1997). Kamu Ekonomisine Giriş, Ankara: Filiz Kitabevi.
• Çıkınlar, S. (2006). Savunma Harcamaları ve Türkiye’nin Durumu, Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Eren, H. ve Kılıç, A. (2013). Örgütlerde Yenilikçilik Ortamı: Özellikli Bir Sektör Olarak Savunma Sanayinde Durum. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27 (3), 221-244.
• Karakuş, A. (2006). Türk Savunma Sanayiinin Gelişimi, Türkiye’nin Savunma Harcamalarının Boyutları ve Bazı NATO Ülkeleri İle Karşılaştırmalı Ekonometrik Analizi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, T.C. Kara Harp Okulu, Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kayan, A. (2017). Savunma Sanayinin Gelişimi ve Savunma Harcamalarının Ekonomik Büyüme İle İlişkisi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• KOSGEB, KOBİ Teknoyatırım, KOBİ Teknoyatırım - KOBİ Teknolojik Ürün Yatırım Destek Programı - KOSGEB T.C. Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı.
• Köseoğlu, A.M. (2010), Milli Savunma Sanayiinde Yeniden Yapılanma ve Sosyal Politikalara Etkisi, Yayınlanmış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• MKE (1978). Harp Sanayinin Tanımı. MKE Dergisi, 17-18, (4), 14-15.
• Özgen, C. (2016). Türkiye’nin Savunma Sanayi Politikasınin Analizi; Türk Savunma Sanayi Politikasi Ve Stratejisi Esaslari Dokümani Örneği. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15) 191-203.
• Öztürk, Z., ve Yakıcı Öksüz, D. (2019). Türkiye’de Savunma Sanayinin Sanayi Sektörünün Gelişim Sürecindeki Rolü. Umuttepe Yayınları.
• SASAD (2019). Savunma ve Havacılık Sanayi Performans Raporu 2019, https://www.sasad.org.tr/sasad-sektor-performans-raporu-2019 adresinden 15.Ağustos 2023 tarihinde edinilmiştir.
• SASAD (2022). Savunma ve Havacılık Sanayi Performans Raporu 2022, https://www.sasad.org.tr/sasad-sektor-performans-raporu-2022 adresinden 15 Ağustos 2023 tarihinde edinilmiştir.
• Savunma Sanayi İmalatçılar Derneği, Vergi Destekleri, https://www.sasad. org.tr/uploaded/Vergi-Destekleri.pdf, adresinden 15 Ağustos 2023 tarihinde edinilmiştir.
• Savunma Sanayii Başkanlığı, (2020). Savunma Sanayimiz https://www.ssb.gov.tr/website/contentlist.aspx?PageID=47&LangID=1, adresinden 15 Ağustos 2023 tarihinde edinilmiştir.
• SIPRI (2020). Military Expenditure Database 2020, https://www.sipri.org/ databases/milex, adresinden 15 Ağustos 2023 tarihinde edinilmiştir.
• Soner, V. (1997). Türk Savunma Sanayinin Silahlı Kuvvetlerin Modernizasyonuna ve Ekonomiye Etkileri, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2019). 11. Kalkınma Planı (2019-2023)https://www.sbb.gov.tr/wpcontent/uploads/2022/07/On_Birinci_Kalkinma_Plani-2019-2023.pdf adresinden 15 Mart 2023 tarihinde edinilmiştir.
• Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2020). 2020 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi Ve Bağlı Cetveller, https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/10/2020_Yili_Merkezi_Yonetim_Butce_Kanunu_Teklifi_ve_Bagli_Cetveller-1.pdf, adresinden 15.Ağustos 2023 tarihinde edinilmiştir.
• Şimşek, M. (1989). Üçüncü Dünya Ülkelerinde ve Türkiye’de Savunma Sanayii, Ankara: SAGEB Yayınları. Temiz, D. (2012). Ekonominin Önemli Bir Parçası: Savunma Sanayi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33, 1-18.
• TÜBİTAK,(2002).https://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/BTYPD/kilavuzlar/Frascati_Presentation.pdf, adresinden 7 Ağustos 2023 tarihinde edinilmiştir.
• TÜBİTAK, (2003). Vizyon 2023 Projesi Savunma, Havacılık ve Uzay Sanayi Panel Raporu/Ek-3. https://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/vizyon2023/shu/EK-03.pdf adresinden 17 Mart 2023 tarihinde edinilmiştir.
• Uzun, A.D. (2007). Savunma Sanayi ve Yeni Yapılanmalar, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya
• Zekey, A.H. (1999). Savunma Sanayi Yatırımlarının Ekonomi Üzerine Etkileri. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 9 (2), 27-49.