MERKEZ BANKASI BAĞIMSIZLIĞI VE İMKANSIZ ÜÇLÜ

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 30 - 39, 22.04.2019

Meltem Uçgunoğlu

Öz

Ülkelerin para politikalarının
belirlenmesinde, yürütülmesinde karar alan merkez bankaları ülke ekonomisinin
gelişiminde önemli bir yere sahiptir. Yapısal olarak görev ve yetkileri ülkeden
ülkeye farklılık gösteren merkez bankaları ekonomik istikrar konusunda etkin
rol oynar. Kurumun doğuşundan beri bağımsız ve özerk kurumlar olması ya da
olmaması konusunda tartışmalar yaşanmaktadır. Merkez bankaları bağımsızlık
olgusunu yasal düzenlemelerle elde etmektedir. Ancak yasal düzeyde verilen
bağımsızlığın geçerli olabilmesi için döviz kuru rejimi, bankanın açık piyasa
işlemlerinde etkinliği, hükümetin maliye politikasını uygularken takındığı
tavır gibi resmi olmayan kurumsal düzenlemelerinde bağımsızlığı destekleyici
olması gerekir.

The determination of the countries
of the monetary policy, the central bank in the conduct of decision-makers have
an important place in the development of the national economy. Central banks,
which differ structurally from country to country in terms of duties and
authorities, they play an active role in economic stability. Since the birth of
the institution be independent and autonomous institutions or lack discussed.
Central banks are to achieve the independence of the regulatory cases. However,
given the independence to be valid at the legislative level Exchange rate
regime, the effectiveness of the bank’s open market operations, independence in
unofficial institutional arrangements such as the attitude in implementing the
government’s fiscal policy should be supportive. 

Anahtar Kelimeler

Merkez Bankası, Merkez Bankası Bağımsızlığı, İmkansız Üçlü

Kaynakça

• Aizenman, J. (2011). The Impossible Trinity-From the Policy Trilemma to the Policy Quadrilemma. University of California, Santa Cruz. (http://economics.ucsc.edu/research/downloads/quadrilemma-aizenman-11.pdf) , Erişim Tarihi:25/04/2018.Afşar, B. (2006). Merkez bankasının bağımsızlığı. Konya Ticaret Odası Etüd –Araştırma Servisi,1:1-14.Altıntaş, T, & Taban, S. (2002). Gelişmekte olan ülkelerde merkez bankası bağımsızlığı: karşılaşılan güçlükler ve sınırlamalar. Uludağ Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:XXI, Sayı:2,29:27-45.Akyazı, H. (2001). TC Merkez Bankası ile Federal Rezerv sisteminin (FED) karşılaştırılması. Türkiye Bankalar Birliği, Bankacılar Dergisi, Sayı:36,3:3-17.Arslan, Ö. (2003). Avrupa Birliği’ni oluşturan ülkelerde merkez bankası bağımsızlığı, enflasyon ve diğer makro ekonomik büyüklükler arasındaki ilişkiler: 1980-2001. Uzmanlık Yeterlik Tezi, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, Ankara.Ayhan, B & Üstüner Y. (2010). Merkez Bankalarının bağımsızlığı ekseninde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. Amme İdaresi Dergisi, Cilt:43,Sayı:1,58:57-80.Aydın, Y. (2014). Açık Ekonomide Trilemma. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,1,5:1-15Bakır, C. (2007). Merkezdeki banka Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ve uluslararası bir karşılaştırma. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.Barışık, S. (2004). Merkez Bankası bağımsızlığı, makroekonomik etkileri ve 2001 tarihli TCMB kanunun yansımaları. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 59/3:1-20.Çöl, B. (2007). Merkez Bankalarının bağımsızlığı. Başkent Üniversitesi, Eleştirel-Yaratıcı Düşünme ve Davranış Araştırmaları Laboratuvarı,9,5:5-6Dilik, S. (2005). Merkez bankasının bağımsızlığı. Kamu-İş, C:8,3/2005 (http://www.kamu-is.org.tr/pdf/831.pdf) Erişim Tarihi: 19/04/2018Doğru,B. (2013). Merkez Bankası bağımsızlığının çıktı açığına Etkisi: Türkiye örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35,26:25-40Doğru, B. (2012). Merkez Bankası bağımsızlığının dezenflasyonist etkisi: Türkiye üzerine bir uygulama. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 4, 11-21.Eğilmez, M. (2013). İmkansız Üçleme ya da Üçlü Açmaz. Kendime Yazılar. http://www.mahfiegilmez.com/2013/03/imkansz-ucleme-ya-da-uclu-acmaz.html. Erişim Tarihi: 04/04/2018Eroğlu,N & Eroğlu,İ. (2010). Merkez Bankalarının bağımsızlığı ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB)’nın bağımsızlık tartışması üzerine bir değerlendirme. Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 127:121-144.Eroğlu,N & Abdullayev A. (2005). CWN Bağımsızlık ölçütlerinin TCMB’ye uygulanması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(1),80:79-97Kansu, A. (2007). Para politikasında şeffaflık ve enflasyonist beklentilerin yönlendirilmesi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 8 (1),60:59-71Kansu, A., Baydur, C. M. & Ardıç, K. (2009). Dışa açık bir ekonomide politika kısıtı ve Walras yasası” , İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Dergisi, 59-1Karagül, M & Masca, M. (2008). Uluslararası sermaye hareketleri, kriz etkisi ve muhtemel önlemler. Uluslararası Sermaye Hareketleri ve Gelişmekte Olan Piyasalar Uluslararası Sempozyumu Bildirileri Kitabı, Balıkesir Üniversitesi, Bandırma İİBF.:341-361Kaya, Z. (2009). Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasının bağımsızlığı ve para politikası. Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 25/333-344.Kaykusuz, M. (2013). Merkez Bankasının bağımsızlığının enflasyon oranı üzerinde etkisi var mıdır?”. Akademik Bakış Dergisi, 36,9:1-19.Oktar, S., Tokucu E & Kaya, Z. (2013). Finansal küreselleşme sürecinde merkez bankacılığı ve para politikaları. Ankara:Nobel Yayınları, 2. Basım.Oktar, S. (1996). Merkez bankalarının bağımsızlığı. İstanbul: Bilim Teknik Yayınevi.O’Rourke, K. (2011). A Tale Of Two Trilemmas. Department of Economics and IIIS, Trinity College Dublin.2:1-22 (http://ineteconomics.org/sites/inet.civicactions.net/files/BWpaper_OROURKE_040811.pdf) Erişim Tarihi: 01/05/2015Öztürk, S.& Eşsiz, P. (2012). Merkez bankacılığında bağımsızlık, şeffaflık ve hesap verebilirlik açısından üç Merkez Bankası:FED, ECB, TCMB. KAÜ İİBF Dergisi, 3:4/75.Parasız, İ., Ekren, N. (2015). Parasal Ekonomi Teori ve Politika. İstanbul: Ekin Basın Yayın Dağıtım. Pollard, P. (2003). A look inside two Central Banks: The European Central Bank and the Federal Reserve. Review. Federal Reserve Bank of St. Louis, issue Jan, 11:11-30.Rodrik, D. (2009). Tek ekonomi çok reçete küreselleşme, kurumlar ve ekonomik büyüme. Eflatun Yayınevi, 1.Basım, Ankara.Sak,C. (2016). Merkez Bankası Bağımsızlığı Fikrinin Sonuna Geldik mi?. (https://www.dunya.com/kose-yazisi/merkez-bankasi-bagimsizligi-fikrinin-sonuna-geldik-mi/338679 ), Erişim Tarihi: 07/04/2018 TCMB. (2012).Merkez bankasının bağımsızlığı. (http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/5ad2e20a-6e8a-4282-809f b1da6d0b9c72/01.pdf?MOD=AJPERES), Erişim Tarihi:05/04/2018Tığlı, M, (2007). Merkez bankasının bağımsızlığının kamu maliyesine Etkisi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mali İktisat Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.Yenipazarlı, A. (2014). Merkez bankasının bağımsızlığı, yönetim, enflasyon ve ekonomik büyüme. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1-2,4