XVI-XVII. Yüzyıllarda İstanbul'da İaşe Meselesi

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 70 - 78, 30.03.2021

Rabia Yurdakök

Öz

İstanbul şehri var olduğundan beri çeşitli medeniyetlere kucak açmış, kozmopolit bir mekandır. Önemli ticaret yollarının bir ucu bu şehre dayanmaktadır. Bu sebeple ekonomisi gelişmiş devamlı canlı para akışı sağlanmaktadır. Zenginliğin olması ile sanat, mimari açıdan da şehir gelişmiştir. Hâl böyle olunca devletler İstanbul’u hep kendi hakimiyetleri altında bulundurmak için uğraşmışlardır. Osmanlı Devleti de bu amaçla şehri 1453 yılında fethetmiştir. Fetihten hemen sonra burayı başkent yapmış şehir gelişerek zamanla Türk İslam medeniyetine bürünmüştür. Şehrin hatta bir ülkenin ayakta kalabilmesi için ihtiyaç olan şey insanların karnının doyurulmasıdır. Osmanlılar da bunun bilincinde olup tüm topraklarında, halkına ve askeri erkine iaşe sağlamayı devlet politikasının en üst seviyesine koymaktadır. Bunu yaparken de en çok İstanbul’un iaşesine önem vermektedir. Bu çalışmaya başlanmadan önce Ahmet Uzun’un iaşe konusundaki çalışmaları incelenmiş, edinilen bilgiler Lütfi Güçer’in ‘XVI- XVII. Asırda Osmanlı İmparatorluğu’nda Hububat Meselesi ve Hububattan Alınan Vergiler’ adlı kitabı ile desteklenmiştir. Daha sonra Osmanlı Devleti’nde ekonomik durumu içerisinde barındıran çeşitli sosyo ekonomik kitaplar okunarak çalışma zenginleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

istanbul, hububat, iaşe, vergi

Kaynakça

• Bilgin, A. (2004). Osmanlı Saray Mutfağı, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Canatan, M. (2006). ‘’Vekilharç’’, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 43, 10-11.
• Çiftçi, C. (2004). ‘’Osmanlı Döneminde İstanbul’un İaşesinde Bursa’nın Rolü’’, OTAM Dergisi, 16, 153-171.
• Faroqhi, S. (2000). Osmanlı’da Kentler ve Kentliler, (Çev.) Neyyir Kalaycıoğlu, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Gökbilgin, T. (1977). Osmanlı Müesseseleri Teşkilatı ve Medeniyeti Tarihine Genel Bakış, İstanbul: İÜEF Yayınları.
• Güçer, L. (1964). XVI- XVII. Asırda Osmanlı İmparatorluğu’nda Hububat Meselesi ve Hububattan Alınan Vergiler, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Hammer, J. (2003). Büyük Osmanlı Tarihi, (Çev. haz.) Mehmet Ata, Mümin Çevik, Erol Kılıç, İstanbul: Üçdal Neşriyat Sabah Gazetesi Yayınları.
• İnalcık, H. (2017). Devlet-i ‘Aliyye Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar –I, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• İnalcık, H. (2000). Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi I, İstanbul: Eren Yayıncılık,
• İnalcık, H. (2003). Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ, (Çev.) Ruşen Sezer, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• İnalcık, H. (2010). Osmanlılar, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Kala, A. (1985). ‘’Osmanlı Devleti’nde İstanbul’un Et İhtiyacının Temini İçin Kurulan Kasap ve Celep Teşkilatları’’, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kılıç, O. (2002). ‘’Osmanlı Devleti’nde Meydana Gelen Kıtlıklar’’, Türkler Ansiklopedisi, Yeni Türkiye Yayınları, 10, 725-726.
• Kolay, A. (2016). ‘’İstanbul’un İaşesinde Deniz Ulaşımının Önemi’’, VIII. Türk Deniz Ticareti Tarihi Sempozyumu Tebliğler Kitabı (s. 174-194), İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Ortaylı, İ. (2008). Türkiye Teşkilat ve İdare Tarihi, Ankara: Cedit Neşriyat.
• Pamuk, Ş. (1999). Osmanlı İmparatorluğu’nda Paranın Tarihi, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Pamuk, Ş. (2007). Osmanlı-Türkiye İktisadi Tarihi, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Streusand, D. (2013). Osmanlılar, Safeviler, Babürlüler, (Çev.) Bahar Fırat, İstanbul: Ufuk Yayınları.
• Tabakoğlu, A. (2014). ‘’Osmanlı Dönemi’nde İstanbul’un İaşesi’’, Osmanlı İstanbul’u Uluslararası Sempozyum Bildirileri (s. 99-168), II, İstanbul: 29 Mayıs Üniversitesi.
• Uzun, A. (2006). İstanbul’un İaşesinde Devletin Rolü: Ondalık Ağnam Uygulaması, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Uzun, A. (2005). ‘’Osmanlı Devleti’nde Şehir Ekonomisi ve İaşe’’, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Bilim ve Sanat Vakfı Yayınları, 6, 211-235.