THE ROLE AND IMPORTANCE OF ARTIFICIAL INTELLIGENCE APPLICATIONS IN PUBLIC ADMINISTRATION

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 127 - 151, 04.10.2024

Ahmet Güven

https://doi.org/10.59274/enderun.1524152

Öz

One of the significant concepts of recent years has been artificial intelligence (AI). Following an alternative path to human intelligence through learning machines and robots, the phenomenon of AI finds opportunities for use in many areas. Despite the concerns raised about AI, the positive impacts it generates play a crucial role in its increasing support. Especially due to the ease of access and benefits provided by AI applications like ChatGPT, which have gained significant attention in recent years, the topic of AI has become highly popular across all areas of society. AI finds opportunities for use in many sectors, and it has also reached a similar intensity of use in the field of public administration. Integrating AI-based technologies to reduce the bureaucracy-heavy inefficiency of public administration is fundamentally seen as an important development. AI applications particularly stand out as significant tools for optimizing decision-making processes in public services, achieving quick and accurate results by analyzing large data sets. These technologies are increasingly used in public administration to improve decision-making processes and enhance public service efficiency by reducing human errors and making work processes more efficient. This study addresses the topic of AI, which has become an important part of our lives with its positive and negative aspects, specifically within the context of public administration. In this scope, the study aims to reveal the impacts of AI technology on the transformation of public service delivery. For this purpose, the study employs the case study method, one of the descriptive analysis methods. The research was conducted in the form of document analysis. As a result of the study, it was concluded that when AI-supported pioneering applications provide significant outcomes in service delivery, AI is a developing field with application areas in many sectors, indicating that AI can make significant contributions to public service delivery when these components are evaluated as a whole.

Anahtar Kelimeler

Artificial Intelligence, Public Administration, Public Service, Transformation, Digitalization

YAPAY ZEKA UYGULAMALARININ KAMU YÖNETİMİNDEKİ ROLÜ VE ÖNEMİ

Öz

Son yılların önemli kavramlarından birisini yapay zeka oluşturmaktadır. Ögrenen makine ve robotlar vasıtasıyla insan zekasına alternatif bir yol izleyen yapay zeka olgusu birçok alanda kulanım imkanı bulmaktadır. Yapay zeka konusunda ortaya atılan endişelere rağmen artan oranda destek bulmasında ortaya çıkardığı olumlu etkiler önemli bir yere sahiptir. Özellikle CahatGPT gibi son yıllarda adından çok söz ettiren yapay zeka uygulamalarının sağladığı erişim kolaylığı ve ortaya koyduğu faydalar nedeni ile yapay zeka konusu toplumun her alanında popülerliğini son derece artırmış durumdadır. Yapay zeka birçok sektörde kulanım imkan bulduğu gibi kamu yönetimi alanında da benzer bir kullanım yoğunluğuna ulaşmıştır. Kamu yönetimin bürokrasi ağırlıklı hantallığının azaltılmasında önemli bir araç olarak yapay zeka tabanlı teknolojilere yer vermesi özü itibariyle önemli bir gelişme olarak görülmektedir. Özellikle yapay zeka uygulamaları, kamu hizmetlerinde karar alma süreçlerini optimize etmek, büyük veri setlerini analiz ederek hızlı ve doğru sonuçlara ulaşmak için önemli bir araç olarak öne çıkmaktadır. Bu teknolojiler, insan kaynaklı hataları azaltarak iş süreçlerini daha verimli hale getirmek amacıyla kamu yönetiminde hizmet sunumunda başta karar alma süreçlerini iyileştirmek ve kamusal hizmet verimliliği artırmak için giderek daha fazla kullanım imkanı bulmaktadır. Olumlu - olumsuz yönleriyle hayatımızın önemli bir parçası haline gelen yapay zeka konusu hazırlana bu çalışma ile kamu yönetimi özelinde ele alınmaktadır. Bu kapsamda, yapay zeka teknolojisinin kamusal hizmet sunumunun dönüşümüne etkilerini ortaya koymak çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Bu amaç kapsamında çalışmada, betimsel analiz yöntemleri içerisinden örnek olay (özel durum) incelemesi yöntemi kullanılmaktadır. Araştırma doküman analizi şeklinde gerçekleşmiştir. Çalışma sonucunda, yapay zeka destekli öncü uygulamaların hizmet sunumunda önemli çıktılar sunması, yapay zekanın gelişimini sürdüren bir alan niteliği taşıması, pek çok sektörde uygulama sahasına sahip olması gibi bileşenler bir bütün olarak değerlendirildiğinde yapay zekanın kamusal hizmet sunumuna önemli katkılar sunabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yapay Zeka, Kamu Yönetimi, Kamusal Hizmet, Dönüşüm, Dijitalleşme

Kaynakça

• Ağyar Z. (2015). Yapay Sinir Ağlarının Kullanım Alanları ve Bir Uygulama. Mühendis ve Makine, 56(662): 22-2.
• Akyol, İ. T. & Özkan, N. A. Ş. (2023). Yapay Zekâ Uygulamalarının Yerel Hizmet Sunumuna Etkisi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 18(1), 120-134. https://doi.org/10.48145/gopsbad.1287364
• Altıntop, M. (2023). Yapay Zekâ/Akıllı Öğrenme Teknolojileriyle Akademik Metin Yazma: Chatgpt Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (46), 186-211.
• Arf, C. (1959). Makine Düşünebilir mi ve Nasıl Düşünebilir? Atatürk Üniversitesi 1958-1959 Öğretim Yılı Halk Konferansları (1), 91-103. https://mbkaya.com/hukuk/cahit-arf-makinedusunebilir-mi-orjinal.pdf
• Aslan, T. & Aydın, K. (2023). Metinden Görüntü Üretme Potansiyeli Olan Yapay Zekâ Sistemleri Sanat ve Tasarım Performanslarının İncelenmesi. Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty, 42(2), 1049-1198. https://doi.org/10.7822/omuefd.1293657
• Atabek, Ü. (2001), İletişim ve Teknoloji, Ankara: Seçkin Yayncılık.
• Aydın, A. & Müftüoğlu, Z. (2021). Ulusal Yapay zeka Stratejisi ile Ülkemiz Yeni Bir Atılım Başlatmıştır, TRT Akademi, 6(13).
• Baştan, S. (2003). Yapay Zekâ, Yeni İletişim Teknolojileri ve Örgütsel Değişim: Akıllı Örgüte Doğru. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 10(1), 187-203.
• Bolayır, M. A. (2023). Yapay Zekâ, İnsan Hakları ve İnsan Haklarının Korunması Açısından Yapay Zekânın Denetimi, TİDE AcademIA Research, 5(2), 117-145.
• Brown, T. B., Mann, B., Ryder, N., Subbiah, M., Kaplan, J., Dhariwal, P. & Amodei, D. (2020). Language models are few-shot learners. NeurIPS.
• Çakır, Z., Ceyhan, M. A., Gönen, M. & Erbaş, Ü. (2023). Yapay Zekâ Teknolojilerindeki Gelişmeler ile Eğitim ve Spor Bilimlerinde Paradigma Değişimi. Dede Korkut Spor Bilimleri Dergisi, 1(2), 56-71.
• Çelik, A. & H. Akca (2021). Değer Odaklı Bir Yönetim Yaklaşımı: Kamu Değeri. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (28), 376-404.
• Çetin, B. (2023). Sağlık Hizmetleri ve Yapay Zekâ. Uluslararası Ekonomi ve Siyaset Bilimleri Akademik Araştırmalar Dergisi, 53-67.
• Dağ, A. (2021). Dijitalleşme-Yapay Zekâ-Transhümanizm Bağlaminda Din ve Dindar’a Dair. Yapay Zekâ
• Transhümanizm ve Din. (Eds. M. Kizilgeçi̇t, M. Kızılgeçit, M. Yeşilyurt, R. Ertugay and E. Çinici). Ankara: DİB Yayınları.
• Dombrowski, U. & Wagner, T. (2014). Mental Strain as Field of Action in the 4th Industrial Revolution, Procedia CIRP, 17, s. 100-105.
• Efe, A. & Özdemir, G. (2021). Yapay Zekâ Ortamında Kamu Yönetiminin Geleceği Üzerinde Bir Değerlendirme. Kamu Yönetimi ve Teknoloji Dergisi, 3(1), 34-60.
• Efe, A. (2022). Yapay Zekâ Ortamındaki Dijital Kamu Yönetiminin Yol Haritası. Kamu Yönetimi ve Teknoloji Dergisi, 4(1), 99-130.
• Erdoğan, M. (2001). Teknolojik Gelişmeler Karşısında 2000’li Yılların İşletmeleri. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 15-32.
• Erdoğan, M. (2017). Sıfırıncı Yasa, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(3); 746-759.
• Genç, M.A., Danış, S. & Özalp Hamarta, H.K. (2023). A Critical Look at the Use of Artificial Intelligence in the Education of Specially Gifted Individuals in the Field of Visual Arts. Necmettin Erbakan University Ereğli Faculty of Education Journal, 5(Special Issue), 497-519.
• Gözübüyük, B. (2021). Yapay Zekânın Meydana Getirdiği Fikri Ürünlere İlişkin 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Kırıkkale Hukuk Mecmuası 1(1). 54-81.
• Gürsoy, S. & Doğan, M. (2023). Examining The Use of ChatGPT in Financial Markets with Swot Analysis. TroyAcademy, 8 (3) , 296-305.
• Güven, A. (2017). Kuramdan Uygulamaya Kamu Yönetiminin Dönüşümü, Ankara: Orion Kitabevi. Halaç, A, Erbil, T. ve Falay, T. (2002) Yapay Zekâ, PC NET, Say:59.
• Harnad, S. (2008). The Annotation Game: On Turing (1950) on Computing, Machinery and Intelligence. Springer. Holtzman, A., Buys, J., Du, J., Forbes, M., Choi, Y., Zhang, C. & Madaan, A. (2021). The Curious Case Of Neural Text Degeneration. arXiv preprint arXiv:2101.00561. https://dergipark.org.tr/tr/search?q=%22yapay+zekâ%22&section=articles, ET:23.06.2024.
• İsbir, B., & Kaya, A. (2022). Güvenlik ve Acil Durum Koordinasyon Merkezi (GAMER) ve Yapay Zekânın Afetlerde Uygulanabilirliği. Afet ve Risk Dergisi, 5(2), 601-622. https://doi.org/10.35341/afet.1102768
• İyigün, N. Ö. (2021). Yapay Zekâ ve Stratejik Yönetim. TRT Akademi, 6(13), 675-679. https://doi.org/10.37679/trta.1002518
• Jones LD, Golan D., Hanna SA, & Ramachandran M. (2018). Artificial Intelligence, Machine Learning And The Evolution Of Healthcare: A Bright Future Or Cause For Concern? Bone & Joint Research, 7(3), 223-225.
• Kabak, T. & Kırbaş, İ. (2023). Chatgpt With Risks And Opportunities. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 14(2), 365-376. https://doi.org/10.29048/makufebed.1271477
• Kangal, Z. T. (2021). Yapay Zekâ ve Ceza Hukuku, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul.
• Katz, Y. (2017). Manufacturing an Artificial Intelligence Revolution. Social Sciences Research Net. Retrived from:papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3078224
• König, W. (1994). Dilbilim ve Yapay Zekâ. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 5, 219-235.
• Kshetri, N. (2020). China’s Social Credit System: Data, Algorithms and Implications, IT Professional.
• Marr, B. (2022). Yapay Zekâ Devrimi (Ü. Şensoy Çev.). Akbank Yayınları.
• Moor, J. (2006). "The Dartmouth College Artificial Intelligence Conference: The Next Fifty Years". AI Magazine, 27 (4), 87-91.
• Nacaroğlu, D., & Savcı, S. (2023). Yapay Zekânın Medyada Sunumu ve Yükselişi: Olanaklar, Sınırlar ve Tehlikeler. Yeni Medya (15), 130-152. https://doi.org/10.55609/yenimedya.1365439
• Önder, M. ve Saygılı, H. (2018). “Yapay Zekâ ve Kamu Yönetimine Yansımaları”, Türk İdare Dergisi, 90(487).
• Pathak, G. (2023). Generative AI could revolutionize Industries and societies, Generate $ 4.4 Trillion Yearly. Retrived from: https://thenorthlines.com/generative-ai-could- revolutionize-industries-and-societies-generate-4-4-trillion-yearly/
• Radford, A., Narasimhan, K., Salimans, T., & Sutskever, I. (2019). Language Models Are Unsupervised Multitask Learners. OpenAI Blog, 1(8), 9.
• Rouhıainen, L. (2020). Yapay zekâ (T. D. Odabaşı, Çev.). Pegasus.
• Russell, S. & Norvig, P. (2010), Artifical Intelligence A Modern Approach,.Third Education, New Jersey: Prentice Hall.
• Russell, S. J., & Norvig, P. (2009). Artificial Intelligence: A Modern Approach (3rd ed.). Prentice Hall.
• TC Çevre ve Şehircilik Bakanlığı-ÇŞB (2019). 2020-2023 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı, https://www.akillisehirler.gov.tr/wpcontent/uploads/EylemPlani.pdf, (Erişim Tarihi: 01/02/2024).
• TDK (2024). “Güncel Türkçe Sözlük” (https://sozluk.gov.tr/, ET: 17.01.2024)
• Turing, A. M (1950). “Computing Machinery and Intelligence”, Mind, A Quarterly Review of Psychology and Philosophy, 59 (236). 433-460.
• Tuvay, N.H., Ermetin, O. (2023). Yapay zekâ teknolojilerinin hayvancılıkta kullanımı. Hayvansal Üretim 64(1): 48-58. https://doi.org/10.2918 5/hayuretim.1034328
• Ulasan, F. (2023). The Dark Side of Artificial Intelligence on the Basis of Public Administration. Journal of Society, Economics and Management, 4 (Special), 301-323.
• Ulaşan, F. (2023a). Koronavirüsle Mücadelede Yapay Zekânin Yerinin Kamu Yönetimi Temelinde Değerlendirilmesi. 3. International Mediterranean Congress. (Ed. B. Arslan and M. Erdoğan). Mersin: Iksad Global.
• Ulaşan, F. (2023b). The Use of Artificial Intelligence in Educational Institutions: Social Consequences of AI in Education. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Özel Sayı 1, 1305-1324.
• Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi. (2021). https://cbddo.gov.tr/SharedFolderServer/Genel/File/ TR-UlusalYZekâStratejisi2021-2025.pdf (Erişim Tarihi: 05.11.2023)
• Ün, L. (2022). Kamu Hizmetinde Yeni Konsept: Akıllı Kamu Hizmeti. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), 415-440. https://doi.org/10.33399/biibfad.1130379
• Yenice C. Ö. (2024). Yapay Zekânın Hukuki Statüsünün Değerlendirilmesi. Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 10(1), 35-52.
• Yenikaya, M. A. & Oktaysoy, O. (2023). Yapay Zekâ Uygulamalarının Sağlık Sektöründe Kullanımı: Derin öğrenme yöntemiyle ön tanı. Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü Dergisi, 5(2), 127-131. https://doi.org/10.47542/sauied.1394746
• Yeşilkaya, N. (2022). "Felsefi Bir Sorun Olarak Yapay Zekâ". Bozok Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 22 (22), 97-126.
• Yusifov, F. (2016). Big Data in e-government: Issues, opportunities and prospects. https:// www.researchgate.net/publication/306181245_Big_data_in_e-government_Issues_opportunities_and_prospects, Erişim Tarihi: 02.11.2023.
• Zhang, C. & Lu, Y., (2021). “Study On Artificial Intelligence: The State of The Art and Future Prospects”, Journal of Industrial.
• Zorluel, M. (2019). Yapay Zekâ ve Telif Hakkı, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 142, 305-356.