Türkiye’de pestisitlerin ruhsatlandırılmasının tarihsel değişimi ve gelişimi üzerine değerlendirmeler

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 2, 35 - 50, 06.01.2018

Nurullah Ayyıldız , Mevlüt Emekci , A. Güray Ferizli

https://doi.org/10.16969/entoteb.547025

Cited By: 1

Öz

Pestisit terimi herhangi zararlı bir organizmayı önlemek, uzaklaştırmak, öldürmek veya baskılamak için kullanılan doğal, organik veya sentetik kimyasal madde veya mikroorganizmaları ifade etmektedir. Pestisit terimi genellikle bitki koruma ürünü anlamında kullanılmakla birlikte aslında bu iki terim birbirinden farklı anlama sahiptir.  Bitki koruma ürünleri bitkileri sağlıklı tutmak ve zararlı organizmalardan korumak amacıyla kullanılan pestisitlere karşılık gelmektedir. Bunlar insektisit, akarisit, nematisit, herbisit, fungisit, bitki büyüme düzenleyicileri, repellent vb maddeleri içermektedir. Buna karşılık pestisit terimi daha geniş bir içeriğe sahip olarak bitkisel üretim dışında kullanılan biyosit ve veteriner ilaçlarını da kapsamaktadır. Bitki koruma ürünleri mevzuat gereği ruhsatlandırmaya tabi olan ürünlerdir. Zararlı organizmalarla savaşımda pestisitlerekolayca ulaşılabilmesi, kolaylıkla uygulanabilmeleri ve hızlı etki göstermeleri nedeniyle genellikle kimyasal mücadele yöntemi tercih edilmektedir. Ancak hatalı ve/veya bilinçsiz pestisit kullanımı insan, bitki, çevre, yaban hayatı ve halk sağlığı bakımından telafisi olmayan zararlanmalara neden olabilmektedir. Bu derleme ile, böylesine geniş bir kitleyi doğrudan ilgilendiren bitki koruma ürünlerinin ruhsatlandırılmasına ilişkin mevzuat ile gerek akademik camianın ve gerekse bu ürünlerin ithal, imal veya ihracını yapan pestisit sektörünün dikkatinin çekilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla 1957, 1958, 1995, 1999, 2009, 2010, 2011 yıllarında yayımlanan ruhsatlandırma ile ilgili yönetmelikler 2017 yılında yayımlanan güncel yönetmelikle kıyaslamalı olarak tartışılarak ruhsatlandırmanın gelişimi tarihsel süreçte irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bitki Koruma Ürünleri, ruhsatlandırma, ruhsatlandırma komisyonu, geçici kullanım, doz

An historical overview of pesticides authorization in Turkey

Öz

A “pesticide” is any
natural, organic or synthetic chemical, or microorganisms that is used to
prevent, kill, or suppress any organisms. Although the term “pesticides” is
commonly used interchangeably with plant protection products, in fact both
terms have different meanings. Plant protection products are pesticides used
against pest and diseases to keep crops healthy. They include insecticides,
acaricides, nematicides, herbicides, fungicides, plant growth regulators and
repellents. A pesticide, however, has a much broader meaning and can be
described as “any substance of mixture of
substances intended for preventing, repelling, destroying or controlling any
pest, including vectors of human or animal disease, unwanted plant or animal
species. In controlling harmful organisms, chemical control is generally the method of choice, since pesticides are
readily available, easy to use and provide fast acting. However, misuse and/or
unconscious use of pesticides may lead to irreparable damage to human, plants,
environment, wildlife, and public health. Therefore, this review aimed to draw
attention to the importance of the legislation regarding the licensing of plant
protection products. For this purpose, regulations of registration of
plant protection products issued in 1957, 1958, 1995,
1999, 2009, 2010, 2011 were comparatively discussed with the current legislation published in 2017. 

Anahtar Kelimeler

Plant Protection Products, authorization, registration committee, temporary use, dose

Kaynakça

• Anonymous, 1957. Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanunu (Kanun No: 6968). Resmi Gazete Tarihi: 25.05.1957.
• Anonymous, 1958. Zirai Mücadele İlaç ve Aletleri Hakkında Nizamname (Kanun No: 4/11142). Resmi Gazete Tarihi: 27.12.1958.
• Anonymous, 1995. Zirai Mücadelede Kullanılan Pestisit veya Benzeri Maddelerin Ruhsatlandırma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik. Resmi Gazete Sayısı: 22398.
• Anonymous, 1999. Zirai Mücadelede Kullanılan Pestisit veya Benzeri Maddelerin Ruhsatlandırma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik. Resmi Gazete Sayısı: 23614.
• Anonymous, 2009. Bitki Koruma Ürünlerinin Ruhsatlandırılması Hakkında Yönetmelik. Resmi Gazete Sayısı: 27347.
• Anonymous, 2010. Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu (Kanun No: 5996). Resmi Gazete Sayı: 27610.
• Anonymous, 2011. Bitki Koruma Ürünlerinin Ruhsatlandırılması Hakkında Yönetmelik. Resmi Gazete Sayı: 27885.
• Anonymous, 2016. Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü 2016 Yılı Faaliyet Raporu. (Web page: https://www.tarimorman.gov.tr/GKGM/Belgeler/Genel/2016_Faaliyet_Raporu.pdf) (Date accessed: December 2018).
• Anonymous, 2017a. Bitki Koruma Ürünlerinin Ruhsatlandırılması ve Piyasaya Arzı Hakkında Yönetmelik. Resmi Gazete Sayı: 30235.
• Anonymous, 2017b. Bitki Koruma Ürünleri İle İlgili Yapılacak Denemeler Hakkında Yönetmelik. Resmi Gazete Sayı: 30235.
• Anonymous, 2018. Yasaklanan Bitki Koruma Ürünleri Aktif Madde Listesi. (Web page: https://www.tarimorman.gov.tr/Konu/934/Yasaklanan-Bitki-Koruma-Urunleri-Aktif-Madde-Listesi) (Date accessed: December 2018).
• Anonymous, 2019. Neonicotinoid Grubu Aktif Maddelerin Yasaklanması ve Kısıtlanması Hakkında Duyuru (Web page: https://bku.tarim.gov.tr/Duyuru/DuyuruDetay/32) (Date accessed: January 2019).
• Bayram, Y., 2018. Bitki Koruma Ürünleri ve Makinelerinin Mevcut Durumu, Denetimi ve İşleyiş Pratiği, 293-305. In: Teoriden Pratiğe Kimyasal Mücadele (Ed: Nevzat Birişik). T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ankara, 336s.
• Kaymak, S., A. Özdem, A. Karahan, B. Özercan, P. Aksu, A. Aydar, M. Kodan, A. Yılmaz, M.S. Başaran, Ü. Asav, P. Erdoğan & Y. Güler, 2015. Ülkemizde Zirai Mücadele Girdilerinin Değerlendirilmesi, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü, Ankara, 83s.
• Özdem, A. & A. Karahan, 2018. Dünyada ve Türkiye’de Kimyasal Mücadele, 51-69. In: Teoriden Pratiğe Kimyasal Mücadele (Ed: Nevzat Birişik). T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ankara, 336s.
• Plumer, B., 2013. We’ve covered the world in pesticides. Is that a problem? (https://www.washingtonpost.com/ news/wonk/wp/2013/08/18/the-world-uses-billions-of-pounds-of-pesticides-each-year-is-that-a-problem/?utm_term =.d0134e118764), (Date accessed: Dec.2018).