Doğu Akdeniz Bölgesi nar bahçelerinde Portakal güvesi [Cryptoblabes gnidiella Mill., 1867 (Lepidoptera: Pyralidae)]’nin ergin popülasyon değişimi ve döl sayısının belirlenmesi

Yıl 2012, Cilt: 36 Sayı: 1, 101 - 112, 01.02.2012

Naim Öztürk M. Rifat Ulusoy

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Determination of adult population dynamics and generation number of Honeydew moth [Cryptoblabes gnidiella Mill., 1867 (Lepidoptera: Pyralidae)] in pomegranate orchards in the Eastern Mediterranean Region

Öz

Bu çalışma; 2008-2009 yıllarında Doğu Akdeniz Bölgesi illerinden Adana, Mersin ve Osmaniye ili nar bahçelerinde yürütülmüştür. Çalışmada, Portakal güvesi [Cryptoblabes gnidiella Milliere, 1867 (Lepidoptera: Pyralidae)]’nin bölgedeki durumunu ortaya koyarak zararlının mücadelesine esas bazı kriterlerden; eşeysel çekici tuzak asma zamanı, ilk ergin çıkış zamanı, ergin popülasyon değişimi, popülasyonun en yüksek olduğu dönemler ile erginlerin doğada aktif olarak bulunduğu süre ve döl sayısının belirlenmesi amaçlanmıştır. C. gnidiella’nın ergin popülasyon değişimi eşeysel çekici tuzaklar ile izlenirken, döl sayısının belirlenmesinde gelişme eşiği ve etkili sıcaklık toplamlarından yararlanılmıştır. Çalışma sonucunda; C. gnidiella erginlerinin ilk olarak nisan ayı başlarında çıkış yaptıkları belirlenmiştir. Genel olarak vejetasyon başında düşük olan C. gnidiella popülasyonunun, temmuz ayı ikinci yarısından itibaren giderek artış gösterdiği ve ekim–kasım aylarında en yüksek seviyeye ulaştığı gözlenmiştir. Ayrıca, C. gnidiella erginlerinin uçuş periyodu süresince; nisan–haziran (1), temmuz-eylül ve ekim-kasım aylarında olmak üzere yılda 4-5 tepe noktası oluşturduğu saptanmıştır. Bölgedeki C. gnidiella en son kelebek uçuşunun ise, kasım sonu ile aralık ayı başında son bulduğu ve zararlının doğada yaklaşık 8 ay aktif kalarak, yılda 4-5 döl verdiği belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Cryptoblabes gnidiella, nar, popülasyon değişimi, döl sayısı

Kaynakça

• Anonymous, 2005. Pomegranate, major pomegranate pests in the Middle East. (Web sayfası: http://www.agri.huli.ac.il), (Erişim tarihi: Mart 2010).
• Anonymous, 2008a. Türkiye istatistik kurumu (TUİK), Bitkisel üretim istatistikleri, Ankara. (Web sayfası: http://www.tuik.gov.tr), (Erişim tarihi: Mart 2010).
• Anonymous, 2008b. Zirai Mücadele Teknik Talimatı (Meyve ve Bağ Zararlıları, Cilt: 4), T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü (Tagem), Ankara, 388 s.
• Anshelevich, L., M. Kehat, E. Dunkelblum & S. Greenberg, 1993. Sex pheromone traps for monitoring the Honeydew moth, Cryptoblabes gnidiella: Effect of pheromone components, pheromone dose, field aging of dispenser and type of trap on male captures. Phytoparasitica, 21: 189-198.
• Blumenfeld, A., F. Shaya & R. Hillel, 2007. Cultivation of pomegranate. Institute of horticulture, agricultural research organization, the volcani Center, Bet Dagan, Israel. (Web sayfası: http://ressources.ciheam.org), (Erişim tarihi: Mayıs 2010).
• Carter, D. J., 1984. Pest Lepidoptera of Europe with Special Reference to The British Isles. Series Entomologica, Dordrecht, 31: 431 pp.
• Cox, P. D., 1976. The influence of temperature and humidity on the life-cycle of Ectomyelois ceratoniae Zell. (Lepidoptera: Pyralidae). Journal of Stored Products Research, 12: 111-117.
• Juan, P., J. Martinez, J. J. Martinez, M. A. Oltra & M. Ferrandez, 2004. Current situation of pomegranate growing (Punica granatum L.) in Southern Alicante. Chemical control of pests and diseases and financial cost. (Web sayfası: http://ressources.ciheam.org), (Erişim tarihi: Mayıs 2010).
• Lansky, E., S. Shubert & I. Neeman, 1998. “Pharmological and therapeutic properties of pomegranate, 231-235”. Proceedings of the I. International Symposium of Pomegranate [15-17 October 1998, Orihuela (Alicante) Spain], 389pp.
• Mart, C., 1992. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Nar (Punica granatum L.)’larda Zararlı Harnup Güvesi, Ectomyelois ceratoniae Zeller (Lepidoptera: Pyralidae)’nin Bio-Ekolojisi ve Mücadelesi Üzerinde Araştırmalar. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (Basılmamış) Doktora Tezi, Ankara, 131 s.
• Mart, C. & M. Altın, 1992. “Güneydoğu Anadolu Bölgesi nar alanlarında belirlenen böcek ve akar türleri, 725-735”. Türkiye II. Entomoloji Kongresi (28-31 Ocak 1992, Adana) Bildirileri, Entomoloji Derneği Yayın No: 5, 747 s.
• Öztop, A., M. Kıvradım & S. Tepe, 2002. Antalya İli Nar Üretim Alanlarında Bulunan Zararlılar ile Bunların Parazitoitlerinin ve Predatörlerinin Belirlenmesi ve Popülasyon Değişiminin İzlenmesi. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Ankara. Proje no: Bs-99-06-09-130, Sonuç Raporu, 16 s.
• Öztürk, N. & M. R. Ulusoy, 2009. Pests and natural enemies determined in pomegranate orchards in Turkey. I. International Symposium on Pomegranate and Minor Mediterranean Fruits, 16-19 October 2006, Adana- Turkey. Acta Horticulturae, 818: 277-284.
• Öztürk, N., 2010. Doğu Akdeniz Bölgesi Nar ve Turunçgil Alanlarında Zararlı Portakal Güvesi, Cryptoblabes gnidiella Mill. (Lepidoptera: Pyralidae)’nın Mücadelesine Esas Bazı Biyolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, (Basılmamış) Doktora tezi, Adana, 108 s.
• Öztürk, N. & M. R. Ulusoy, 2010. Doğu Akdeniz Bölgesi nar ve turunçgil bahçelerinde zararlı Portakal güvesi [Cryptoblabes gnidiella Mill. (Lepidoptera: Pyralidae)]’nin yaygınlık durumu ve zarar şekli. Çukurova Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 23 (3): 199-208
• Ringenberg, R., M. Botton, M. S. Garcia & A. Nondillo, 2005. Compared biology in artificial diets and thermal requirements of Cryptoblabes gnidiella. Pesquisa Agropecuaria Brasileria, 40 (11): 1059-1065. Abstracted in CAB Abstracts, 2005-2006: 3012636.
• Silva, E. B. & A. Mexia, 1999. The pest complex Cryptoblabes gnidiella (Milliere) and Planococcus citri (Risso) on sweet orange groves (Citrus sinensis L.) in Portugal: Interspecific Association. Boletin de Sanidad Vegetal, Plagas, 25 (1): 89-98. Abstracted in CAB Abstracts, 1999-2000: 1104528.
• Singh, Y. P. & D. K. Singh, 1995. Bionomics of Cryptoblabes gnidiella Miller a pest of Sorghum. Advances in Agricultural Research in India, 3: 119-129. Abstracted in CAB Abstracts, 1995-1997: 110190.
• Swailem, S. M. & I. I. Ismail, 1973. On the biology of the Honeydew moth, Cryptoblabes gnidiella Mill. Bulletin de la Société entomologique d'Égypte, (56): 127-134.
• Toledo, J. & E. Albujer, 2005. Project of technical standards for pomegranate integrated production in Valencia. (Web sayfası: http://ressources.ciheam.org), (Erişim tarihi: Nisan 2010).
• Yehuda, S. B., M. Wysoki & D. Rosen, 1992. Phenology of the Honeydew moth, Cryptoblabes gnidiella (Mill.), on avocado in Israel. Israel Journal of Entomology, (25-26): 149-160. Abstracted in CAB Abstracts, 1991-1992: 1166037.
• Yılmaz, C., 2007. Nar. Hasad Yayınları No: 276, Hasad Yayıncılık Ltd. Şti., P.K. 35, Ümraniye-İstanbul, 190 s.