Ders Kitaplarında Özgünlük Sorunu ve Nedenleri: Tarih Ders Kitapları Örneği

Yıl 2011, Cilt: 6 Sayı: 1 - Cilt 6, Sayı 1, 2011, 23 - 37, 19.05.2016

İbrahim Hakkı Öztürk

Öz

Bu çalışmada bir ders için, farklı yazar ve yayınevleri tarafından hazırlanan ders kitaplarının ne ölçüde birbirlerinden farklılaştıkları ve özgün nitelik taşıdıkları sorusu ele alınmaktadır. Özgünlük ders kitaplarında farklı ve yenilikçi yöntem ve yaklaşımlara yer verilmesini, kitapların içeriğinin belirli ölçülerde birbirlerinden farklılaşmasını ifade etmektedir. Çalışma kapsamında 1997-2006 arasında yayınlanan, Tarih 1 ve Tarih 2 derslerine ait toplam on adet ders kitabı içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Araştırmanın bulgularına göre, bu dönemde uygulanan kitap çeşitliliği politikasına rağmen, özgün ve yenilikçi ders kitaplarının geliştirilmesine yönelik olumlu bir gelişmenin olduğu söylenemez. İncelenen dönemde kullanımda olan, farklı yazar ve yayınevleri tarafından hazırlanan ders kitaplarının hem içerik, hem de yöntem açısından birbirlerine aşırı düzeyde benzedikleri gözlenmektedir. Araştırma sonuçları bu durumun sebeplerine de ışık tutmaktadır. Ders kitabı inceleme ve onaylama konusunda, Milli Eğitim Bakanlığı’na hâkim olan aşırı kontrolcü yaklaşım ve uygulamaların bu durumun ortaya çıkmasında en önemli etkenlerden birisi olduğu görülmektedir

Anahtar Kelimeler

Tarih Öğretimi, Ders Kitapları, Ders Kitapları Onay Sistemi

Problem of originality in textbooks and its reasons: Case of history textbooks

Öz

This study analyzes the extent to which textbooks by different authors and publishers are distinct from each other and how original they are in terms of content and methodology. Originality refers to inclusion of different and innovative methods and approaches in the textbooks and to differentiation, in some degree, in the content among different products. The paper analyzes ten history textbooks (History 1 and History 2) published between 1997 and 2006 in Turkey, based on a method of content analysis. The findings in the study suggest that there has been no significant improvement in the originality of the textbooks despite a policy of introducing a diverse set of products. The study finds that the reviewed textbooks by different writers and publishers during the period are almost identical in terms of content and methodology. The results of the research shed some light on the reasons for this problem. The inclination of the Ministry of Education to hold the review and approval process of the textbooks under its sole control appears to be the primary reason

Anahtar Kelimeler

History education, Textbooks, Textbooks approval system

Kaynakça

• Ayverdi, İ. ve Topaloğlu, A. (2007). Kubbealtı Lugatı Türkçe Sözlük. İstanbul: Kubbealtı Yayınları.
• Başgöz, İ. (1999). Türkiye'de Eğitim Çıkmazı ve Atatürk. Ankara : Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Cazgır, V. ve diğ. (2006). Lise Tarih 2. Ankara: MEB Yayınları.
• Eğitim Reformu Girişimi - ERG, (2008). Eğitim İzleme Raporu 2007. 24 Nisan 2009’da http://ipc.sabanciuniv.edu/tr/Yayinlar/EğitimIzlemeRaporu2007.pdf alınmıştır. adresinden
• Güneş, A. ve Özbek, S. (2002). Lise Tarih 2. Ankara: Tutibay Yayıncılık.
• Milli Eğitim Bakanlığı (1993). Ders Geçme ve Kredi Yönetmeliğini Uygulayan Kurumların Ortak Dersleri Arasında Yer Alan Tarih 1-2 Programları. Tebliğler Dergisi, n° 2375.
• Milli Eğitim Bakanlığı (1996). 1996-1997 Öğretim Yılında Okutulacak İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumları Ders Kitapları Genelgesi. Tebliğler Dergisi, n° 2454.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2002). 2002-2003 öğretim yılında okutulacak ilköğretim ve ortaöğretim kurumları ders kitapları genelgesi. Tebliğler Dergisi, n° 2537.
• Kabapınar, Y. (2003). Türkiye’de Sosyal Bilgiler ve Tarih Ders Kitabı Yazarı Olmak. Toplumsal Tarih, sayı: 109, (10-19).
• Kara, K. (2002a). Lise Tarih 1. İstanbul: Önde Yayıncılık.
• Kara, K. (2002b). Lise Tarih 2. İstanbul: Önde Yayıncılık.
• Kopraman, K. Y. ve diğ. (2000a). Lise Tarih 1. Ankara: MEB Yayınları.
• Kopraman, K. Y. ve diğ. (2000b). Lise Tarih 2. Ankara: MEB Yayınları.
• Ergezer, N. (1997a). Liseler İçin Tarih 1, Ankara: Ocak Yayınları.
• Ergezer, N. (1997b). Liseler İçin Tarih 2, Ankara: Ocak Yayınları.
• Özbaran, S. (Ed.), (1994), Tarih öğretimi ve ders kitapları, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Öztürk, İ. H. (2009). Ortaöğretim Tarih Ders Kitaplarında Öğretim Yöntemi Sorunları ve Yeni Tarih Programları. Çağdaş Eğitim Dergisi, Yıl: 34, Sayı: 363, (8-17).
• Safran, M. (2006), Tarih Eğitimi, Makale ve Bildiriler, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Tunçay, M. (2004). 'Sıfırcı eğitim'in ders kitapları: Düşmanlarını tanı Radikal, 17 Ekim 2004.