Evaluation of Major Cattle Breeds in Turkey for Slaughter and Carcass Traits Using MANOVA and Multidimensional Scaling Technique

Yıl 2014, Cilt: 11 Sayı: 1, 15 - 22, 01.03.2014

S. H. Kızıl M. Aydoğan

Öz

In this study, MANOVA and Multidimensional Scaling techniques were used for 11 slaughter traits (body weight, skin weight, head weight, leg weight, lung weight, heart weight, liver weight, spleen weight, testis weight, penis weight, internal fat weight) and 18 carcass traits (hot carcass weight, cold carcass weight, right forequarter weight, right hindquarter weight, hot kidney weight, hot kidney fat weight, cold kidney weight, cold kidney fat weight, sirloin weight, rib-eye weight, short loin weight, round weight, bone weight, rib-eye area, fat thickness, hot dressing percentage, cold dressing percentage, bone ratio) to compare Turkish native cattle breeds (Native Black, East Anatolian Red, Southeast Anatolian Red), crossbreed (Native Black × Brown Swiss) and foreign breeds (Simmental, Holstein, Brown Swiss) in Turkey. Results of the two methods were similar and supported each other. Differences between foreign breeds (Simmental, Holstein and Brown Swiss) and native breeds and crossbreed (Native Black, East Anatolian Red, Southeast Anatolian Red, Native Black × Brown Swiss) were highly significant in favor of the foreign breeds. Simmental had the highest values in all traits except for testes weight and bone ratio. Holstein and Brown Swiss had similar values in all other traits except for skin weight, rib-eye weight and bone ratio. Native Black × Brown Swiss crossbreed had the highest and Native Black cattle had the lowest values among the three native breeds and crossbreed for all the 28 traits investigated, except for bone ratio. East Anatolian Red and Southeast Anatolian Red had similar values for all the traits investigated. Only for back fat thickness, native breeds and crossbreeds were similar to each other.

Anahtar Kelimeler

Crossbreeding, MANOVA, multidimensional scaling, native breeds, slaughter and carcass traits

Türkiye’deki Başlıca Sığır Irklarının Kesim ve Karkas Özelliklerinin MANOVA ve Çok Boyutlu Ölçüm Tekniği Kullanılarak Değerlendirilmesi

Öz

Bu çalışmada, Türkiye’deki yerli ırklar (Yerli Kara, Doğu Anadolu Kırmızısı, Güneydoğu Anadolu Kırmızısı), melez (Yerli Kara × Esmer) ve kültür ırklarına (Simmental, Siyah Alaca, Esmer) ait, 11 kesim özelliği (canlı ağırlık, deri, baş, ayak, akciğer, kalp, karaciğer, dalak, testis, penis, iç yağı ağırlıkları) ve 18 karkas özelliğinin (sıcak karkas, soğuk karkas, sağ ön kol, sağ but, sıcak böbrek, sıcak böbrek yağı, soğuk böbrek, soğuk böbrek yağı, bonfile, pirzola, kontrfile, but etleri ve kemik ağırlıkları, MLD alanı (cm), kabuk yağı kalınlığı (cm), sıcak karkas yüzdesi, soğuk karkas yüzdesi, kemik oranı) karşılaştırılmasında MANOVA ve çok boyutlu ölçüm teknikleri uygulanmıştır. Her iki metodun sonuçları birbirine benzer ve birbirini destekler mahiyettedir. Kültür ırkları (Simmental, Siyah Alaca, Esmer) ile yerli ırklar (Yerli Kara, Doğu Anadolu Kırmızısı, Güneydoğu Anadolu Kırmızısı) ve melezler (Yerli Kara × Esmer) arasındaki farklar, kültür ırkları yönünde yüksek oranda önemli bulunmuştur. Simmental ırkı, testis ağırlığı ve kemik oranı haricindeki tüm özelliklerde en yüksek değerlere sahiptir. Siyah Alaca ve Esmer ırkları, deri ağırlığı, pirzola ağırlığı ve kemik oranı haricindeki tüm özelliklerde birbirine benzer değerlere sahiptir. Melezler, yerli ırklarla karşılaştırıldığında, kemik oranı haricindeki tüm özelliklerde en yüksek değerleri göstermiştir. Yerli Kara ırkında, yerli ırklar arasında kemik oranı haricindeki tüm özelliklerde en düşük değerler elde edilmiştir. Doğu Anadolu Kırmızısı ve Güneydoğu Anadolu Kırmızısı ise, incelenmiş olan tüm özellikler yönünden benzer değerlere sahip bulunmuştur. Sadece kabuk yağı kalınlığı yönünden, yerli ırk ve melezler birbirine benzerlik göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Çok boyutlu ölçüm, kesim ve karkas özellikleri, MANOVA, melezleme, yerli ırklar

Kaynakça

• Akbulut Ö, Tüzemen N. 8-12 aylık yaşlarda besiye alınan Esmer, Siyah Alaca ve Sarı Alaca tosunların besi performansı, kesim ve karkas özellikleri. Atatürk Üniv Zir Fak Derg 1994; 425(2): 134Aleksić S, Petrović MM, Pantelić V, Novaković Ž, Staniśić N, Novaković M. Investigation of the effect of mass prior to slaughtering on slaughter values of male fattening young cattle of domestic Simmental breed. Biotech Anim Husb 2009; 25(12): 93-9.
• Alpan O, Sezgin Y. Holştayn, Güney Anadolu Kırmızısı ve bunların melezlerinde besi kabiliyeti ve karkas özellikleri. A Ü Vet Fak Derg 1976; 23: 1Alpan O, Akcan A, Özbeyaz C. Besi sığırlarında yemleme sıklığının besi performansı ve karkas özellikleri üzerine etkisi. Doğa Türk Vet Hay Derg 1989; 319-30.
• Altuntaş M, Arpacık R. Farklı yaşlarda besiye alınan Simental tosunlarda besi performansı ve optimum kesim ağırlıkları. Lalahan Hayv Araş Enst Derg 2004; 44(1): 7-16.
• Anonymous. Kasaplık sığır gövde etleri parçalama kuralları. TSE, I. Baskı, 1990.
• Arpacık R, Akçapınar H, Alıç K. Sınırlı ve sınırsız yemlemenin DAK ve Montafon × DAK erkek danalarının kesim ve karkas özelliklerine etkisi. Lalahan Zootekni Araş Enst Derg 1976; 16: 31
• Arpacık R, Nazlıgül A, Beyhan Z, Atasoy F. Esmer ırk danalarda besi başı ağırlığının besi performansı ve besi ekonomisine etkisi. Lalahan Hay Araş Enst Derg 1994; 34: 79-89.
• Başpınar H. Holştayn × Yerli Kara F1 melezi erkek danaların yarı açık ahır koşullarında besi performansı ve karkas özellikleri. Lalahan Hay Araş Enst Derg 1991; 31: 1-8.
• Erciyes Üniv. Vet. Fak. Derg. 11(1) 15-22, 2014 Başpınar E, Mendeş M, Camdeviren H. Multidimensional scaling analysis and its usage. Biyoteknoloji (KUKEM) Derg 2000; 24: 89-98.
• Çolpan İ. Doğu Anadolu Kırmızısı sığırlarda üreli rasyonların büyüme ve besi kalitesine etkisi. Doktora Tezi. A Ü Sağ Bil Enst 1977.
• Eker M, Tuncel E, Bayraktaroğlu EA, Yener SM. Doğu Anadolu Kırmızısı sığırının süt ve et verim yeteneği. Doğa Bilim Derg 1982; 18-22.
• Koç A, Akman N. Farklı ağırlıkta besiye alınan ithal edilmiş Siyah-Alaca tosunların besi gücü ve karkas özellikleri. Hayvansal Üretim 2003; 44(1): 26Kruskal JB. Multidimensional scaling by optimizing goodness of fit to a nonmetric hypothesis. Psychometrika 1964; 29(1): 1-27.
• Manafiazar G, Mohsenourazary A, Afsharihamidi B, Mahmoodi B. Comparison carcass traits of Azeri buffalo, native and crossbred (Native × Holstein) male calves in west Azerbaijan-Iran. Italian J Anim Sci 2007; 6(2): 1167-70.
• Özlütürk A, Tuzemen N, Yanar M, Esenbuga N, Dursun E. Fattening performance, carcass traits and meat quality characteristics of calves sired by Charolais, Simmental and Eastern Anatolian Red sires mated to Eastern Anatolian Red dams. Meat Sci 2004; 67: 463–-70.
• Özlütürk A, Güler O, Yanar M, Akbulut Ö, Ünlü N, Kopuzlu S, Biberoğlu Ö. The Effect of initial age of fattening on the fattening performans and carcass traits of Eastern Anatolian Red cattle reared in eastern Turkey. J Anim Vet Adv 2006; 5: 566-9.
• Pala A, Mccraw RL, Robison OW. Evaluation of crossbred calf and cow types for the coastal plain of North Carolina. J Anim Sci 2000; 78: 2253-6.
• Pfuhl R, Bellmann O, Kühn C, Teuscher F, Ender K, Wegner J. Beef versus dairy cattle: a comparison of feed conversion, carcass composition, and meat quality. Arch Tierz 2007; 50(1): 59-70.
• Sas®. SAS Institute Inc, SAS OnlineDoc®, Version 8 Cary NC USA 1999.
• Sharma S. Applied multivariate techniques. John Wiley, Sons, Inc New York USA 1996; 472.
• Ulutaş Z. Akbulut Ö, Tüzemen N, Özlütürk A, Yalçın C. Saf ve melez Doğu Anadolu Kırmızısı erkek tosunlarının besi performansı üzerine bir araştırma. Lalahan Hay Araş Enst Derg 1994; 34: 90-102.
• Zar JH. Biostatistical analysis. Fourth Edition Prentice-Hall Inc USA 1999; 683.
• Yazışma Adresi: Dr. Sedat Hamdi KIZIL Hayvancılık Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü 06852 Lalahan-Mamak/ANKARA Tel: [phone] Cep: 05336651332 Faks: 0 312 8651112
• E- mail: [e-mail]