Ankara'da Özel Bir Eğitim Ve Rehabilitasyon Merkezinde Tedavi Gören Serebral Palsi Tanılı Çocuk Sahibi Olan Ailelerde Sağlık Okuryazarlığının İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 2, 131 - 136, 09.09.2020

Mehmet Fatih Halatcı Hacer Demirköse Mustafa Necmi İlhan

https://doi.org/10.30720/ered.724506

Öz

Amaç: Çalışma, Ankara'da özel bir eğitim ve rehabilitasyon merkezinde tedavi gören serebral palsi (SP) tanılı çocuğa sahip olan ailelerde sağlık okuryazarlığının (SOY) incelenmesi için amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışmaya X Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezinde tedavi gören, SP’li çocuğa sahip 200 ebeveyn dâhil edildi. Bu bireylere, Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32 ve 49 soruluk anket uygulandı. Araştırma, SPSS 15,0 programıyla analiz edildi. Sonuçlar: SP’li çocuğa sahip ailelerde yetersiz - sınırlı SOY düzeyi %64 olarak bulundu. SP’li çocuklara bakım verenlerin anneler olması SOY’da anneleri ön plana çıkarmıştır. Tartışma: SOY düzeylerinin artırılması ebeveynlerin bakım verme bilincini, çocuğun sağlık düzeyini artıracağı için önemlidir.

Anahtar Kelimeler

serebral palsi, sağlık okuryazarlığı, aile, bakımveren

Kaynakça

• Rosenbaum, P., Paneth, N., Leviton, A., Goldstein, M., Bax, M., Damiano, D., Jacobsson, B. (2007). A report: the definition and classification of cerebral palsy April 2006. Dev Med Child Neurol Suppl, 109(suppl 109), 8-14.
• Sade, A. (1997). Otman S. Serebral paralizide kullanılan çeşitli tedavi yöntemleri. Sade A, Otman S (Editörler). Serebral paralizide değerlendirme ve tedavi yöntemleri’nde. Ankara, 54-101.
• Mutlu, A., Akmeşe, P. P., & Günel, M. K. (2010). Değişik özür seviyesindeki serebral palsili çocukların annelerinin depresyon düzeyleri farklı mıdır? Yeni Tıp Dergisi, 27(2), 87-92
• Livanelioğlu, A., & Günel, M. (2009). Serebral palside fizyoterapi. Ankara: Yeni Özbek Matbaası, 5-12.
• Pruitt, D. W., & Tsai, T. (2009). Common medical comorbidities associated with cerebral palsy. Physical Medicine and Rehabilitation Clinics, 20(3), 453-467.
• Barry, M., Butler, C., and Gardner, J. (2001). Early diagnosis and interventiıw York: Marcel Dekker Inc, 65-72.
• Kasuya, R.T., Polgar-Bailey, M.P., and Robbyn Takeuchi, M. MPH. (2000). Caregiver burden and burnout a guide for primary care physicians. Postgraduate medicine, 108(7), 119.
• Zarit, S.H. (2004). Family care and burden at the end of life. Canadian Medical Association Journal, 170(12), 1811-1812.
• Morris, N. S., MacLean, C. D., Chew, L. D., and Littenberg, B. (2006). The Single Item Literacy Screener: evaluation of a brief instrument to identify limited reading ability. BioMed Central's family practice, 7(1), 21
• Jovic-Vranes, A. and Bjegovic-Mikanovic, V. (2012).Which women patients have better health literacy in Serbia? Patient education and counseling, 89(1), 209-212.
• Kickbusch, I., Pelikan, J. M., Apfel, F., and Tsouros, A. (2013). Health literacy. WHO Regional Office for Europe, 87-92.
• Berberoğlu, U., Öztürk, O., İnci, M. B., and Ekerbiçer, H. Ç. (2018). Bir Aile Sağlığı Merkezine Kayıtlı 18-65 Yaş Grubu Bireylerdeki Sağlık Okuryazarlığı Durumunun Değerlendirilmesi. Sakarya Tıp Dergisi, 8(3), 575-581.
• Tanrıöver, M. D., Yıldırım, H. H., Ready, F. N. D., Çakır, B., and Akalın, H. E. (2014). Sağlik okuryazarliği araştirmasi. Sağlık-Sen Yayınları, 17-21.
• Panizzon, M. (2011). Migration and trade: prospects for bilateralism in the face of skill-selective mobility laws. Melbourne Journal of International Law, 12, 95.
• Okyay, P., & Abacıgil, F. (2016). Türkiye sağlık okuryazarlığı ölçekleri güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Avrupa sağlık okuryazarlığı ölçeği Türkçe uyarlaması (ASOY-TR). Mayıs, 24-41.
• Gülşen, B. and Özer, F.G. (2009). Engelli Çocuğa Sahip Ailelerin Stresle Baş Etme Durumları. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8(5).
• Sorensen, K., Pelikan, J. M., Röthlin, F., Ganahl, K., Slonska, Z., Doyle, G., and Falcon, M. (2015). Health literacy in Europe: comparative results of the European health literacy survey. European Journal of Public Health, 25(6), 1053-1058.
• Kutner, M., Greenburg, E., Jin, Y., and Paulsen, C. (2006). The Health Literacy of America's Adults: Results from the 2003 National Assessment of Adult Literacy. National Center for Education Statistics,27-35.
• Duong, V. T., Lin, I. F., Sorensen, K., Pelikan, J. M., Van den Broucke, S., Lin, Y. C., and Chang, P. W. (2015). Health literacy in Taiwan: a population-based study. Asia Pacific Journal of Public Health, 27(8), 871-880.
• Jovic-Vranes, A., V. Bjegovic-Mikanovic, and Marinkovic, J. (2009). Functional health literacy among primary health-care patients: data from the Belgrade pilot study. Journal of public Health, 31(4), 490-495.
• Hoekstra-Weebers, J.E., Jaspers, J.P., Kamps, W.A., Klip, E.P., (2001). Psychological adaptation and social support of parents of pediatric cancer patients: a prospective longitudinal study. Journal of Pediatric Psychology, 26, 225-35.
• Özkan, S., Dikmen, A. U., Tuzun, H., and Karakaya, K. (2016). Prevalence and determiners of health literacy in Turkey. European Journal of Public Health, 26, 1.
• Palumbo, R., Annarumma, C., Adinolfi, P., Musella, M., and Piscopo, G. (2016). The Italian health literacy project: insights from the assessment of health literacy skills in Italy. Health Policy, 120(9), 1087-1094. 141.
• Aktaş, E. (2010). Fiziksel engelli çocuk ve ailesinin evde bakım gereksinimine karşı ışık tutucu araştırmaların sistematik incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 80-85.
• Çelik, S. (2014). Zihinsel Engelli Bireylerde Kaza/Yaralanmaların Önlenmesinde Hemşirenin Rolü. Çağdaş Tıp Dergisi, 4(2), 100-97.
• Novak, I., A. Cusick, and Lowe, K. (2007). A pilot study on the impact of occupational therapy home programming for young children with cerebral palsy. American Journal of Occupational Therapy, 61(4), 463-468.
• Mutlu, A., Tarsuslu, T., Günel, M. K., & Livanelioğlu, A. (2007). Serebral paralizili çocuklarda ev egzersiz programının etkinliğinin incelenmesi Orijinal Araştırma. Türk Pediatri Arşivi, 42(3), 112-116.
• Özdinçer, S. (2002). Nöromüsküler hastalıklı çocukların evde bakım gereksinimleri, ailelerin evde bakımda yaşadığı güçlükler ve olanakları.Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, 53-58.
• Yukay Yüksel, M. (2007). Otistik çocuğa sahip ailelerle yapılan grupla psikolojik danışma çalışmasının ailelerin depresyon ve problem çözme becerileri üzerine etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 25,10-14.
• Tüzün, H., Aycan, S. and İlhan, M.N. (2015). Impact of comorbidity and socioeconomic status on quality of life in patients with chronic diseases who attend primary health care centres. Central European Journal of Public Health, 23(3), 188-194.
• Furuya, Y., Kondo, N., Yamagata, Z., and Hashimoto, H. (2015).Health literacy, socioeconomic status and self-rated health in Japan. Health promotion international, 30(3), 505-513.