Farklı Sektörlerdeki Fabrika Çalışanlarının Ergonomik Risk Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 2, 143 - 149, 30.05.2025

Halil İbrahim Ergen , Sedat Yiğit , Fetullah Ateş , Furkan Çulcu , Nevin Ergun

https://doi.org/10.30720/ered.1581352

Öz

Amaç: Bu araştırma, farklı sektörlerdeki fabrika çalışanlarının ergonomik risklerinin değerlendirilmesi amacıyla gerçekleştirildi.
Gereç ve Yöntem: Çalışma, Gaziantep ilinde bulunan üç farklı sektörden toplam 97 katılımcı ile gerçekleştirildi. Katılımcıların demografik bilgileri için sosyodemografik veri formu ve risk faktörlerinin değerlendirilmesi için Hızlı Maruziyet Değerlendirilme Ölçeği kullanıldı.
Sonuçlar: Ağır sanayi sektöründen 21 kişi, gıda sektöründen 17 kişi ve tekstil sektöründen 59 kişi olmak üzere toplamda 97 kişi dâhil edildi. Katılımcıların %34’ü 20-30 yaş, %44,3’ü 31-40 yaş ve %21,6’sı 41-50 yaş aralığında idi. Hızlı Maruziyet Değerlendirme Ölçeğinin eylem kategorisine göre katılımcıların 1’i ilk kategoride (kabul edilebilir), 4’ü ikinci kategoride (daha fazla incelenmeli), 75’i üçüncü kategoride (kısa zamanda değişiklik yapılmalı) ve 17’si dördüncü kategoride (derhal değişiklik yapılmalı) idi. Gruplar cinsiyet, sigara kullanımı ve eğitim seviyesi haricinde; yaş, medeni durum, vs. etkenler açısından benzerdi. Hızlı Maruziyet Değerlendirme Ölçeğinin kategorileri ağır sanayi ve tekstil işçilerinde gıda sektöründekilere kıyasla daha benzer oranlara sahip olmasına rağmen, gruplar arası karşılaştırmada anlamlı bir fark bulunmamıştır (p=0,153).
Tartışma: Gaziantep ilinde yer alan üç farklı fabrikadaki işçilerin risk değerlendirmeleri sonucunda farklı sektörlerdeki bireylerin arasında ergonomik risk açısından anlamlı bir fark bulunmamakla birlikte, genel olarak çalışanların büyük çoğunluğu orta-yüksek düzeyde ergonomik risk altındadır. Fabrikada çalışan bireylerin vücutlarının farklı bölümleri, risk faktörlerinden farklı oranlarda etkilenmektedir.

Anahtar Kelimeler

İş Sağlığı , Risk Değerlendirmesi , Ergonomik

Etik Beyan

Çalışmanın yöntemi, SANKO Üniversitesi Klinik Araştırmalar Etik Kurulu tarafından 2019/03 Oturum No ve 16 Karar No ile onaylanmıştır (Etik Kurul Onay Numarası: 16).

Teşekkür

Çalışmaya gönüllü olarak katılan tüm katılımcılara teşekkür ederiz.

Evaluation of Ergonomic Risks Among Factory Workers in Different Sectors

Öz

Purpose: This research was conducted to assess the ergonomic risks of factory workers in different sectors.
Material and Methods: The study was carried out with 97 participants from three different sectors in the province of Gaziantep. A sociodemographic data form was used to collect demographic information about the participants, and the Quick Exposure Check (QEC) was applied to assess the risk factors.
Results: A total of 97 participants were included in the study: 21 from the heavy industry sector, 17 from the food sector, and 59 from the textile sector. Of the participants, 34% were between 20-30 years old, 44.3% were between 31-40 years old, and 21.6% were between 41-50 years old. Based on the action category of the QEC, 1 participant was in the first category (<40%=acceptable), 4 in the second category (41-50%=investigate further investigation), 75 in the third category (51-70%=investigate further and change soon), and 17 in the fourth category (>70%=investigate and change immediately). Except for gender, smoking and education level, the groups were similar in terms of factors such as age, marital status, and alcohol use. Although the proportions of the QEC categories were more similar among heavy industry and textile workers than among food workers, there was no significant difference between the groups (p=0.153).
Discussion: As a result of the risk assessments of workers in three different factories in Gaziantep, although there is no significant difference between individuals in different sectors in terms of ergonomic risk, in general, the majority of workers are at medium-high level ergonomic risk. Different parts of the body of factory workers are affected by risk factors at different rates.

Anahtar Kelimeler

Ergonomic , occupational health , risk assessment

Etik Beyan

The methodology of this study was approved by the Clinical Research Ethics Committee of SANKO University under session number 2019/03 and decision number 16 (Ethics Committee Approval Number: 16).

Teşekkür

We would like to extend our gratitude to all participants who voluntarily contributed to this study.

Kaynakça

• Akay, D., Dağdeviren, M., & Kurt, M. (2003). Çalışma duruşlarının ergonomik analizi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 18(3), 73-84. http://doi.org/10.1007/11863649_18
• Akbal, A., Eroğlu, P., Yılmaz, H., & Tutkun, E. (2012). Mesleki Maruziyetler ve Kas İskelet Sistemi Bulguları. Journal of Physical Medicine & Rehabilitation Sciences, 15(3), 73-76. https://www.jpmrs.org/current-issue/mesleki-maruziyetler-ve-kas-isklet-sistemi-bulgulari-447
• Akpınar, T., Çakmakkaya, B. Y., & Batur, N. (2018). Ofis çalışanlarının sağlığının korunmasında çözüm önerisi olarak ergonomi bilimi. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 76-98. http://www.ibaness.org/%20bnejss/2018_04_02/09_Akpinar_et_al.pdf
• Bakırcı, N., Torun, S. D., Sülkü, M., & Alptekin, K. (2007). İstanbul’da üç tekstil fabrikasında çalışan işçilerde mekanik bel ağrısı. Toplum Hekimliği Bülteni, 26(2), 10-5. https://dergipark.org.tr/en/pub/ct/issue/71835/1155536
• Bazaluk, O., Tsopa, V., Cheberiachko, S., Deryugin, O., Radchuk, D., Borovytskyi, O., & Lozynskyi, V. (2023). Ergonomic risk management process for safety and health at work. Frontiers in Public Health, 11, 1253141. https://doi.org/10.3389/fpubh.2023.1253141
• Berry, C. (2009). A guide to Ergonomics. North Carolina, NC Department of Labor. https://safetyresourcesblog.com/wp-content/uploads/2014/11/a-guide-to-ergonomics.pdf
• Brown, R., & Li, G. (2003). The development of action levels for the" Quick Exposure Check"(QEC) system. Contemporary Ergonomics, 1, 41-46. https://www.taylorfrancis.com/books/mono/10.1201/b12800/contemporary-ergonomics-2003-paul-mccabe
• Comper, M. L. C., Macedo, F., & Padula, R. S. (2012). Musculoskeletal symptoms, postural disorders and occupational risk factors: correlation analysis. Work, 41(1), 2445-2448. https://doi.org/10.3233/wor-2012-0478-2445
• Dul, J., & Neumann, W. P. (2009). Ergonomics contributions to company strategies. Applied Ergonomics, 40(4), 745-752. https://doi.org/10.1016/j.apergo.2008.07.001
• Engür, M., & Chaushogly, K. (2019). Türkiye İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatında Ergonominin Yeri Üzerine Bir Çalişma. Ergonomi, 2(2), 69-77. https://doi.org/10.33439/ergonomi.480559
• Ertaş, C., & Kızılaslan, Z. (2015). Üretimde Ergonomi Çalışmalarıyla Verimliliğin Artırılması. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3), 651-657. https://dergipark.org.tr/en/pub/jesd/issue/20874/224065
• Hayran, O. (2012). Sağlık bilimlerinde araştırma ve istatistik yöntemler. Nobel Tıp Kitabevi.
• Korkmaz, A., & Avsallı, H. (2012). Çalışma hayatında yeni bir dönem: 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği yasası. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2012(26), 153-167. https://dergipark.org.tr/en/pub/sufesosbil/issue/11411/136278
• Li, G., & Buckle, P. (1998, October). A practical method for the assessment of work-related musculoskeletal risks-Quick Exposure Check (QEC). In Proceedings Of The Human Factors And Ergonomics Society Annual Meeting, 42(19), 1351-1355. SAGE Publications. https://doi.org/10.1177/154193129804201905
• Sabancı, A., & Sümer, S. K. (2015). Ergonomi. Nobel Yayınları.
• Statistics, B. L. (2015). Injuries, illnesses, and fatalities. Management, 17(3), 7. https://www.bls.gov/web/osh/cd_eh1.htm.
• Ozcan, E., Kesiktas, N., Alptekin, K., & Ozcan, E. E. (2008). The reliability of Turkish translation of Quick Exposure Check (QEC) for risk assessment of work related musculoskeletal disorders. Journal of Back and Musculoskeletal Rehabilitation, 21(1), 51-56. https://doi.org/10.3233/BMR-2008-21107
• Tanır, F., Güzel, R., İşsever, H., & Çalışkan, U. P. (2013). Bir otomotiv fabrikasında kas-iskelet sorunları ve istirahat raporu alanlara verilen ergonomi ve egzersiz eğitimi sonuçları. Journal of Physical Medicine & Rehabilitation Sciences, 16(3). https://doi.org/10.4274/tftr.28482
• Türkkan, A. (2009). İşe bağlı kas-iskelet sistemi hastalıkları ve sosyoekonomik eşitsizlikler. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 35(2), 101-106. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/420845
• Tsigonia, A., Tanagra, D., Linos, A., Merekoulias, G., & Alexopoulos, E. C. (2009). Musculoskeletal disorders among cosmetologists. International Journal of Environmental Research and Public Health, 6(12), 2967-2979. https://doi.org/10.3390/ijerph6122967
• Yalçın, E., & Ayvaz, B. (2018). İşletmelerde iş sağlığı ve güvenliği açısından ergonomik risk ölçümü: tekstil sektöründe bir uygulama. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 17(34), 13-30. http://dergipark.gov.tr/ticaretfbd
• Yüşün, T., Tunalı, N., Çetinkaya, A., & Yavuzer, M. G. (2019). Farklı alanlarda görevli fabrika çalışanlarında ağrı şiddeti ve kas kuvvetinin yaşam kalitesine etkisi. Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(1), 1-16. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/669498