Yeni Medyanın Kültürel Bellek Aktarım Aracı Olarak Kullanımı: Kültür Portalı Örneği

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 1, 14 - 31, 30.12.2022

Zeynep Zelan

Öz

Bellek, uzun yıllardır çeşitli bilim dallarının inceleme konusu olmuştur. Bellek aktarım araçları da tarihsel gelişim içerisinde sürekli şekil değiştirmiş, dönüşmüştür. İletişim teknolojileri bu noktada en önemli bellek aktarım araçlarını oluşturmaktadır. Bu süreçte daha önce geleneksel iletişim araçlarıyla kayıt altına alınan birçok şey bugün artık yeni medyada saklanmaktadır. Bu süreçte toplumların belleğini oluşturan en önemli unsurlardan kültürel bellek de artık yeni medyada geniş yer bulmaktadır. Toplumların hayatında yer etmiş, iz bırakmış kişiler yeni medyada anılmakta, önemli kültürel mekânlar, el sanatları, gelenekler, ninniler, türküler yeni medya aracılığıyla kayıt altına alınmakta, hatırlanmakta ve hatırlatılmaktadır. Bu makalede kültürel bellek aktarım aracı olarak yeni medyanın işlevini ele almak amaçlanmıştır. Konuya ilişkin literatür incelenmiş ve analiz edilmiştir. Bellek, kültürel bellek ve yeni medya konuları kavramsal çerçevede ele alındıktan sonra kültürel bellek unsurlarından bellek mekânları konusu “Türkiye Kültür Portalı” örneği üzerinden betimsel analiz yöntemiyle incelenmiştir. Portalın seçilme nedeni Türkiye’nin kültür arşivini büyük ölçüde barındırması ve aktarmasının yanı sıra 81 ilden gelen veriler, görseller ve fotoğraflarla Türkiye’nin kültürel hafızasını temsil etmesidir. İnceleme, 16 Nisan – 29 Eylül 2022 tarihleri arasındaki internet sitesi ve sosyal medya paylaşımlarını kapsamaktadır. Böylelikle yeni medya ile kültürel belleğin günümüz teknolojileri ile etkileşimi ele alınarak bellek çalışmalarına katkı sağlamak hedeflenmiştir. Yapılan inceleme sonucunda bellek mekânlarının tanıtımında yeni medyadan faydalanılabildiği ve yeni medyanın kültürel bellek aracı olarak kullanılabildiği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyoloji, yeni medya, sosyal medya, bellek, kültürel bellek.

The Use of New Media as a Cultural Memory Transfer Tool: Kültür Portalı Sample

Öz

For many years, memory has been the subject of investigation by various branches of science. Memory transfer tools have also changed their shape and transformed during this historical development. In this regard, communication technologies have emerged as the most important memory transfer tools. In this process, many things that were previously recorded with traditional communication tools are now stored in the new media today. In this process, cultural memory, one of the most important elements that make up the memory of societies, is now widely reflected in the new media. People who have left their mark on the life of societies are commemorated in the new media, and important cultural places, handicrafts, traditions, lullabies, and folk songs are recorded, remembered, and reminded of through the new media. This article aims to discuss the function of new media as a cultural memory transfer tool. The literature on the subject has been reviewed and analyzed. After the subjects of memory, cultural memory and new media are discussed in the conceptual framework, the subject of realms of memory, which is one of the elements of cultural memory, has been examined with the descriptive analysis method on the example of "Türkiye Kültür Portalı". The reason for choosing the portal is that it contains and transfers Türkiye's cultural archive to a large extent, as well as representing Türkiye's cultural memory with data, images and photographs from 81 provinces. The review covers the website and social media posts between April 16 and September 29, 2022. Thus, this study aims to contribute to memory studies by evaluating the interaction of new media and cultural memory with today's technologies. As a result of the examination, it has been determined that new media can be used in the promotion of memory spaces and that new media can be used as a cultural memory tool.

Anahtar Kelimeler

Sociology, new media, social media, memory, cultural memory.

Kaynakça

• Aslan, M. G. (2013). "Yeni Medyanın "Yeni"liği Üzerine". B. Özçetin, G. Göker, G. Bayraktutan, İ. Sayımer, & T. Çomu içinde, Yeni Medya Çalşımaları: Kuram, Yöntem, Uygulama ve Siyasa I. Ulusal Kongre Kitabı (s. 102-111). İstanbul: Alternatif Bilişim Derneği Yayınları.
• Assmann, J. (1995). "Collective Memory and Cultural Identity". (J. C. (dü..) New German Critique, Spring-Summer (65), s.125-133.
• Assmann, J. (2015). Kültürel Bellek. (A. Tekin, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.(Orijinal eser yayın tarihi: 1997).
• Atalay, G. E. (2018). Dijital Çağda Marshall Mcluhan’ı Yeniden Düşünmek: Bir uzantı ve ampütasyon olarak yeni medya teknolojileri. Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Dergisi, 4(6), 27-48.
• Binark, M. (2007). Yeni Medya Çalışmaları. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Binark, M. (2014). Yeni Medya Çalışmalarında Araştırma Yöntem ve Teknikleri. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Britannica. (2020). Mnemosyne. https://www.britannica.com/topic/Mnemosyne.Cardoso, G. (2006). The media in the network society. Lisbon: Browsing, News, Filters and Citizenship, Centre for Research and Studies in Sociology. (Erişim Tarihi: 07.10.2022).
• Castells, M. (2008). Enformasyon Çağı Ekonomi Toplum ve Kültür. (E. Kılıç, Çev.) İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları. (Orijinal eser yayın tarihi: 1996).
• Connerton, P. (1999). Toplumlar Nasıl Anımsar? (A. (. Şenel, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Orijinal eser yayın tarihi: 1989).
• Deanna, Z. (2010). Share This! How You Will Change The World With Social Networking. California: Berett-Koehler Publishers.
• Develioğlu, F. (1959). Türkçe Sözlük (3. b.). Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Devran, Y., & Seçkin, G. (2008). "Kamusal İnsan, Medya ve Siyaset". Türkiye'de Siyasetin Dinamikleri Sempozyumu (s. 147-168). Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Dewdney, A., & Ride, P. (2006). The New Media Handbook. New York: Routledge.
• Dilmen, N. E., & Öğüt, S. (2006). "'Yeni İletişim Ortamları ve Etkileşim'e Bilişim Yaklaşımı". Yeni İletişim Ortamları ve Etkileşim Uluslararası Konferansı Kitabı (s. 17-23). içinde İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Erll, A. (2011). Memory In Culture. London: Palgrave Macmillan.
• Giddens, A. (2012). Sosyoloji (5. b.). (C. Güzel, Çev.) İstanbul: Kırmızı Yayınları. (Orijinal eser yayın tarihi: 2006).
• Gülensoy, T. (2011). Türkiye Türkçesindeki Türkçe Sözcüklerin Köken Bilgisi Sözlüğü (A-N) (2. b.). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Halbwachs, M. (2016). Hafızanın Toplumsal Çerçeveleri. Ankara: Heretik Yayınları.
• Halbwachs, M. (2019). Kolektif Bellek. (Z. Karagöz, Çev.) İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Halbwachs, M. (2022). "Kolektif Bilinç". A. Abensour.(Ed.) içinde, Bellek (G. k. Rocheman, Çev., s. 197-202). Ankara: Fol Kitap.
• Kandemir, S. (2022). "Kültürel Bellek Aktarıcısı Olarak Instagram: Trt Arşiv Örneği". TRT Akademi, 7(14), 82-103.
• Kırık, A. M. (2013). "Gelişen Web Teknolojileri ve Sosyal Medya Bağımlılığı". A. Büyükaslan, & A. Kırık.(Ed.) içinde, Sosyal Medya Araştırmaları -1 (s. 69-101). İstanbul: Çizgi Kitabevi.
• Lister, M., Dovey, J., Giddings, S., Grant, I., & Kelly, K. (2009). New Media: A Critical Introduction (2. b.). Routledge: Oxon.
• Manovich, L. (2001). The Language Of New Media. Cambridge: The MIT Press.
• Manovich, L. (2003). "The New Media From Borfes To HTML". N. Wardrip-Fruin, & N. Monfgort.(Ed.) içinde, The New Media Reader (s. 13-25). Cambridge: The MIT Press.
• Medina Pérez, M. y., & Escalona Velázquez, A. (2012, Enero). "La Memoria Cultural Como Símbolo Social De Preservación Identitaria". Contribuciones a las Ciencias Sociales(15). www.eumed.net/rev/cccss/17. (Erişim Tarihi: 13.10.2022)
• Metivier, A. (2020, 11 03). Simonides of Ceos: 7 Powerful Memory Palace Tips. https://www.magneticmemorymethod.com/simonides-of-ceos. (Erişim Tarihi: 02.09.2022)
• Nora, P. (2006). Hafıza Mekânları. (M. E. Özcan, Çev.) Ankara: Dost Kitabevi Yayınları. (Orijinal eser yayın tarihi: 1984).
• Olick, J. K. (2008). "From Collective Memory to the Sociology of Mnemonic Practices and Products". A. Erll, & A. Nünning içinde, Cultural Memory Studies An Internationaland Interdisciplinary Handbook (s. 151-161). Berlin: Walter de Gruyter GmbH & Co.
• Ökten, S. (2022). "Kültürel Diplomasi ve Medya". Z. Avşar, M. Küçükyılmaz, S. Ökten, M. Şahin, & M. P. Veske. (Ed.) içinde, Kültürel Diplomasi ve İletişim (s. 97-145). İstanbul: İletişim Başkanlığı.
• Quan-Haase, A., & Brown, B. A. (2013). "Uses and Gratifications". M. Danesi.(Ed). içinde, Encyclopedia of Media and Communication (s. 688-692). Toronto: University of Toronto Press.
• Santamaría Santiagosa, A. (2004). "¿Es posible el diálogo entre la mente y la cultura? Hacia una sicología cultural de la mente". Suma Sicológica, 2(11), 247-266.
• Shaw, J. (2017). Bellek Yanılgısı: Hatırlama, Unutma ve Sahte Anılar Üzerine Bir İnceleme. (F. Sezer, Çev.) İstanbul: Say Yayınları. (Orijinal eser yayın tarihi: 2016).
• Sosyal Ağ Haritası. (2022, Mayıs). Sosyal Ağ Kullanımı. https://sosyalagharitasi.gov.tr/statistic/show/sosyal-ag-kullaniyor-musunuz-1806. (Erişim Tarihi: 01.11.2022)
• Şendeniz, Ö. (2015). "Bakmak, Biriktirmek, Paylaşmak: Fotoğraf, Bellek ve Sosyal Medya İlişkisi". Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi, 5, 21-31.
• TDK. (2020). Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr. (Erişim Tarihi: 10.10.2022)
• TDK. (2021). Güncel Türkçe Sözlük: https://sozluk.gov.tr. (Erişim Tarihi:15.10.2022)
• Törenli, N. (2005). Yeni Medya, Yeni İletişim Ortamı. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Traverso, E. (2009). Geçmişi Kullanma Kılavuzu: Tarih, Bellek, Politika. (I. Ergüden, Çev.) İstanbul: Versus Kitap. (Orijinal eser yayın tarihi: 2005).
• Türkiye Kültür Portalı. (2022). Portal hakkında. https://www.kulturportali.gov.tr/icerik/portal-hakkinda. (Erişim Tarihi: 20.10.2022)
• Yerden, N. K., & Uydacı, M. (2022, June). "Comparative Analysis Of Virtual Tour Applications In Museums In The Context Of Destination Marketing During The Covid 19 Pandemic Process". Journal of Research in Business, 1(7), 229-248. Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Nitel Araştırma Yöntemleri (6 b.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zdravkova, E. vd. (2021). "Social networks and media as tools for effective training for the formation of cultural memory". 13th International Conference on Education and New Learning Technologies (s. 3224-3228). Sofia: University of Library Studies and Information Technologies (ULSIT).