Fatma Gürel’in Eserlerinde Mekân Tasviri “Edremit”

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 3, 47 - 52, 14.12.2023

Seçil Atasoy

Öz

Fatma Gürel, son dönem Türk Edebiyatının en önemli öykü ve romancılarından biridir. Yapıtlarında insanı ve doğayı sübjektif tarzda tasvir etmesi onu özgün kılan yönlerinden biridir. Mekân, yazarın romanını kurgularken içinde yaşadığı ya da geçmişinde iz bırakan en önemli unsurlardan biridir. Birçok mekân, şair ve yazarlar sayesinde bir kimlik kazanır. Bu bağlamda mekânları anlamlandıran ve onların tanınmasını sağlayan sanatçılardır. Saint Petersburg, Paris, Viyana, Roma, Florensa, İsfahan ve İstanbul mimarisiyle olduğu kadar sanatçıların yapıtlarına yansımaları sayesinde bugün binlerce turisti ağırlamaktadır. Fatma Gürel de doğup büyüdüğü, çocukluğunu geçirdiği Balıkesir’in Edremit ilçesini yapıtlarında mekân olarak öne çıkarmaya çalışır. Edremit, Akçay başta olmak üzere şehrin tüm güzelliklerini doğasıyla, deniziyle, iklimi, insanı ve sosyal yapısıyla yapıtlarında işler. Bunu yaparken zaman zaman doğayı ve kültürel birikimin ürünü olan konakları, yapılar korumanın mücadelesini verir. Bu bağlamda hem okura hem de yöneticilere mesaj vermeye çalışır. Eserlerde Ege Bölgesinin ağız özellikleri yanında, geleneksel el sanatları, doğum, düğün ve ölüm törenleri, komşuluk ilişkileri de aktarılmaya çalışılır. Edebiyat, bu anlamda kültür taşıyıcılığı misyonunu da üstlenmiş olur.
Bu çalışmada Fatma Gürel’in yapıtlarında mekân olarak “Edremit”in nasıl ele alındığı ve mekânın yazarın zihninde nasıl bir yer edindiği, kültürel, sosyal ve siyasal kimliğinin oluşmasına etkisi analiz edilecektir.
Anahtar Kelimeler: Fatma Gürel, Edremit, Roman, Öykü, Mekân.
Abstract
Fatma Gürel is one of the most important short story and novelists of recent Turkish Literature. One of the aspects that make him unique is that he depicts people and nature in a subjective manner in his works. The place is one of the most important elements that the author lives in or leaves a mark on his past while constructing his novel. Many places gain an identity thanks to poets and writers. In this context, it is the artists who give meaning to the spaces and make them known. Saint Petersburg, Paris, Vienna, Rome, Florence, Isfahan and Istanbul host thousands of tourists today, thanks to their architecture as well as their reflections on the works of artists. Fatma Gürel also tries to highlight the Edremit district of Balıkesir, where she was born and spent her childhood, as a location in her works. She describes all the beauties of the city, especially Edremit and Akçay, with its nature, sea, climate, people and social structure in his works. While doing this, he sometimes struggles to protect nature and the mansions and structures that are the product of cultural accumulation. In this context, it tries to give a message to both readers and administrators. In addition to the dialect characteristics of the Aegean Region, traditional handicrafts, birth, wedding and death ceremonies, and neighborly relations are also tried to be conveyed in the works. In this sense, literature also undertakes the mission of carrying culture.
In this study, how "Edremit" is handled as a place in Fatma Gürel's works, what kind of a place the place has in the author's mind, and its effect on the formation of her cultural, social and political identity will be analyzed.
Key Words: Fatma Gürel, Edremit, Novel, Story, Place.

Anahtar Kelimeler

Fatma Gürel, Edremit, Roman, Öykü, Mekân.

Destekleyen Kurum

BİTLİS EREN ÜNİVERSİTESİ

Kaynakça

• Aktaş, Şerif (1984). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş. İstanbul: Birlik Yay.
• Atasoy, Seçil (2022). Fatma Gürel’in Öykü ve Romanlarında Yapı ve İzlek [Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi ].Bitlis Eren Üniversitesi.
• Çetindoğan, Müşerref Öztürk (2009). Kırsal Mitten Kentsel Ritüele Geçiş ve Beden-Mekân İlişkisinin 1990 Sonrası Türk Oyun Yazarlığına Yansıması. Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 27, s. 137.
• Çopur, Gürhan (2014). Gürsel Korat’ın Romanlarında Yapı ve İzlek [Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi]. Ardahan Üniversitesi.
• Gür, Şengül Öymen (1996). Mekân Örgütlenmesi. İstanbul: Gür Yayınları.
• Gürel, Fatma (1996). Bir Yaz Gecesi. Ankara: Türkiye İş Bankası.
• Gürel, Fatma (2000). 36 Baharı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Gürel, Fatma (2010). İki Demli Çay. İstanbul: Destek Yay.
• Gürel, Fatma (2013). Ölmez Ağacın Evi. Remzi Kitabevi.
• Kavcar, Cahit (1994). Edebiyat ve Eğitim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi.
• Korkmaz, Ramazan (2015). Yazınsal Okumalar. İstanbul: Kesit.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2004). Örnekleriyle Türkçe Sözlük, Milli Eğitim Bakanlığı.
• Nalbantoğlu, Hasan Ünal (2008). “Nedir Mekân Dedikleri?” Zaman-Mekân, (der.A. Şentürer, Ş. Ural, Ö. Berber, F. Uz Sönmez). İstanbul: YEM. Narlı, Mehmet (2002). Romanda Zaman ve Mekân Kavramları, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7, s. 91-106.