Sağlam Regresyon Analizi ile Türkiye’de İnovasyon ve Eğitim Harcaması İlişkisinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 4, 64 - 74, 11.06.2024

Hayriye Esra Akyüz

Öz

Bir ülkede refah düzeyinin ve eğitime verilen önemin artması ülkenin inovasyon potansiyeli üzerinde doğrudan etkilidir. Bu çalışmada Türkiye’de 1980 - 2021 dönemindeki patent başvuruları (yerleşik ve yerleşik olmayan), gayri safi yurtiçi hasıla ve eğitim harcamaları arasındaki ilişkinin modellenmesi amaçlanmıştır. Verilerin analizinde R ve STATA istatistiksel yazılımları kullanılmıştır. Sonuçların yorumlanmasında kolaylık sağlaması açısından değişkenlerin logaritmik dönüşümleri dikkate alınmıştır. Elde edilen sonuçlara göre; modelde değişen varyans ve otokorelasyon problemi olduğu belirlenmiştir. Bu sebeple varsayımlardan sapmalara karşı sağlam regresyon analizi ile parametre tahminleri elde edilmiştir. Sonuçlar açık bir şekilde yerleşik patent başvuru sayısını etkileyen faktörlerin katsayılarının farklı kantiller arasında istatistiki olarak anlamlı bir şekilde değiştiğine işaret etmektedir. Türkiye’de yerleşik patent başvuruları üzerinde eğitim harcamalarının etkisi yüksek kantil düzeyinde (=0.95) anlamlı iken, gayri safi yurtiçi hasıla tüm kantil düzeylerinde anlamlıdır (p<0.05). Yerleşik olmayan patent başvurularına ilişkin parametre tahminleri incelendiğinde ise; eğitim harcamalarının istatistiksel olarak anlamlı olmadığı (p>0.05) ve gayri safi yurtiçi hasılanın düşük (=0.10, 0.25) ve orta (=0.50, 0.75) kantil düzeylerinde anlamlı olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim harcaması, gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH), inovasyon, sağlam regresyon, patent başvuruları

Kaynakça

• Aktaş, N. (2022). G7 Ülkelerinin İnovasyon Göstergelerinin Değerlendirilmesi. European Journal of Managerial Research (EUJMR), 6(10), 87-104.
• Avunduk, Z. B., ve İçen, H. (2023). Eko-İnovasyon Performansının Ekonomik Büyümeye Etkisi: Avrupa Birliği Ülkeleri Üzerine Panel Veri Analizi. Verimlilik Dergisi, 57(4), 657-670.
• Ballı, E. (2017). Teknoloji, İnovasyon ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Üst ve Üst Orta Gelir Gruplarındaki Ülkeler Üzerine Bir İnceleme. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 9(2), 15-28.
• Ballı, E. ve Manga, M. (2015). Ulusal İnovasyon Kapasitesi Üzerine Bir Deneme: OECD Ülkeleri Örneği. Ekonomi Bilimleri Dergisi,7(2), 58-74.
• Chen, C. (2005). An Introduction to Quantile Regression and the QUANTREG Procedure. Proceedings of the Thirtieth Annual SAS Users Group International Conference, Cary, NC: SAS Institute Inc.
• Çütçü, İ., ve Bozan, T. (2019). İnovasyon ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: G7 Ülkeleri Üzerine Panel Veri Analizi. Uluslararası Ekonomi İşletme ve Politika Dergisi, 3(2), 289-310.
• Elverdi, S. ve Atik, H. (2021). İnovasyon ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin analizi: bir yapısal eşitlik modellemesi. Pearson Journal Of Social Sciences & Humanities, 6(10), 183-205. doi: 10.46872/pj.206.
• Eygü, H., ve Coşkun, H. (2020). Türkiye’de Beşeri Sermaye, İnovasyon ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Ekonometrik Analizi 1995-2018. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (23), 503-522.
• Gazeloğlu, C. (2012). Doğrusal Tip II Regresyon Tekniklerinin Monte-Carlo Benzetim Çalışması ile Karşılaştırılması: Sağlam, Bulanık ve Sağlam Bulanık Teknikler. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar.
• Gazeloğlu, C., ve Saraçlı, S. (2012). Bulanık ve Sağlam Bulanık Açıortay Regresyon Tekniklerinin Performansları Üzerine Bir Benzetim Çalışması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 12(1), 1-13.
• Göçer, İ. (2013). Teknolojik İlerlemenin Belirleyicileri: NIC Ülkeleri İçin Panel Eşbütünleşme ve Panel Nedensellik Analizleri. Maliye Finans Yazıları, 27(100), 113-138.
• Jang, Y., Ko, Y., and Kim, S. (2016). Cultural Correlates Of National Innovative Capacity: A Cross-National Analysis Of National Culture And Innovation Rates. Journal of Open Innovation: Technology, Market and Complexity, 2(23), 1-16.
• Karaöz, M., ve Albeni, M. (2004). Türkiye’de Teknoloji Çabalarına İlişkin Bir Değerlendirme: Türkiye’de Patent Aktivitesi. III. Bilgi Teknolojileri Kongresi, Bilgitek, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Kesbiç, C.Y ve Şimşek, D. (2020). OECD Ülkelerinde İnovasyonun Ekonomik Büyüme Üzerinde Etkisi: Schumpeter Haklı Mı? Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(38), 273-296.
• Koenker, R. and Machado, J. A. F. (1999). Goodness of Fit and Related Inference Processes for Quantile Regression. Journal of the American Statistical Association, 94(448), 1296-1310.
• Kuyzu, M., ve Tayar, T. (2019). İnovasyon Etkenlerinin Araştırılması ve Optimal İnovasyon Portföy Yapılanması. Uluslararası Ekonomi Ve Yenilik Dergisi, 6(1), 83-102.
• Montgomery, D. C., Peck, E. A., ve Vining, G. G. (2013). Doğrusal Regresyon Analizine Giriş. Ankara Nobel Akademik Yayıncılık.
• Nur, Ö. Ü. H. B., ve Almammadov, K. (2022). İnovasyon, Yüksek Teknoloji İhracati ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. İksad Yayınevi, Ankara, Türkiye
• Oğuzturk, B., Özbay, F., ve Pehlivan, C. (2017). Güney Kore’nin Büyüme Sürecinde İnovasyonun Rolü: Ekonometrik Bir Analiz 1984-2015. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(4), 1203-1222.
• Özbay, F., Arıcan, M., ve Oguzturk, B. S. (2021). Çin Rüyasının Gerçekleşmesinde İnovasyonun Önemi: Büyüme ve İnovasyon İlişkisi Üzerine Ekonometrik Bir Analiz. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(1), 413-437.
• Özer, B., ve Ünlü, F. (2020). İnovasyon ve Ekonomik Kalkınma İlişkisi: Üst-Orta Gelirli Ülkeler Üzerine Panel Veri Analizi. Journal of Management and Economics Research, 18(4), 91-111.
• Özkurt, İ. C. (2024). Türkiye’de İnovasyon Faaliyetleri ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(1), 164-176.
• Samimi, A. J. ve Alerasoul, S. M. (2009). R&D and Economic Growth: New Evidence From Some Developing Countries. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 3(4), 3464-3469.
• Shukla, S. (2017). Innovation and Economic Growth: A Case of India. Humanities & Social Science Reviews, 5(2), 64-70.
• Slywester, K. (2001). R&D and Economic Growth. Knowledge. Technology & Policy, 13(4), 71-84.
• Şen, A., ve Pehlivan, C. (2021). İnovasyon Göstergelerinin Dış Ticaret Üzerindeki Etkisinin Ekonometrik Analizi: Brıcs-T Ülkeleri İçin Bir Araştırma. Journal Of Management & Economics Research, 19(4), 399-420.
• Taşkın, E. (2020). Nicel Birikimin Nitel Değişime Etkisi: Kütüphane Yönetiminde Veri Madenciliği Uygulaması. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• World Bank DataBank (2024). https://databank.worldbank.org/indicator/NY.GNP.PCAP.CD /1ff4a498/ Popular-Indicators, Erişim tarihi: 28.03.2024.
• Yaşar, S., ve Sugözü, İ. H. (2021). İnovasyon ve Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları İlişkisi: Oecd Ülkeleri Üzerine Panel Nedensellik Analizi. Değişimden Dönüşüme Sosyal Bilimlerde Yeni Normlar, Gazi Kitabevi, 85-101.
• Yılmaz, Z., ve İncekaş, E. (2018). Türkiye’de İnovasyon ve Bölgesel Kalkınma. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 154-169.
• Zuhal, M. (2020). Gelişmekte olan ülkelerde ulusal inovasyon kapasitesinin belirleyicileri: panel veri analizi yöntemi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(Ek), 194-217.