THOMAS HOBBES VE JOHN LOCKE’UN YÖNETİM ANLAYIŞLARININ KARŞILAŞTIRILMALI BİR ANALİZİ

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 5, 121 - 132

Elif Seda Gürbüz

Öz

İnsanlık tarihi boyunca pek çok düşünür tarafından devletin kökenleri, oluşumu ve gelişimi gibi aşamaları ele alınmıştır. Thomas Hobbes ve John Locke bu düşünürler arasındadırlar. Her iki düşünür de Batı siyaset felsefesinin iki önemli düşünürdür. Bu iki düşünür insan doğası, akıl, devlet ve yönetim gibi birçok alanda çalışma yürütmüşlerdir. Hobbes ve Locke bu çalışmalarını oluştururlarken dönemlerindeki aydınlanmacı fikirlerden etkilenmişlerdir. Aynı zamanda iki düşünürün de yaşadıkları dönemde bir takım siyasi, ekonomik ve toplumsal alanlarda istikrarsızlıklar mevcuttu. Hobbes ve Locke istikrarsızlıkların nedenini monarşinin otorite zayıflığını dikkat çekmişlerdir. Bu açıdan iki düşünür de devletin çıkış kökenlerine, devletin ne olduğunu, devletin niçin var olduğu konularına yoğunlaşmışlardır. İki düşünür de devletle ilgili görüşlerini doğa durumu ve toplum sözleşmesi kuramlarına dayandırmışlardır. Ancak Hobbes ve Locke’un teorileri ve kuramlarında birçok farklılıklar söz konusudur. Hobbes ve Locke’un kuramsal farklılıkları ağırlıklı olarak devlet teorileri üzerinedir. Hobbes’un doğa durumu kuramında savaş halinden söz etmektedir. Hobbes devlet teorisini insan doğasına dayandırır. Buna ilaveten Hobbes, insan doğası üzerinden insanların haklarının nereden geldiğini temellendiriştir. Locke ise doğa durumunda mülkiyet alanının yetersiz korumasından söz etmektedir. Bu açıdan Locke doğa durumundaki ceza mekanizması eksikliğine dikkat çekmiştir. Locke devlet teorisini insan hakları üzerine temellendirmiştir. Locke doğa durumunda özgürlük ve eşitlik varlığından söz eder. Ancak Locke’a göre doğa durumundaki özgürlük hali doğa yasasıyla sınırlandırılmıştır. Her iki düşünür siyaset felsefesine doğa durumu, toplum sözleşmesi, kuvvetler ayrılığı ve mutlak monarşi gibi kavramları kazandırmışlardır. Hobbes ve Locke’un geliştirdikleri kuramsallıkların ve teoremlerin kendi dönemlerine ve günümüze yansımaları olmuştur. Çalışmanın ana ekseni Hobbes ve Locke’un görüşlerinin kuramsal boyutlarını ele alarak benzerliklerinin ve farklılıklarının incelemesini yapmaktır

Anahtar Kelimeler

devlet, Thomas Hobbes, John Locke, yönetim, doğa durumu

Etik Beyan

Bu tam metin daha önce hiçbir yere gönderilmemiştir . Bildiri özeti 2. Uluslararası Bitlis Eren üniversitesi Sosyal Bilimler kongresi ne gönderilmiştir . Akademik açıdan bilimsel analizi etik usullerce yapıldığını beyan ederim .

Kaynakça

• Akdemir, F. (2010). John Locke ’un Liberal Siyaset Felsefesinin Metafizik Arka planı. Journal of Istanbul University Faculty of Theology (19), 184-201
• Akkurt, M. (2021). John Locke ’un Siyaset Felsefesi. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 109-143. https://doi.org/10.20493/birtop.982596.
• Aktan, C. C. (2003). Değişim Çağında Devlet. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Ansiklopedisi, G. G. K. 1 (İnsan ve Toplum), (1976), “. Toplumsal Gelişme, 156-157.
• Ben-Amittay, J. (1983). Siyasal Düşünceler Tarihi, (Çev.: M.A Kılıçbay- L. Köker), Ankara: Savaş Yayınları
• Bülbül, B. (2019). Aydınlanma Çağı Düşünürlerinde Güvenlik Anlayışı: Hobbes, Locke ve Rousseau’da Güvenlik Kavramının karşılaştırmalı Analizi (Master's Thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü). https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/551039.
• Cevizci, A. (1999). Paradigma Felsefe Sözlüğü, III. B., Paradigma Yayınları, İstanbul.
• Çapar, S. & Yıldırım, Ş. (2012). Hobbes ve Locke ’un Devlet Düşüncesine Katkıları. Türk İdare Dergisi, 474, 77-102.
• Emeklier, B. (2011). “Thomas Hobbes ve John Locke’un Güvenlik Anlayışlarının Karşılaştırmalı Bir Analizi”. Güvenlik Stratejileri Dergisi.
• Hachette, G. (1983). Genel Kültür Ansiklopedisi. İstanbul: Gelişim Yayınları.
• Hilav, S. (1985). 100 Soruda Felsefe El Kitabı. 4. Baskı. İstanbul: Gerçek Yayınevi
• Hobbes, T. (2017). Leviathan veya Bir Din ve Dünya Devletinin İçeriği, Biçimi ve Kudreti. (Çev: Lim, S). Yapı Kredi Yayınları. İstanbul. 15.Baskı. s.165-170.
• Kılıçbay, M.A. (2008). Hobbes Thomas Leviathan. (Çev: Lim, S.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. s.92.
• Laurencej, P. (1977). Peter’s Quatations. Ideas for Our Time. New York: Bantam Books.
• Locke, J. & Topçu, M. D. (1999). İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir Deneme. Öteki Yayınevi
• Locke, J. (2020). Yönetim Üzerine İki İnceleme. İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Locke, J. (1999), Tabiat Kanunu Üzerine Denemeler, (Çev: Çetin, İ). Paradigma Yayınları. İstanbul.
• Locke, J. (2023). Yönetim Üzerine İki İnceleme: Sivil Yönetimin Gerçek Kökeni, Boyutu ve Amacı Üzerine Bir Deneme. (Çev: Bakırcıoğlu, F). 7. Baskı. Serbest Kitaplar. Ankara.
• Peters, R. (1969). “Locke”, Western Politicial Philosophers. Ed: M. Cranston. London: The Bodley Head Ltd.
• Sabine, George. (1959). A History of Political Theory. New York: Henry Holt and Company.
• Sagiye, H. (2023, Mart 23). İç Savaştan Nasıl Kaçınırız? John Locke’un Cevabı. https://www.indyturk.com/node/618441
• Saygılıoğlu, N., & Arı, S. (2002). Etkin Devlet: Kurumsal Bir Tasarı ve Politika Önerisi. Sabancı Üniversitesi Yayınları.
• Simmons, A. J. (2015). On The Edge Of Anarchy. New Jersey: Princeton University Press,
• Şahin, K. (2017). John Locke’un Toplum ve Devlet Anlayışı, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 52(1), 41- 55.
• Şenel, A. (2002). Siyasal Düşünceler Tarihi (10. Basım). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Tannenbaum, D. ve Schultz, D. (2008). Siyasi Düşünce Tarihi: Filozoflar ve Fikirleri (4. Baskı) (Çev: F. Demir). Ankara: Adres Yayınları.
• Tokatlı, A. (1973). Ansiklopedik Felsefe Sözlüğü, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Uygun, O. (2019). Devlet Teorisi. Seçkin Yayınları. s.44.
• Wooton, D. (2003). John Locke. Indianapolis: Hackett Publishing Company, Inc.