MIGRATION PHENOMENA ON THE ANATOLIAN SIDE AND THE ADVENTURE OF MUZO GÖNÜL

Yıl 2025, Sayı: 6, 26 - 36, 30.06.2025

Gülten Bulduker

Öz

The phenomenon of migration refers to spatial change. Throughout history, people have had to leave their settled areas for many reasons such as economic, political, cultural and climate change. Migration in Turkey is of economic origin and has accelerated especially after the 1950s with urbanization and industrialization. Soon, the change and transformation in social life due to migration became the subject of literary works. As in the works of many writers who are sensitive to social issues, one of the important topics that Mustafa Kutlu addresses in his stories is the migration from rural to urban areas in Turkey.
In her story titled Anatolian Side, Mustafa Kutlu tells the story of Muzo Gönül's life, which started in the village and continued in the city. The aim of this study is to reveal Muzo's struggle between rural and urban life, his personality traits and the way he perceives the world. In the story Muzo appears before the reader as a hardworking peasant in the countryside and a hardworking and principled boss in the city. His personality is the kind that will disrupt the rote view of Anatolia. While Muzo preserved the virtues, mercy and loyalty of the established culture in his adventure between the countryside and the city, he also rose to the position of a semi-intellectual with his entrepreneurial spirit and decision-making ability. In addition, issues such as the phenomenon of change in Turkey and the world, how television mediates capitalist exploitation, and the diminishing distinction between rural and urban areas are presented from Muzo's perspective.

Anahtar Kelimeler

Mustafa Kutlu , Anatolian Side , migration , village , city.

Anadolu Yakası’nda Göç Olgusu ve Muzo Gönül’ün Serüveni

Öz

Göç olgusu, mekânsal değişikliği ifade eder. İnsanlar, tarihsel süreçte ekonomik, politik, kültürel ve iklim değişikliği gibi birçok nedenlerle yerleşik mekânlarından ayrılmak zorunda kalmışlardır. Türkiye’deki göç, ekonomik kökenli olup özellikle 1950’erden sonra yaşanan kentleşme ve sanayileşmeyle beraber hızlanmıştır. Çok geçmeden göçe bağlı yaşan toplumsal hayattaki değişim ve dönüşüm edebî eserlere konu edilmiştir. Toplumsal konulara duyarlı pek çok yazarın eserlerinde olduğu gibi Mustafa Kutlu’nun da hikâyelerinde ele aldığı önemli konulardan biri, Türkiye’deki kırdan kente göçtür.
Mustafa Kutlu, Anadolu Yakası adlı hikâyesinde Muzo Gönül’ün köyde başlayıp kentte devam eden hayat serüveni anlatır. Bu çalışmanın amacı, Muzo’nun kır-kent arasında verdiği mücadeleyi, onun kişilik özelliklerini ve dünyayı algılayış biçimini açığa çıkarmaktır. Hikâyede, Muzo, taşrada çalışkan bir köylü, şehirde ise hem çalışan hem de prensip sahibi bir patron kimliğiyle okur karşısına çıkar. Onun şahsiyeti, Anadolu’ya ezberci bakışı bozacak türdendir. Muzo, bir taraftan yerleşik kültürün erdem, merhamet, vefa gibi hasletlerini kır-kent arasındaki macerasında korurken diğer taraftan da girişimci ruhuyla ve karar verme yeteneğiyle yarı aydın konumuna yükselmiştir. Ayrıca Türkiye’deki ve dünyadaki değişim olgusu, kapitalist sömürüye televizyonun nasıl aracılık ettiği ve kır-kent arasındaki ayrımın azalmaya başladığı gibi konular da Muzo’nun bakış açısıyla sunulur.

Anahtar Kelimeler

Mustafa Kutlu , Anadolu Yakası , göç , köy , kent.

Kaynakça

• Akgün, Atıf (2015). “Edebiyatımızda göç ve göçmen edebiyatları üzerine bir değerlendirme”, Göç Dergisi, Cilt: 2/1, s. 69-84.
• Aydın, Fahrettin (2016). Mustafa Kutlu’nun Hikâyelerinde Tersine Göç, TÜBAR XXXIX / Bahar, s.11- 28.
• Baytal, Yaşar (2007). Demokrat Parti Dönemi Ekonomi Politikaları (1950-1957). Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 40, s. 545-567.
• Develi, Erdem Selman, (2017). 21. “Yüzyılda Göç Olgusu: Uluslararası Göç Teorilerinin Ekonomi Politiği”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 22, Göç Özel Sayısı, s: 1343-1353.
• Dirin, İlyas (1999). Mustafa Kutlu ile Konuşma. Hece Dergisi. Sayı: 33-34.
• Duman, M. Zeki (2011). Turgut Özal’ın Politikalarında Ekonomik Rasyonalizm. Sosyoloji Dergisi, S. 23, C. 24, 105-123.
• Kaplan, M. (2017). Edebiyat Coğrafyası. Nesillerin Ruhu. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kutlu, Mustafa (2012). Anadolu Yakası. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Lekesiz, Ömer (2001). Yeni Türk Edebiyatında Öykü. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Ören, Aytaç (2013), “Üstkurgu Kavramı Üzerine Üstkurgusal Karışıklıklar”, Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, Vol 5, No:3: 223-237.
• Özcan, Recai (2004), “Gerçeklikle Edebîlik Arasında ‘Öyküleşen Anlatılar’ Üzerine Bazı Tespitler”, ERDEM, Sayı: 87;53-76.
• Özer, İnan (2004), Kentleşme, Kentlileşme ve Kentsel Değişme, Bursa: Ekin Kitabevi.
• Özkan, Recep, (2019). Göç Olgusu ve Toplumsal Yapıya Etkisi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, XLVII (2), 127-145.