SURİYE’DE ERMENİ DİASPORASI

Yıl 2016, Sayı: 54, 139 - 162, 01.09.2016

Ehtiram Aşırlı

Öz

Farklı tanımlamalar yapılsa da, diaspora kavramı, genel olarak tarihi
süreç içerisinde yaşadıkları topraklardan ayrılarak farklı bölgelere
dağılmış, fakat ulusal kimliğini korumayı başarmış milletleri tanımlamak
için kullanılmaktadır. Günümüzde Türkler, Kürtler, Yahudiler, Çinliler,
Afrikalılar, Ermeniler gibi çeşitli diasporalar varlığını sürdürmektedir. Bu
makalede, Suriye’deki Ermeni diasporasının ortaya çıkmasından
günümüze dek faaliyetleri ele alınmıştır. Bu makalede anlatılacağı üzere,
Ermenilerin Suriye arazilerine göçleri konusunda hem Ermeni, hem
Süryani, hem de Arap tarihi kaynaklarında, resmi devlet belgelerinde
bilgiler vardır. Suriye vatandaşı olarak Ermeniler, bir taraftan kendi ulusal
kimliklerini, dillerini, kültürlerini muhafaza edebilmişler, diğer yandan ise
Suriye toplumunun ayrılmaz bir parçası olmayı başarmışlar ve doğal
olarak bölgesel gelişmelerden olumlu veya olumsuz şekilde
etkilenmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Suriye, Ermeni, diaspora, din, Arap Baharı

Kaynakça

• “Diaspora Kavramı Çerçevesinde Suriye Ermenileri”, 16 .09.2012, https://derinistihbarat.wordpress.com/tag/suriye-ermenileri/
• “Diaspora Kavramı Çerçevesinde Suriye Ermenileri”, 16.09.2012. https://derinistihbarat.wordpress.com/tag/suriye-ermenileri/
• “Karabağ’a Bir İşgal Daha: Suriye Ermenileri Karabağ’a Yerleştiriliyor”, 12.09.2012, https://derinistihbarat.wordpress.com/tag/suriye-ermenileri/
• “Suriye’de Son Durum Haritası (Ocak 2016)”, 05.01.2016. http://www.stratejikortak.com/2016/01/suriyede-son-durum-haritas-ocak2016.html
• “Suriye”, http://www.enfal.de/suriye.htm “Suriye’de Türkiye aleyhtarı Ermeni faaliyeti artıyor”, http://www.diplomatikgozlem.com/yazdir?906C44CB8E03FEBB7502B2 B3032C34C6
• “Suriye’nin Genel Özellikleri Nelerdir”, 25.03.2013, http://www.bilgiufku.com/suriyenin-genel-ozellikleri-nelerdir.html
• “Syria’s beleaguered Christians”, 25.02.2015, http://www.bbc.com/news/world-middle-east-22270455
• “The Armenian Apostolic Church in Syria”, http://rlp.hds.harvard.edu/faq/armenian-apostolic-church ,2015.02.17”, ةيروسلا روزلا ريد يف نمرالا”
• http://khabararmani.com/?p=1674 (“Suriye’nin Deyrizor Şehrinde Ermeniler”) ,2006.08.17”, ايروس يف ةينمرألا سئانكلا” http://www.azad-hye.org/article.php?op=details&id=74 (“Suriye’de Ermeni Kiliseleri”)
• Azazian, Mühendis Houri. Arap Ülkelerinde olan Ermeni Diasporalarının Kısa Tarihçesi Hakkında (Suriye, Lübnan, Irak, Filistin, Ürdün, Mısır). Derul-Hivar yayınları. Suriye. 1993.
• Cabbarlı, Hatem Cabbarlı, “Ermenistan’in Suriyeli Göçmenler Konusunda Mali Destek Kurnazliği”, 28 Nisan 2016, http://politikaakademisi.org/2016/04/28/ermenistanin-suriyeli-gocmenlerkonusunda-mali-destek-kurnazligi/
• Cabbarlı, Hatem Cabbarlı, “Suriye Ermenilerinin Bugünkü Durumu”, 26.12.2012, http://newtimes.az/tr/politics/1206/
• Çandar, Cengiz Çandar, “Suriye: “Arap Baharı”nın “Arap Devrimi”ne Dönüşme Durumu”, Heinrich Böll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği, https://tr.boell.org/tr/2014/06/16/suriye-arap-baharinin-arap-devriminedoenuesme-durumu
• Dağlı, Taha Dağlı, “İlk Saniyesinden Bugüne Suriye Iç Savaşının Takvimi”, 21.11.2012, http://www.aktuel.com.tr/dunya/2012/11/21/ilk-saniyesindenbugune-suriye-ic-savasinin-takvimi
• Ekmanian, Harout Ekmanian, “Halep Ermenileri”, 17.04.2015, http://ermenikulturu.com/halep-ermenileri-harout-ekmanian/
• Gün, Mehmet Salih Gün, ve Konur Alp Koçak, “Arap Ayaklanmaları ve Yeni Düzen İnşası”, Yasama Dergisi 22, Eylül-Aralık 2012. Halep Ermeni Katoliklerinin resmi sitesi: http://www.armeniancatholic.org/inside.php?lang=ar&page_id=312 (Erişim tarihi: 11.05.2016)
• Kamışlı Ermeni Katoliklerinin Resmi Sitesi: http://www.armeniancatholic.org/inside.php?lang=en&page_id=314 Orhan, D,D, Ortadoğunun Krizi: Arap Baharı ve Demokrasinin Geleceği, Atılım Sosyal Bilimler Dergisi,cilt 3, sayı1-2, 2013.
• Ozinian, Alin Ozinian, “Ermenistan’daki Suriye”, 06.08.2015, http://www.agos.com.tr/tr/yazi/12399/ermenistan-daki-suriye
• Qarayeva, Gülxanım ve Qarayeva, Aynur Hacıqədirli, Ərəb Ölkələrinin Çağdaş Sosial-İqtisadi və Siyasi İnkişafının Xüsusiyyətləri, Adiloğlu nəşriyyat, Bakı, 2012,
• Suriye’de İŞİD, 3’ü Ermeni toplam 16 kilise ve bir manastır yok etti”, 15.12.2015, http://www.ermenihaber.am/tr/news/2015/12/15/Suriye%C4%B0%C5%9E%C4%B0D-Ermeni-kilise-manast%C4%B1r/72561
• Şam Ermeni Katoliklerinin Resmi Sitesi: http://www.armeniancatholic.org/inside.php?lang=en&page_id=313 (Erişim Tarihi: 11.05.2016)
• Yazıcı, Nevin Yazıcı, “«Suriye Siyasi Tarihi”, 29.05.2012, http://www.21yyte.org/tr/arastirma/suriye/2012/05/29/6619/suriye-siyasitarihi
• Yüksel, Okan Yüksel, “Arap Baharı ve Sosyal Medya”, 5 Temmuz 2013, http://politikakademi.org/2013/07/arap-bahari-ve-sosyal-medya/
• Zorlu, Begüm Zorlu, “Suriye İç Savaşında Dört Yılda Neler Oldu?”, http://bianet.org/bianet/siyaset/163049-suriye-ic-savasinda-dort-yildaneler-oldu Санджян, Ара Санджян, “Армянские Общины В Условиях Гражданской Войны (Сравнение Ливана И Сирии)”, Фонд Новаранк, 10.12.2015.
• نمرالا يف بلح ةيروسلا ,“14.02.2015 http://khabararmani.com/?p=1489 (“Suriye Halebinde Ermeniler”)
• .2015.01.30”, ةيدودحلا ةيروسلا بسك ةدلب يف ينمرالا دجاوتلا خيرات http://khabararmani.com/?p=796 (“Ermenilerin Suriye Sınırı Kesab’da Varlığının Tarihi”)
• ,رابخالا ةديرج ,"الوا نويروس :برحلا دعب نمرالا" ,رديح يبا اشر ,2014.02.08 نانبل ,http://www.ancme.net/articles/730 (Raşa Ebi Haydar, “Savaştan Sonra Ermeniler: İlk önce Suriyeliler”, Al-Ahbar gazetesi, Lübnan) ايجولونكتلا لخدا نم لوا :برحلا بهم يف نويروسلا نمرالا” ,ينيرجنع بيهص ةمزالا يف بهنلاو فطخلل اوضرعت نم لئاوا نمو ايررس ىلا
• ةنهارلا,“15.08.2013, http://www.ancme.net/articles/721 (Suhaib Angerana, “Savrulan Savaşta Suriye Ermenileri: Suriye’ye Teknolojiyi İlk Getirenler ve Mevcut Krizde Kaçırılma ve Yağmalanmaya İlk Maruz Kalanlar) ,“مهرايخ دومصلاو ..اينيمراو نانبل ىلا ةليئض ةرجه :بلح نمرا” .لقع يبا دوبع
• ةديرج راهنلا ,12.01.2013http://www.ancme.net/articles/705 (Abbud Ebi Aql, “Halep Ermenileri: Lübnan ve Ermenistan’a Küçük Göç… Ve Onların Seçim Azmi”, En-Nehar gazetesi.)
• ,2016.02.28” , ةيروسلا ةيباينلا سلجملا يف نمرالا ةكراشم” ,نايسيرا ارون http://alwatan.sy/archives/42970 (Nora Arisyan, “Ermenilerin Suriye Milletvekilleri Meclisi’ne Katılımı”) ن 03.07.2012. http://www.aztagarabic.com/archives/5558 ( (Nora Arisyan, “Suriye Hükumeti tarihinde Ermeni Bakanlar (Kısa Tarihçe)) توريب ,“ملاعلا يف ينمرالا راشتنالا رود” ,ينودارقاب بوكاه
• http://www.ancme.net/studies/9 (Hakop Bagraduni, “Ermenilerin Dünyada Yayılma Dönemi”, Beyrut, 1995)