(RUSSIA AND CEASEFIRE IN KARABAKH CONFLICT)

Yıl 2016, Sayı: 53, 239 - 260, 01.05.2016

Nazim Caferov Araz Aslanlı

Öz

Fierce fighting which became stronger particularly from 1992 inKarabakh conflict has been ended since May 1994 with the CeasefireAgreement. Although this agreement in fact did not stop the fire, but eachtime when ceasefire violations intensified, quality, validity of this agreementand the possibility whether current situation leads to the war or not hasbeen questioned. Especially August 2008 events showed the reality thatother conflicts in post-Soviet area indeed “have not been frozen” and moresystematic initiatives needs to be taken in order to solve conflicts. In thiscontext there was a term when a lot of efforts were made for the solution ofKarabakh conflict. However when these initiatives were not given seriousconsequences combining with other factors in April 2016 violent clashes wereinevitable in the frontline. After these clashes which resulted in a new ceasefireagreement only after Russia’s mediation, intensification of peace talks cameback to agenda and it was stressed out that ceasefire must be maintained. Inthis article, the role of the ceasefire agreement in terms of resolving conflict andthe role of Russia in the process and durability of ceasefire will be evaluated

Anahtar Kelimeler

Azerbaijan, Armenia, Karabakh problem, Russia, Ceasefire, Iran

KARABAĞ SORUNUNDA ATEŞKES VE RUSYA

Öz

Karabağ sorununda özellikle 1992 yılından itibaren şiddetlenen savaşa1994 Mayısından itibaren Ateşkes Anlaşması ile son verilmiştir. Fakat buanlaşma aslında ateşi hiç kesmemiş, ayrıca her defa ateşkes ihlalleriyoğunlaştığı zaman bu ateşkes anlaşmasının niteliği, geçerliği ve mevcutdurumun bir savaşa yol açıp açmayacağı ihtimali sorgulanmıştır. ÖzellikleAğustos 2008’de yaşananlar eski Sovyet coğrafyasındaki diğer sorunlarında aslında “dondurulmuş olmadığı” gerçeğini ve sorunların çözümü içindaha yoğun girişimlere ihtiyaç duyulduğunu gözler önüne sermiştir. Bubağlamda bir dönem Karabağ sorununun çözümü için girişimler deyoğunlaştırılmıştır. Fakat bu girişimlerin de ciddi sonuçlar doğurmamasıdiğer etkenlerle birleşince 2016 yılı Nisan ayında cephe hattında şiddetliçatışmaların yaşanması kaçınılmaz olmuştur. Rusya’nın arabuluculuğusonrasında yeni bir ateşkese dönüş uzlaşmasıyla sonuçlanan buçatışmaların ardından barış görüşmelerinin yoğunlaştırılması yenidengündeme gelmiş ve ateşkesin mutlaka sürdürülmesi gerektiği vurgulanmıştır.Bu makalede ateşkes için genel girişimler, ateşkes anlaşmasının niteliği,ateşkesin elde edilme sürecinde ve devamında Rusya’nın rolüdeğerlendirilmiştir

Anahtar Kelimeler

Azerbaycan, Ermenistan, Karabağ sorunu, Rusya, Ateşkes, İran

Kaynakça

• Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, yayın №24, cilt:2, Ankara, 1995, s. 45-46.
• Askeri Tarih ve Stratejik Etüd Dairesi Başkanlığı Arşivi (ATASE), A.6/6686, Kls. 924, D. 6-1, F. 25-5.
• Azerbaycan Respublikası Prezidentinin İşler İdaresinin Siyasi Senedler Arşivi (ARPİİSSA), f. 276, liste: 2, iş: 20, vv. 18.
• Azerbaycan Respublikası Prezidentinin İşler İdaresinin Siyasi Senedler Arşivi (ARPİİSSA), f. 276, liste: 2, iş: 22, vv. 75-77.
• Nahçıvan Muhtar Respublikası Devlet Arşivi (NMRDA), f. 26, liste: 1, iş: 25, vv. 78-84.
• Nahçıvan Muhtar Respublikası Devlet Arşivi (NMRDA), f. 314, liste: 5a, iş: 74, vv. 103-105.
• Extracts from Foreign Offoce Reports (February, 1919), Azerbaijan Democratic Republic, Great Britain’s Archivals Documents.
• India Office Records IOR/L/P&S/11/166. Decypher. Mr. Wardrop (Tiflis), No: 209, 17th December 1919.
• The National Archives of United Kingdom, Public Record Office Foreign Office (PRO. FO.) Documents 371/3062/231202, Aneurin Williams to Lord Robert Cecil (Foreign Office), December 4th, 1917.
• PRO CAB (Cabinet Papers) 23/4, War Cabinet, 294, Minutes of a Meeting of the War Cabinet held at 10, Downing Street on Friday, December 7, 1917. PRO. FO. 371/3016/237541, J.A.Malcolm to Ronald Graham (Foreign Office), December 14th, 1917.
• PRO. CAB. 25/120, S.W.C. 1, Secret, “Note on the Military Situation in Armenia” by Supreme War Council, British Section, Versailles, December 3, 1917.
• Российский Государственный Военно-Исторический Архив (РГВИА), ф, 400, с. 5, д. 4, л. 793; 817.
• “Обращение президента СССР от 14.03.1991 n оп-1631 к народу Азербайджана, жителям Нагорного Карабаха!”, http://www.lawmix.ru/docs_cccp.php?id=420 (13.12.2015).
• Araz Aslanlı, Karabağ Sorunu ve Türkiye-Ermenistan İlişkileri, Ankara: Berikan, 2015. s. 82.
• Arsen Gasparyan, “Dinamika Karabakskovo Konflikta; Rol Rossiskoy Federasii v Evo Uregulirovanii” (Dağlık Karabağ Sorununun Dinamiği ve Rusya Federasyonu’nun sorunun çözümündeki rolü), www.coc.org/journal/cac06-1999 (17.01.2009). Ayna, 10 Eylül 1994.
• Azerbaycan (Azerbaycan`da resmi gazete), 10 Mayıs 1995.
• BM resmi internet sayfası, “RESOLUTION 822 (1993) Adopted by the Security Council at its 3205th meeting, on 30 April 1993”, http://daccessdds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N93/428/34/IMG/N9342834.pdf?OpenEl ement (25.02.2016) ;
• Cemalettin Taşkıran, Geçmişten Günümüze Karabağ Meselesi, Ankara: Genelkurmay Basımevi, 1995;
• Dursun Yıldırım ve Cihat Özönder, Karabağ Dosyası, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, 1991.
• Fahrettin Çiloğlu, Rusya Federasyonu’nda ve Transkafkasya’da Etnik Çatışmalar, İstanbul: Sinatle, 1998.
• http://www.cis.minsk.by/russian/cis_peace.htm (24.05. 2010).
• Levon Chorbajan, Patrik Donabedian and Claude Mutafian, The Caucasian Knot: The History And Geopolities Of Nagorno Karabagh, London: Zed Books, 1995.
• Manvel Sarkisyan, Politiçeskiye Problemi Kavkaza: Armeniya, Politika Armenii v Regione, Erivan: The Armenian Center for National and International Studies yayını,1995.
• Musa Qasımov, Beynelxalq Münasibetler Sisteminde Azerbaycan (1991-1995), Bakü: Genclik, 1996
• Ömer Engin Lütem, “Karabağ Sorunu”, Derleyen: Ömer Engin Lütem, Ermeni Sorunu: Temel Bilgi ve Belgeler, http://www.eraren.org/bilgibankasi/tr/index3_1_2.htm (12.04.2016);
• Perviz Safarov, 90’lı yıllarda Azerbaycan’ın Uluslararası Durumu ve Dış Politikası, Bakü: Elm, 1999.
• Sabah, 20 Ekim 1994.
• Segodnya (Rusya`da gazete), 14 Ekim 1994.
• Suren Zolyan, Naqornıy Karabax: Problema i konflikt, http://www.armenianhouse.org/zolyan/nf-ru/karabakh/5.html (13.12.2015);
• V. Mitayev, “Rossiya i Zapad v Karabakskom Konflikte (Karabağ Sorununda Rusya ve Batı)”, www.zakafkazya.org , (14.12.2009).