2015’E BİR KALA TÜRKİYE-ERMENİSTAN İLİŞKİLERİ

Yıl 2014, Sayı: 47, 71 - 84, 01.05.2014

Yelda Demirağ

Öz

Bu çalışmada Ermeni tehcirinin 100. yılı yaklaşırken TürkiyeErmenistan ilişkileri ve Türkiye’nin konuya ilişkin yapmakta olduğuhazırlıklar anlatılacaktır. Çalışmanın ilk bölümünde iki ülke arasında“futbol diplomasisi” ile başlayan yakınlaşma, bu yakınlaşmanın altındayatan nedenler, 2009’da yoğunlaşan ilişkiler ve protokollerin imzalanmasısüreci ve bu sürecin Türkiye-Azerbaycan ilişkilerine etkisi incelenecektir.Çalışmanın ikinci bölümünde Türkiye’nin 2015 yılı için ne tür hazırlıklariçinde olduğu, bunların yeterli olup olmadığı sorgulanacak, son bölümde deErmenistan’la ilişkileri geliştirme çabası içerisinde olan Türkiye’nin busüreçte yapmış olduğu hatalar üzerinde durularak Azeri faktörünü göz ardıetmiş bir Ermeni açılımının şansının ne olabileceği tartışılacaktır. Sonuçolarak, Güney Kafkasya’da bulunan tüm devletlerle iyi ilişkiler içerisindebulunmak hem Türkiye hem de bölge istikrarı için arzu edilen durumolmakla beraber, bu konuda her şeyi Türkiye’den beklememek gerektiği, bukonuda Ermenistan’ın bağımsızlıktan itibaren Azerbaycan ve Türkiye’yekarşı sürdürdüğü uzlaşmaz tutumda ciddi değişikliklere gitmesi gerektiği belirtilecektir

Anahtar Kelimeler

Ermenistan, Türkiye, 2015, Azerbaycan

(TURKEY-ARMENIA RELATIONS ON THE EVE OF 2015)

Öz

In this study, the Turkish-Armenian relations and Turkey’spreparations for the eve of 100th anniversary of relocation of will beaddressed. In the first section of the study, the rapprochement periodbeginning with “football diplomacy” between the two countries, theunderlying reasons for this period, the intensified relations in 2009, thesigning process of the protocols and the effect of this process on TurkeyAzerbaijan relations will be examined. In the second section, it will beinvestigated how Turkey prepares for 2015 and whether these preparationsare adequate or not. In the last section, the mistakes made by Turkey withthe effort to improve relations with Armenia during this process will betouched upon and the possibility of success of an Armenian initiative whichdisregards the Azeri factor will be discussed. In conclusion, it will be statedthat although it is desirable to have good relations with all the countries inSouthern Caucasia both for Turkey and in terms of the stability in the region,but that this is not only Turkey’s responsibility and that Armenia should makedrastic changes in its irreconcilable attitude that it maintains since itsindependence towards Azerbaijan and Turkey

Anahtar Kelimeler

Armenia, Turkey, 2015, Azerbaijan

Kaynakça

• Akdamar Kilisesi’nde Ayin”, Milliyet, 9 Eylül 2013.
• Alçı, Nagehan “Erdoğan-Putin Görüşmesindeki Kilit Başlık”, Akşam, 14 Ocak 2010.
• “Aliyev AKP’yi Çizdi”, Yeniçağ, 18 Nisan 2009.
• “Aliyev: Politikamızı bölgedeki yeni gerçeklere uyarlayacağız”, Hürriyet, 27 Nisan 2009.
• “Arjantin Cumhurbaşkanı Türkiye’de”, Cumhuriyet, 20 Ocak 2011.
• “Azeri milletvekilleri Türkiye’ye geldi”, Hürriyet, 12 Ekim 2009.
• “Azerbaycan’ın karşı atağı: Doğalgaza zam”, Radikal, 18 Ekim 2009.
• “Azerbaycan’ın gönlünü alma gezisi”, Hürriyet, 22.10.2009.
• “Aydınlardan Kampanya: Ermenilerden Özür Diliyorum”, Radikal, 4 Aralık 2008.
• Başlamış, Cenk “Ermenistan’ın Şifreleri”, Milliyet, 6 Eylül 2009.
• “Bayrak Notasına karşı Bayrak Notası”, Radikal, 22.10.2009; “Azerbaycan’ı yasakla, PKK’yı sindir”, Hürriyet, 22.10.2009.
• Bayramoğlu, Ali. “Karşılarında 1915’te hiçbir şey olmamış diyen bir Dışişleri Bakanı Yok”,Yeni Şafak , 7 Temmuz 2012.
• Birand, Mehmet Ali “Ermenistan Dayatarak Başarılı Olamaz”, Posta, 23.06.2005
• Bozkuş,Yıldız Deveci “Son Dönem İç ve Dış Politik Gelişmeleri Işığında TürkErmeni İlişkileri”, Karadeniz Araştırmaları, Güz 2013, Sayı 39, ss.39-52.
• Can, Eyüp “Obama Türkiye’ye Neden Geliyor?”, Hürriyet, 4 Nisan 2009, “Dünya’nın Gözü Türkiye’de”, Cumhuriyet, 6 Nisan 2009.
• Çandar, Cengiz “Normalleşme Yolunda Anormal Durumlar”, Radikal, 6 Mart 2010; 83
• 2015’e Bir Kala Türkiye-Ermenistan İlişkileri Ermeni Araştırmaları 2014, Sayı 47
• Çelikpala, Mitat “Türkiye ve Kafkasya: reaksiyoner Dış Politikadan Proaktif Ritmik Diplomasiye Geçiş”, Uluslararası İlişkiler, Cilt 7, Sayı 25 (Bahar 2010), ss.93-126.
• Çetingüleç,Mehmet “ 2015 İçin Ne Yapıyoruz?”, Takvim,26 Temmuz 2013.
• Erhan, Çağrı “Ermenistan-Türkiye İlişkilerinde Son Durum”, Türkiye, 02.02.2010.
• “Gül Erivan’dan sonra Bakü’de”, Yeni Asya, 11 Eylül 2008.
• Güvenç, Duygu “Yahudi Açılımından sonra Ermeni açılımı”, Sabah, 7 Şubat 2011.
• Kantarcı, Şenol Türkiye-Ermenistan İlişkileri: Önce “Peynir Diplomasisi” sonra “Futbol Diplomasisi”, http://www.turksam.org/tr/a1446.html
• Laçiner, Sedat “Amerika’nın Kafkasya Politikası ve Türkiye”, http://usak.org.tr, 12.02.2010.
• Laçiner, Sedat “Türkiye ve Ermenistan arasındaki Protokollerin Analizi”, USAK Stratejik Gündem, 1 Eylül 2009.
• Lütem, Ömer Engin “Protokollerin İçeriği, I-II-III”, Avrasya İncelemeleri Merkezi, Günlük Bülten, http://www.avim.org.tr, 7-8-9 Eylül 2009.
• “MEB’den Bedava Ermenice Kitap”, Bugün, 19 Eylül 2010.
• Öktem, Gülden “ Yaşar Kemal’e Kültür Nişanı”, Milliyet, 05.09.2013.
• Özel, Soli “Ankara-Bakü-Erivan”, Haber Türk, 15 Nisan 2009.
• “Ruslar Ermenistan’a yerleşti”, Cumhuriyet, 21 Ağustos 2010.
• “Sarkisyan’a Kutlama”, Milliyet, 28 Nisan 2008.
• T.C. Dış İşleri Bakanlığı, Bakanlık Açıklamaları: No: 14, 18 Ocak 2010,
• Ermenistan Anayasa Mahkemesi’nin Türkiye-Ermenistan Protokollerine İlişkin Gerekçeli Kararı Hk. http://www.mfa.gov.tr/no_-14_-18-ocak2010_-ermenistan-anayasa-mahkemesi_nin-turkiye-ermenistan-protokolleri ne-iliskin-gerekceli-karari-hk_.tr.mfa (Erişim Tarihi: 26 Mart 2014)
• Tınç, Ferai “Yol Haritası Günü Kurtardı Ama”, Hürriyet, 24 Nisan 2009; Mehmet Altan, “Ermeni Yumurtası”, Star, 24 Nisan 2009. 84
• Doç. Dr. Yelda DEMİRAĞ Ermeni Araştırmaları 2014, Sayı 47
• “Top atışıyla yıkılan çan 97 yıl sonra yine çaldı”, Milliyet, 5 Kasım 2012.
• Ulusoy, Özgür “ Ermenistan’la Sıfır İlerleme”, Cumhuriyet, 10 Temmuz 2010. Yılmaz, Mehmet Y. “Ermenilerin Niyeti Tartışmak Değil”, Hürriyet, 26.10.2006.