“Yeni Adana” Gazetesinin Haber ve Yorumlarına Göre Millî Mücadele Dönemi’nde Ermeni Faaliyetleri ve Ermeni Meselesi

Yıl 2022, Sayı: 71, 151 - 180, 31.05.2022

Cihat Yıldırım

Öz

Tarihsel süreçte asırlarca Türklerle birlikte yaşayan Ermeniler, 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren sürekli Osmanlı Devleti’ne zorluklar çıkarmıştır. Gerek Osmanlı Devleti’nin taraf olduğu uluslararası sorunların çözümü odaklı konferans ve anlaşmalarda kendilerini gündeme aldırarak ve gerekse isyanlar çıkartarak bir takım kazanımlar elde etme yoluna gitmişlerdir. İngiltere, Fransa ve Rusya’nın verdiği desteklerle cesaretlenen Ermeniler “Büyük Ermenistan” hayalinin gerçekleşeceğine de inanmışlardır. Büyük devletlerin siyasî desteği ve Ermeni çetelerin silahlandırılmasına sağladıkları katkı ile Ermenilerdeki bu inanç, Milli Mücadele Dönemi’ne gelinceye kadar gerçekleştirdikleri isyan ve eşkıyalığın temel itici gücü olmuştur.
Milli Mücadele Dönemi’nde bir yandan Büyük Ermenistan ideali için çabalayan Ermeniler diğer yandan Çukurova’da Fransa himayesinde bir “Muhtar Ermeni İdaresi” kurmayı da amaçlamışlardır. Bu amacı gerçekleştirebilmek için Fransız işgal kuvvetlerine gönüllü sıfatıyla katılırken aynı zamanda Fransız işgal kuvvetlerinden aldıkları silah ve cephane desteği ile çeteler teşkil etmişlerdir. Fransız işgal kuvvetlerinin verdiği destekten cesaretlenen Ermeni çeteleri, Müslüman ahaliye karşı baskı ve yıldırma politikası uygulamış, birçok soygun, hırsızlık ve katliam gerçekleştirmişlerdir. Bu saldırılarla Müslüman ahaliyi başka bölgelere göçe zorlarken diğer yandan da I. Dünya Savaşı’nda Suriye’ye iskân edilmiş Ermenileri geri göçe teşvik ederek, nüfus bakımından Çukurova’da üstünlüğü sağlamaya gayret etmişlerdir.
Yeni Adana, Milli Mücadele Dönemi’nin önemli gazetelerinden biridir. Araştırmamız bu gazetede yer alan Ermeni çetelerinin Müslüman ahaliye yönelik gerçekleştirdiği saldırılar ve Ermeni Meselesi ile ilgili haber ve yorumların değerlendirilmesini ihtiva etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ermeni Meselesi, Yeni Adana Gazetesi, Milli Mücadele, Çukurova

Kaynakça

• Referans 1-AKYÜZ, Yahya; Türk Kurtuluş Savaşı ve Fransız Kamuoyu 1919-1922, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1988 Referans 2-ATATÜRK, Mustafa Kemal, Nutuk, C.II, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1982 Referans 3-ÇELİK, Kemal; Milli Mücadele’de Adana ve Havalisi (1918-1922), Türk Tarih Kurumu, Ankara 1999 Referans 4-DALKIR, Recep; Yiğitlik Günleri - Milli Mücadelede Çukurova, İstanbul 1961