Bedensel İbadetlere Psikofizyolojik Bir Yaklaşım

Yıl 2011, Cilt: 29 Sayı: 2, 21 - 36, 01.02.2011

Ali Kuşat

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

Bedensel İbadetlere Psikofizyolojik Bir Yaklaşım

Öz

İbadet psikolojisi din psikolojisinin önemli çalışma alanlarından birisidir. Burada bedensel ibadetlerde özellikle de namaz esnasında yapılan bedensel hareketlerin bireyin bedeninde fizyolojik bir uyarılma ve bunun da huşu ve huzur duygusunun oluşmasına neden olabileceği, James-Lange kuramı açısından değerlendirilmektedir. Namaz öncesinde ve esnasında yapılması istenen kurallar hareketler ve elde edilen ampirik sonuçlara göre huşu ve huzur duygusunun namaz esnasında ve sonrasında daha çok hissedilmesi, namaza ve bedensel ibadetlere psikof'ızyolojik bir yaklaşımın doğruluğunu destekliyor görünmektedir

Anahtar Kelimeler

James-Lange kuramı, namaz, duygu, psikofizyoloji, dini davranış. —

Kaynakça

• AKSEKİ, A. Hamdi, İslam Dini: İtikat, İbadet ve Ahlak, Başbakanlık Basımevi, Ankara, 1976.
• ALCORTA, Candace S. ve Richard Sosis, “Ritual, Emotian and Sacred Symbols (The Evolution of Religion as an Adaptive Complex)”, Human Nature, Winter 2005, v.16, no: 4, s. 325.
• BATSON, C. Daniel; Patricia Schoenrade; W. Larry Ventis, Religion and Individual, A Social-Psycahological Perspective, Oxford University Press, New York, 1993. t .
• BİLMEN, Ömer Nasuhi, Büyük İslam İlmihali, Bilmen Yayınevi, İstanbul.
• ÇAKMAKLIOĞLU, M. Mustafa, İbn Arabi’ye Göre İbadetlerin Manevi Yorumları, Insan Yayınları, Istanbul, 2011.
• DURKHEIM, Emile, Dini Hayatın İlkel Biçimleri, (Çev. Fuat Aydın), İstanbul, 2005.
• Encyclopedia of Psychology, The Dushkin Publishing Group, Chicago, 1975.
• EŞEL, Ertuğrul, “Dini ve Mistik Deneyimlerin Muhtemel Bilişsel ve Nörobiyolojik Düzenekleri”, Bulletin of Clinical Psychoplıarmacology 2009;19:193-205.
• GAZALİ, İmam, İlıyau Ulumi’d-Din, (Çev. Ahmet A. Müftüoğlu), Pırlanta Yayınları, İstanbul, C. 1.
• GLOCK, C. veR. Stark, “Dindaılığın Boyutları Üzerine”, (Çev. M. Eınin Köktaş), İçinde, Deı:leyen Yasin Aktaş- M. Emin Köktaş, Din Sosyolojisi, Vadi Yayınları, Ankara, 1998.
• GROSS, Richaıd, Psychology: The Science of Mind and Behaviour (5. edition), Hodder Education Press, London, 2009.
• HAMİS Muhammed b. Abdurrahman et-Tavzihatü’l Celiyye ala Şerhu Akideti'ı’t Tahaviyye, 2/275, “Samile”, Kahire, 1469.
• HOLUB, Alexander S, “Toward a Psychology of Religious Ritual”, http: l/www. body-mind-unlimited. comfPDF/Religious Ritual. pdf (12/ 18/212)
• HÖKELEKLİ, Hayati, Din Psikolojisi, Türkiye Diyanet Vakfı, Ankara, 1996.
• JAMES, William, The Principles of Psychology, (http:i/Dsychclassiesyorku.ca/James/Princinles/nrin25.htm.
• KONUK, Ahmet Avni, Fusüsu’l/Hikem Tercüme ve Şerhi, (Hazırlayanlar: Mustafa Tahralı—Selçuk Eraydın), İstanbul, 1992, C. IV.
• KÜÇÜK, Abdurrahman, Günay Tüıner, M. Alparslan Küçük, Dinler Tarihi, Berikan Yayınavi, Aııkara, 2009.
• 'McNAMARA, Patrick, “Religion and the Frontal Lobes”, (Ed. Jensine Andresen, Religion in Mind: Cognitiv Perspectives on Religious Belief, Ritual
• and Experience, Cambridge University Press, New York, 2001, ss. 237-252.
• MURPHY, Gardner ve Joseph K. Kovach, Historical Introduction to Modern
• ' Psychology, London, 1972.
• PROUDFOOT, Wayne ve Phillip Shave, “Attribution Theory and Psychoolgy of Religion”, Journal for The ScientiŞc Study of Religion, 1975, 14 (4), ss. 317-330.
• SCHACTER, S., & Singer, J. E. “Cognitive, Social, and Psychological Determinants of Eınotional State”. Psychological Review, 1962.
• SCHULTZ, Duane P. ve Sydney Ellen Schultz, Modern Psikoloji Tarihi, (Çev..
• * Yasemin Aslan), Kaknüs Yayınları, Istanbul, 2001.
• Türkçe Sözlük, Hazırlayanlar: Şükrü Haluk Akalın ve ark., Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 2005.
• VALENTINE, Elizabeth R., Conceptual Issues In Psychology, London, 1992.
• WADE, Nicholas, İnanç İçgüdüsü, (Çev. Müge Sözen) Say Yayınları, İstanbul, 2012.
• WATTS, Fraser N. “Psychological and Religious Perspectives on Emotion” International Journal for the Psychology of Religion Volume 6, Issue ;, 1996, pp. 71—87.
• ACLUNİ, İsmail b. Muhammed, Keşfii’l Hafai, C. 2, Beyrut 1351.
• SELBİE, W. B., The Psychology of Religion, Oxford, 1924.
• MÜNZİRİ, Abdülazim b. Abdülkavi, et—Terğîb, c. 1, Mısır, 1954.
• BAYMUR, Feriha, Genel Psikoloji, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 1989.
• EYSENCK, Michael W., Prespectives on Psychology, Exeter, 1994.
• EBU, Dâvud, Sünen, C. '5, Çağrı yayınları, İstanbul 1992.
• KURAN—ı Kerim, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara, 1998.
• CÜCELOĞLU, Doğan, Savaşçı, Sistem Yayıncılık, İstanbul, 1999.
• PEKER, Hüseyin, Din Psikolojisi, Samsun, 2000. İnternet Kaynakları
• http :İ/changingmindsorg/ explanations/theori es jaınes_lan ge_emotion.htm#
• httpd/www.termbank.net/psychology/3449.htınl
• http:/lwwwseslisozlukcom (02/12/2009).
• http:/lww.jstor.org/stable/10.23 07/13 84404