Cerrahi Birimlerde Çalışan Hemşirelerin Bası Yarasını Önlemeye Yönelik Tutumları

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 8 - 18, 23.06.2023

Azize Aydemir Derya Esenkaya

Öz

Amaç: Bu araştırmada cerrahi birimlerde çalışan hemşirelerin bası yarası ve önlenmesine ilişkin tutumları incelenmiştir.
Gereç ve Yöntem: Kesitsel ve tanımlayıcı türde yapılmış araştırma 26.01.2022-26.03.2022 tarihleri arasında bir Üniversite Hastanesi cerrahi birimlerinde çalışan 114 hemşire ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanmasında Basınç Ülserini Önlemeye Yönelik Tutum Ölçeği kullanılmıştır.
Bulgular: Hemşirelerin yaş ortalaması 28,81±5,73 yıl olup, %64’ü kadın ve %70,2’si lisans mezunudur. Hemşireler (%100) basınç yarası bakımı konusunda deneyimlidir. Ölçek toplam puan ortalamasına (40,21±8,42) göre hemşirelerin basınç ülserini önlemeye yönelik tutumlarının (<%75) tatmin edici olmadığı bulunmuştur. Hemşirelerin %69,3’ü basınç yarası ve önlemeye ilişkin eğitim almamış olup, %62,3’ü kliniklerde verdikleri basınç yarası bakımının kısmen yeterli olduğunu belirtmişlerdir. Ölçek alt boyutlarından en yüksek puan ‘Bireysel Yeterlilik’ (49,56±11,98) ve en düşük puan ‘Basınç Yaralarının Etkisi’ (33,47±13,25) alanlarından alınmıştır. Yaş arttıkça hemşirelerin tutum puanlarının, basınç yarası önlenmesi konusundaki farkındalıklarının ve sorumluluk bilincinin arttığı bulunmuştur. Bu konuda eğitim almamış hemşirelerin yüksek, 50’den fazla basınç yarası bakımı uygulayanların düşük ve bakımın kısmen yeterli olduğunu düşünenlerin yüksek ‘Bireysel Yeterlilik’ puanına sahip olmaları anlamlıdır.
Sonuç: Hemşirelerin basınç yarası ve önlemeye yönelik genel tutumları tatmin edici değildir. Basınç yarası bakımı vermelerine rağmen bunun daha etkili yapılabileceğinin farkındadırlar. Basınç yarası ve önlenmesine yönelik hemşirelerin kanıt temelli eğitimlere ihtiyaçları vardır.

Anahtar Kelimeler

Basınç yarası, tutum, hemşirelik, cerrahi hemşirelik, yara bakımı

Kaynakça

• 1. Aslan A, Yavuz van Giersbergen M. Nurses‘ attitudes towards pressure ulcer prevention in Turkey. Journal of Tissue Viability 2016;25:66-73. https://doi.org/10.1016/j.jtv.2015.10.001
• 2. Keser E. Cerrahi Hemşirelerinin Basınç Yaralarını Önlemeye Yönelik Bilgi Durumları ve Tutumları T.C. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Konya, 2019 s:1-104
• 3. Takahashi PY, Kiemele LJ, Jones JP Jr. Wound Care for elderly patients: Advances and clinical applications for practicing physicians. Mayo Clin Proc. 2004;79(2):260-267. https://doi.org/10.4065/79.2.260
• 4. Coyer F, Miles S, Gosley S, Fulbrook P, Sketcher-Baker K, Cook JL, Whitmore J. Pressure injury prevalence in intensive care versus non-intensive care patients: a state-wide comparison. Australian Critical Care 2016;4:1036-7314. https://doi.org/10.1016/j.aucc.2016.12.003
• 5. Hanönü S, Karadağ A. A prospective, descriptive study to determine the rate and characteristics of and risk factors for the development of medical device-related pressure ulcers in intensive care units.Ostomy Wound Management. 2016;62(2):12-22. PMID: 26901386
• 6. European Pressure Ulcer Advisory Panel (EPUAP), National Pressure Ulcer Advisory Panel (NPUAP). Pressure ulcer prevention: quick referance guide, 2009;1-24. http://www.epuap.org/guidelines/Final_Quick_Prevention.pdf (31.05.2022).
• 7. Katran HB. Bir cerrahi yoğun bakım ünitesinde bası yarası görülme sıklığı ve bası yarası gelişimini etkileyen risk faktörlerinin irdelenmesi. JAREN. 2015;1(1): 8-14. https://jag.journalagent.com/jaren/pdfs/JAREN_1_1_8_14.pdf (31.05.2022)
• 8. Şendir M, Büyükyılmaz F, Aktaş A. Doku Bütünlüğünün Sağlanması ve Yara Bakımı. In: Aştı TA, Karadağ A. Eds. Hemşirelik Esasları Hemşirelik Bilimi ve Sanatı., İstanbul, Akademi Basın ve Yayıncılık, 2014. s. 483-93.
• 9. Kılıç, H. F., & Sucudağ, G. (2017). Basınç yarası değerlendirilmesinde sık kullanılan ölçekler. JAREN, 3(1), 49-54. doi: 10.5222/jaren.2017.049
• 10. Tülek Z, Polat C, Özkan İ, Theofanidis D, Togrol RE. Validity and reliability of the Turkish version of the pressure ulcer prevention knowledge assessment instrument. Journal of Tissue Viability. 2016;25:201-208. https://doi.org/10.1016/j.jtv.2016.09.001
• 11. Korkmaz F, Uçar H. Topikal Negatif Basınç Terapisinin III. Ve IV. Evre Basınç Yaralarının İyileşmesine Etkisi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2014; 16(3): 28-37. http://www.hemarge.org.tr/
• 12. Tallier PC, Reineke PR, Asadoorian K, Choonoo JG, Campo M, Malmgreen-Wallen C. Perioperative registered nurses knowledge, attitudes, behaviors, and barriers regarding pressure ulcer prevention in perioperative patients. 2017;36:106-110. https://doi.org/10.1016/j.apnr.2017.06.009
• 13. Beeckman D, Vanderwee K, Demarre L, Paquay L, Van Hecke A, Defloor T. Pressure ulcer prevention: development and psychometric evaluation of the attitude towards pressure ulcer prevention instrument. İnternational Journal of Nursing Studies. 2010;47(11):1432-1441. https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2009.08.010
• 14. Üstün Y. Basınç Ülserlerini Önlemeye Yönelik Tutum Ölçeği‘nin Türkçe‘ye uyarlanması, geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi. T.C. Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İzmir, 2013 s:1-172.
• 15. Saleh MYN, Al-Hussami M, Anthony D. Pressure ulcer prevention and treatment knowledge of Jordanian nurses. Journal of Tissue Viability. 2013;22:1-11. https://doi.org/10.1016/j.jtv.2013.01.003
• 16. Qaddumi J, Khawaldeh A. Pressure ulcer prevention knowledge among Jordanian nurses: A cross- sectional study. BMC Nursing. 2014;13(6):1-8. 6 http://www.biomedcentral.com/1472-6955/13/6
• 17. Kharabsheh MSARA, Alrimawi RFAR, Al Assaf RM, Saleh MYN. Exploring Nurses' Knowledge and Perceived Barriers to Carry Out Pressure Ulcer Prevention and Treatment, Documentation, and Risk Assessment. American International Journal of Contemporary Research. 2014;4(4):112- 119.
• 18. Iranmanesh S, Abdoli Tafti A, Rafiei H, Dehghan M, Razban F. Orthopaedic nurses‘ knowledge about pressure ulcers in Iran: a cross-sectional study. Journal of Wound Care. 2013;22(3):138-143. https://doi.org/10.12968/jowc.2013.22.3.138
• 19. Kaddourah B, Abu-Shaheen AK, Al-Tannir M. Knowledge and attitudes of health professionals towards pressure ulcers at a rehabilitation hospital:A cross-sectional study. BMC Nursing. 2016;15(17):1-6. DOI 10.1186/s12912-016-0138-6
• 20. Yılmazer T, Tüzer H, Erciyas A. Knowledge and attitudes towards prevention of pressure ulcer: intensive care units sample in Turkey. Turkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2019;11(2):140-147 DOI: 10.5336/nurses.2018-63157
• 21. Demarre ́ L, Vanderwee K, Defloor T, Verhaeghe S, Schoonhoven L, Beeckman D. Pressure ulcers: knowledge and attitude of nurses and nursing assistants in Belgian nursing homes. 2011;21:1425– 1434. https://doi.org/10.1111/j.1365-2702.2011.03878.x
• 22. Ünver S, Fındık ÜY, Kızılcık Özkan Z, Sürücü Ç. Attitudes of surgical nurses towards pressure ulcer prevention. Journal of Tissue Viability. 2017;26(4):277-281. https://doi.org/10.1016/j.jtv.2017.09.001
• 23. Aydoğan S, Çalışkan N. A descriptive study of Turkish intensive care nurses‘ pressure ulcer prevention knowledge, attitudes, and perceived barriers to care. Wound Management & Prevention. 2019;65(2):39–47. PMID: 30730304
• 24. Kim JY, Lee YJ. A study on the nursing knowledge, attitude, and performance towards pressure ulcer prevention among nurses in Korea longterm care facilities. International Wound Journal. 2019;16(1):35. https://doi.org/10.1111/iwj.13021
• 25. Tubaishat, A., Aljezawi, M., & Al Qadire, M. (2013). Nurses' attitudes and perceived barriers to pressure ulcer prevention in Jordan. Journal of wound care, 22(9), 490-497. https://doi.org/10.12968/jowc.2013.22.9.490
• 26. Charalambous C, Koulouri A, Roupa Z, Vasilopoulos A, Kyriakou M, Vasiliou M. Knowledge and attitudes of nurses in a major public hospital in Cyprus towards pressure ulcer prevention. Journal of Tissue Viability. 2019;28:40–45. https://doi.org/10.1016/j.jtv.2018.10.005
• 27. Tavares JPA, Silva AL, Sa-Couto P, Boltz M, Capezuti E. Portuguese nurses‘ knowledge of and attitudes toward hospitalized older adults. 2014;29(1):51-61. https://doi.org/10.1111/scs.12124