KAHRAMANMARAŞ’TAKİ LİSE ÖĞRENCİLERİNİN VİRAL HEPATİTLERLE İLGİLİ BİLGİ DÜZEYLERİ VE FARKINDALIKLARI

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 9 - 20, 21.12.2023

Sevde Nur Güneş Palaz , Celal Kuş , Raziye Şule Gümüştakım , Mustafa Emre Eryılmaz

Öz

Amaç: Çalışmamız, Kahramanmaraş ilinde lise öğrenimi almakta olan öğrencilerin viral hepatitlerle ilgili bilgi düzeylerini ölçmek, farkındalıklarını artırmak ve buna uygun tutum ve davranışlar geliştirmelerini sağlamak amacıyla planlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Çalışmamız 2020 Ocak-Mart aylarında gerçekleştirilmiştir. Araştırmamıza 1101 öğrenci katılmıştır. Çalışmamız tanımlayıcı ve kesitsel bir çalışmadır. Literatür taraması sonucu oluşturulmuş, sosyodemografik özellikleri de içeren toplam 42 soruluk anket formları ön test-son test şeklinde eğitim öncesinde ve eğitimden bir hafta sonra, sınıf ortamında, araştırmacıların gözetiminde öğrencilere uygulanmıştır. Bilgi soruları; viral hepatitlerle ilgili genel bilgiler, hastalığın bulaşma yolları, hastalık için risk teşkil eden gruplar, hastalığın seyri ve korunma yollarına yönelik bilgileri ölçmek üzere hazırlanmıştır. Araştırmada, iki düzeyli grupların karşılaştırılmasında bağımsız örneklemler için t-testi, üç ve üzeri düzeyli gruplarda karşılaştırılmasında tek yönlü varyans analizi (ANOVA) yapılmıştır. Sürekli değişkenler arasındaki ilişkilerin incelenmesinde Pearson korelasyon analizi, kategorik değişkenler arasındaki ilişkilerin incelenmesinde ise Ki Kare analizi yapılmıştır. Bütün analizler SPSS.23 programında yapılmış ve istatistiksel anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edilmiştir.
Bulgular: Araştırmanın ilk ölçümüne 737’si (%66,9) kadın, 364’i (%33,1) erkek olmak üzere toplam 1101 lise öğrencisi dâhil edilmiştir. Kadınların genel bilgi puan ortalaması, erkeklerin ortalamasına göre anlamlı derecede yüksektir (p<0,001). Ailesinde sağlık çalışanı olan katılımcıların genel bilgi puanları ortalaması, olmayanlara göre anlamlı derecede yüksektir (p=0,045). Aşı yaptıran katılımcıların genel bilgi, bulaşma ve korunma yolları ile ilgili bilgi puanları, yaptırmayanlara göre anlamlı derecede yüksektir (p<0,001). Daha önce hepatit hastalığını duyan ve bilgi alan katılımcıların bilgi puanı ortalaması, duymayanlara göre anlamlı derecede yüksektir (p<0,001).
Sonuç: Kahramanmaraş ilindeki lise öğrencilerinin viral hepatitlerle ilgili bilgi düzeyleri yetersizdir. Bu nedenle, ilkokul ve liselerde sağlık konusunda verilen eğitimlerin artırılması gereklidir. Öğrencilere hepatitlerin bulaşma yolları, hastalıktan korunma ve aşılanmanın önemi, hastalığın komplikasyonları ve tedavi seçenekleri konusunda eğitimler verilmelidir. Ek olarak, okul aşılama programlarının artırılması hem toplum sağlığı açısından hem de enfeksiyonların önüne geçilmesi açısından büyük önem taşır.

Anahtar Kelimeler

Viral Hepatitler, Bilgi, Farkındalık

KNOWLEDGE LEVEL AND AWARENESS OF VIRAL HEPATITES OF HIGH SCHOOL STUDENTS IN KAHRAMANMARAS

Öz

Objective: Our study is planned to measure the knowledge level of viral students who are studying high school in Kahramanmaraş province, to increase their awareness and to develop appropriate attitudes and behaviors accordingly.
Material and Method: Our study was carried out in January 1 and March 31, 2020. 1101 students participated in our research. Our study is a descriptive and cross-sectional study. The questionnaire forms with a total of 42 questions including sociodemographic features, which were created as a result of the literature review, were applied to the students in the classroom environment, under the supervision of the researchers, before and after the training. Information questions; It is prepared to measure general information about viral hepatitis, ways of transmission of the disease, groups that pose a risk for the disease, course of the disease and ways of prevention. In the research, t-test was used for comparing two-level groups, and one-way analysis of variance (ANOVA) was used for comparing groups with three-level levels. Pearson correlation analysis was used to examine the relationships between continuous variables and Chi-square analysis was performed to examine the relationships between categorical variables. All analyzes were done in SPSS.23 program and statistical significance level was accepted as p <0,05.
Results: In the first measurement of the research, a total of 1101 high school students, 737 (66,9%) of whom were women and 364 (33,1%) of them, were included. The general knowledge point average of women is significantly higher than the average of men (p <0,001). The average of general knowledge scores of the participants who are healthcare workers in their families is significantly higher than those who are not (p = 0,045). General knowledge, knowledge and transmission routes of the vaccinated participants were significantly higher than those who did not (p <0,001). Participants who heard and received information about hepatitis previously had a higher mean score than those who did not (p <0,001).
Conclusion: High school students in Kahramanmaraş have insufficient knowledge about viral hepatitis. For this reason, it is necessary to increase the education on health in primary and high schools. Students should be trained on the ways of transmission of hepatitis, the importance of prevention and vaccination, complications of the disease and treatment options. In addition, increasing school vaccination programs is crucial for both public health and preventing infections.

Anahtar Kelimeler

Informatıon, Awareness, viral hepatites

Kaynakça

• 1. Curry MP, Chopra S. Acute Viral Hepatitis. Mandell GL, Bennett JE, Dolin R (eds). Principles and Practice of Infectious Diseases. 6th ed. Philadelphia: Churchill Livingstone, 2005:1426-41.
• 2. Aygen B. Hepatit A Virusu. Ed: Willke Topçu A, Söyletir G, Doğanay M. İnfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyolojisi Cilt II. İstanbul; Nobel Tıp Kitabevleri, 2002;1340-9
• 3. Çelen MK, Ayaz C, Geyik MF, Hoşoğlu S, Acemoğlu H, Uluğ M. Lise öğrencilerinin viral hepatit konusundaki bilgi düzeyini belirlemek amacıyla yapılan anketin sonuçları. Viral Hepatit Dergisi 2005; 10: 58-61
• 4. Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases, 13th Edition “The Pink Book.” 2015 [cited 2017 Feb 17]; Available from: http://bookstore.phf.org/Default.aspx?TabID=251&productId=27876
• 5. Tosun S. Viral hepatitlerin ülkemizdeki değişen epidemiyolojisi. ANKEM Dergisi 2013; 27(Ek 2):128-34
• 6. CDC-Viral Hepatitis A url: https://www.cdc.gov/hepatitis/hav/index.html
• 7. World Health Organisation (WHO). Position paper on Hepatit A vaccines. Geneva: World Health Organization. 2010 [http:// www.who.international
• 8. CDC-Viral Hepatitis B url:http: www. Cdc.gov/ncidod/diseases/hepatitis/b/index.htm boyut: 39381 bayt, 7/5/2002
• 9. N C H S-FASTATS-Viral Hepatits url: http://www.cdc.gov/nchs/fastats/hepatits.htm boyut: 17265 bayt, 5/7/2002
• 10. Çetinkol Y. Altunçekiç Yıldırım A. Sağlık Meslek Lisesi öğrencilerinde HBsAg, anti-HBs, anti-HCV ve anti-HAV IgG sonuçlarının değerlendirilmesi. Viral Hepatit Derg. 2012; 18(1): 23-5.
• 11. Iorio R, Giannattasio A, Cirillo F, Alessandro LD, Vegnente A. Long-term outcome in children with chronic Hepatitis B: A 24-year observation period. Clinical Infectious Diseases 2007; 45:943-9.
• 12. Dizer U, Görenek L, Can M, Çoşkun Ö, Şengül A, Özgüven V. Hastane personelinde ve değişik yaş gruplarında Hepatit B virüsü infeksiyonu prevalansı. Van Tıp Dergisi 2000; 7 (3): 98-101.
• 13. Dienstag JL. Drug therapy: Hepatitis B virus infection. The New England Journal of Medicine 2008; 359:1486-1500
• 14. CDC-Viral Hepatitis C https://www.cdc.gov/hepatitis/hcv/index.html
• 15. CDC-Viral Hepatitis D https://www.cdc.gov/hepatitis/hdv/index.html
• 16. WHO. Hepatitis E virus infection https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hepatitis-e
• 17. Geçkil E, Savaş R,Şa T,Kutlu F.T, Yoloğlu S (2010). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerine Hepatit B Konusunda Verilen Eğitimin Etkinliğinin Değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 30-4
• 18. SAATÇİ, Esra, et al. Adana’da lise öğrencilerinde hepatit B farkındalık düzeyi. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 2006, 10.1: 25-30.
• 19. KETEN, Hamit, et al. Lise öğrencilerinin hepatit B hastalığı konusunda bilgi düzeyleri. Çağdaş Tıp Dergisi, 2014, 4.3: 138-142.
• 20. GARDELLA, Florence, et al. Hepatitis C awareness among adolescents in the Alpes-Maritimes area of France. Gastroentérologie clinique et biologique, 2007, 31.5: 485-492.
• 21. BALIN, Şafak Özer; DENK, Affan. Lise Öğrencilerinin Hepatit B Konusundaki Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Klimik Dergisi, 2016, 29.2: 77-81.
• 22. Savaşer S, Balcı S, Ceylan N, et al. Lise oğrencilerinin hepatit B hastalığı ve hastalıktan korunmaya yonelik farkındalık durumu. İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi. 2011; 19(1): 1-8.
• 23. ÜNSAL, Alaettin; TÖZÜN, Mustafa. Lise Öğrencilerinin Hepatit B Bilgi Düzeyi-Eskişehir. TAF Preventive Medicine Bulletin, 2012, 11.5.
• 24. ÇELEN, M. K., et al. Lise öğrencilerinin viral hepatit konusundaki bilgi düzeyini belirlemek amacıyla yapılan anketin sonuçları. Viral Hepatit Dergisi, 2005, 10.1: 58-61.
• 25. Hwang JP, Huang C, Yi JK. Knowledge About Hepatitis B and Predictors of Hepatitis B Vaccination Among Vietnamese American College Students. J Am Coll Health. 2008; 56(4): 377-382.
• 26. Wiecha JM. Differences in knowledge of hepatitis B among Vietnamese, African- American, Hispanic and white adolescents in Worcester, Massachusetts. Paediatrics 1999; 104(5): 1212-6.