Öz
Endüstri Devrimi’nin bir ürünü olarak 19. yüzyıldan itibaren Avrupa’da inşa edilmeye başlanan demiryolları ekonomik beklentileri karşılamanın çok ötesine geçerek siyasi ve toplumsal sonuçlara yol açmıştı. Demiryolları, ülkelerin iç dinamikleri üzerinde olduğu kadar merkez ülkeler için çevre ülkeler üzerinde kuracağı ekonomik nüfuzun en önemli araçlarından biri haline gelmişti. Çevrenin merkezi olan ülkeler için de çeşitli amaçlara hizmet eden demiryolları bu ülkelerde çevrenin çevresi bakımından daha farklı sonuçlar doğurmuştur. Bu makalenin amacı, demiryollarının Osmanlı’daki gelişimi bağlamında çizilen çerçevede hayata geçirilemeyen bir proje olarak İzmir-Çanakkale demiryolu projesini incelemektir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ahenk, 1 Aralık 1913, 12 Nisan 1914 ve 5 Temmuz 1914.
- Anadolu Sevahili, Tanin, 10 Nisan 1914.
- Aydın, Suavi (2001): Türkiye’nin Demiryolu Serüvenine Muhtasar Bir Bakış, Kebikeç, 11: 49-94.
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Dâhiliye Nezareti, Emniyet-i Umumiye Müdüriyeti, 89/40, no. 1, 2 ve 4.
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Hariciye Nezareti, Siyasi Kısım, 1987/5, no. 19.
- Can, Bilmez Bülent (2000): Demiryolundan Petrole Chester Projesi (19081923), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
- Hobsbawm, Eric (1998): Devrim Çağı, Ankara, Dost Kitabevi.
- Kasaba, Reşat (1993): Osmanlı İmparatorluğu ve Dünya Ekonomisi: On Dokuzuncu Yüzyıl, çev. Kudret Emiroğlu, Belge Yayınları, İstanbul.
- Kaynak, Muhteşem (1984): Osmanlı Ekonomisinin Dünya Ekonomisine Eklemlenme Sürecinde Osmanlı Demiryollarına Bir Bakış, Yapıt, 5: 66-85.
- Kurmuş, Orhan (1977): Emperyalizmin Türkiye’ye Girişi, İstanbul, Bilim Yayınları.
- Lerner, Robert E.; Meacham, Standish ve Burns, Edward Mcnall; Western Civilizations, eleventh edition, New York, W. W. Norton & Company.
- Outline of Railroad History, http://inventors.about.com/library/inventors/blrailroad.htm, 18.10.211
- Özyüksel, Murat (1988): Anadolu ve Bağdat Demiryolları, İstanbul Arba Yayınları.
- PRO/FO, 195/2458, dosya no: 612/9. C. E. S. Palmer’dan İstanbul başkonsolosluğuna, 10 Şubat 1914.
- Public Record Office, Foreign Office, 195/458, dosya no: 612/9. C. E. S. Palmer’dan İstanbul başkonsolosluğuna, 20 Şubat 1914.
- Public Record Office, Foreign Office, 195/458, dosya no: 612/9. C. E. S. Palmer’dan İstanbul başkonsolosluğuna, 10 Şubat 1914.
- Railroads and their impact (2011), http://www.flowofhistory.com (18.10.2011).
- Railway Sector: Fact Finding Mission to Turkey (2011): http://www.britishexpertise.org/bx/upload/Newsletter/Rail_Turkey.pdf (29.10.2011).
- Report by Major Law on Railways in Asiatic Turkey, TURKEY, No. 4 (1896), Presented to the Houses of Parliament by Command of Her Majesty, May 1896.
- Şen, Leyla (2001): Merkez-Çevre İlişkilerinin Önemli Bir Dinamiği Olarak Osmanlı İmparatorluğu’nda Ulaştırma Sistemleri, Kebikeç, 11: 95-124.
- Yeneroğlu Kutbay, Elif (2005): Doğu Ege Adaları’nın Osmanlı Hakimiyetinden Çıkışı ve Bunun Aydın Vilayeti’ne Etkileri, Dokuz Eylül Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, basılmamış doktora tezi.
Öz
Endüstri Devrimi’nin bir ürünü olarak 19. yüzyıldan itibaren Avrupa’da inşa edilmeye başlanan demiryolları ekonomik beklentileri karşılamanın çok ötesine geçerek siyasi ve toplumsal sonuçlara yol açmıştı. Demiryolları, ülkelerin iç dinamikleri üzerinde olduğu kadar merkez ülkeler için çevre ülkeler üzerinde kuracağı ekonomik nüfuzun en önemli araçlarından biri haline gelmişti. Çevrenin merkezi olan ülkeler için de çeşitli amaçlara hizmet eden demiryolları bu ülkelerde çevrenin çevresi bakımından daha farklı sonuçlar doğurmuştur. Bu makalenin amacı, demiryollarının Osmanlı’daki gelişimi bağlamında çizilen çerçevede hayata geçirilemeyen bir proje olarak İzmir-Çanakkale demiryolu projesini incelemektir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ahenk, 1 Aralık 1913, 12 Nisan 1914 ve 5 Temmuz 1914.
- Anadolu Sevahili, Tanin, 10 Nisan 1914.
- Aydın, Suavi (2001): Türkiye’nin Demiryolu Serüvenine Muhtasar Bir Bakış, Kebikeç, 11: 49-94.
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Dâhiliye Nezareti, Emniyet-i Umumiye Müdüriyeti, 89/40, no. 1, 2 ve 4.
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi, Hariciye Nezareti, Siyasi Kısım, 1987/5, no. 19.
- Can, Bilmez Bülent (2000): Demiryolundan Petrole Chester Projesi (19081923), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
- Hobsbawm, Eric (1998): Devrim Çağı, Ankara, Dost Kitabevi.
- Kasaba, Reşat (1993): Osmanlı İmparatorluğu ve Dünya Ekonomisi: On Dokuzuncu Yüzyıl, çev. Kudret Emiroğlu, Belge Yayınları, İstanbul.
- Kaynak, Muhteşem (1984): Osmanlı Ekonomisinin Dünya Ekonomisine Eklemlenme Sürecinde Osmanlı Demiryollarına Bir Bakış, Yapıt, 5: 66-85.
- Kurmuş, Orhan (1977): Emperyalizmin Türkiye’ye Girişi, İstanbul, Bilim Yayınları.
- Lerner, Robert E.; Meacham, Standish ve Burns, Edward Mcnall; Western Civilizations, eleventh edition, New York, W. W. Norton & Company.
- Outline of Railroad History, http://inventors.about.com/library/inventors/blrailroad.htm, 18.10.211
- Özyüksel, Murat (1988): Anadolu ve Bağdat Demiryolları, İstanbul Arba Yayınları.
- PRO/FO, 195/2458, dosya no: 612/9. C. E. S. Palmer’dan İstanbul başkonsolosluğuna, 10 Şubat 1914.
- Public Record Office, Foreign Office, 195/458, dosya no: 612/9. C. E. S. Palmer’dan İstanbul başkonsolosluğuna, 20 Şubat 1914.
- Public Record Office, Foreign Office, 195/458, dosya no: 612/9. C. E. S. Palmer’dan İstanbul başkonsolosluğuna, 10 Şubat 1914.
- Railroads and their impact (2011), http://www.flowofhistory.com (18.10.2011).
- Railway Sector: Fact Finding Mission to Turkey (2011): http://www.britishexpertise.org/bx/upload/Newsletter/Rail_Turkey.pdf (29.10.2011).
- Report by Major Law on Railways in Asiatic Turkey, TURKEY, No. 4 (1896), Presented to the Houses of Parliament by Command of Her Majesty, May 1896.
- Şen, Leyla (2001): Merkez-Çevre İlişkilerinin Önemli Bir Dinamiği Olarak Osmanlı İmparatorluğu’nda Ulaştırma Sistemleri, Kebikeç, 11: 95-124.
- Yeneroğlu Kutbay, Elif (2005): Doğu Ege Adaları’nın Osmanlı Hakimiyetinden Çıkışı ve Bunun Aydın Vilayeti’ne Etkileri, Dokuz Eylül Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, basılmamış doktora tezi.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Ocak 2012 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2012 |