Fulfilling of an Unlawful but Binding Order

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 230 - 252, 29.09.2023

Recep Mete Aytekin

Öz

As a rule, absolute obedience to the orders given by the superior is not sought in our legal system. On the contrary, it is stipulated in the Constitution that the officer should check the lawfulness of the order he received, and if he thinks that the order is unlawful, he should notify his superior of this situation and request that the order be renewed in writing. It should be noted that the release of the officer from responsibility due to the execution of an unlawful but binding order is only valid for unlawful orders. In other words, the officer who fulfills the order that constitutes a crime cannot escape responsibility in any way. Every crime is against the law, but not every unlawful act constitutes a crime. Unlawfulness is a much broader set that also includes criminal acts.

Anahtar Kelimeler

Unlawful Order, Binding Order, Order Concerning the Subject of a Crime, Defectiveness, Supervisor.

Hukuka Aykırı ve Fakat Bağlayıcı Emrin Yerine Getirilmesi

Öz

Hukuk sistemimizde âmir tarafından verilen emirlere kural olarak mutlak itaat aranmamıştır. Bilakis Anayasada, memurun aldığı emrin hukuka uygunluğunu denetlemesi ve eğer emrin hukuka aykırı olduğu kanaatine varırsa bu durumu âmirine bildirmesi ve emrin yazı ile yenilenmesini istemesi öngörülmüştür. Önemle belirtmek gerekir ki hukuka aykırı fakat bağlayıcı emrin ifası sebebiyle emri yerine getiren memurun sorumluluktan kurtulması hâli yalnızca hukuka aykırı emirler için geçerlidir. Yani konusu suç teşkil eden emri yerine getiren memur hiçbir şekilde sorumluluktan kurtulamaz. Her suç hukuka aykırıdır ancak her hukuka aykırı fiil suç teşkil etmez. Hukuka aykırılık, suç teşkil eden fiilleri de kapsayan çok daha geniş bir kümedir.

Anahtar Kelimeler

Hukuka Aykırı Emir, Bağlayıcı Emir, Konusu Suç Teşkil Eden Emir, Kusurluluk, Âmir.

Kaynakça

• AKBULUT, Berrin: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 8. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2021.
• AKKURT, Ali: “Yetkili Âmirin Emrini İfa ve İfadan Doğan Sorumluluk”, Uluslararası Antalya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2013, Cilt 1, Sayı 1, s. 55-75.
• AKYILMAZ, Bahtiyar / SEZGİNLER, Murat / KAYA, Cemil: Türk İdare Hukuku, 9. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara, 2018.
• ARTUK, Mehmet Emin / GÖKCEN, Ahmet / YENİDÜNYA, Ahmet Caner: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 3. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2007.
• AYDIN, Hüseyin: “Askeri Hizmetlerin İfasında Suç Teşkil Eden Emri Yerine Getirenin Cezai Sorumluluğu”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, 2020, Cilt 1, Sayı 1 s. 33-70.
• DEĞİRMENCİ, Olgun: Askerî Ceza ve Disiplin Hukuku, 3.Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2016.
• DEMİRBAŞ, Timur: Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• DENİZ, Buket: “Ceza Hukuku ve İdare Hukuku Bağlamında Âmirin Emrinin İfası”, Gaziantep University Journal Of Social Sciences, 2020, Cilt 19, Sayı 3, s. 941-966.
• DÜLGER, M. Volkan: Ceza Hukuku Genel Hükümler, Hukuk Akademisi Yayıncılık, İstanbul, 2021.
• ERMAN, Sahir: Askeri Ceza Hukuku, 1.Baskı, Üçdal Neşriyat, İstanbul, 1983.
• GÖZLER, Kemal: İdare Hukuku Cilt II, 2. Baskı, Ekin Yayıncılık, Bursa, 2009.
• GÜNEY, Niyazi / ÖZDEMİR, Kenan / BALO, Yusuf Solmaz: Yeni Türk Ceza Kanunu, 1. Baskı, Adil Yayınevi, Ankara, 2004.
• HAFIZOĞULLARI, Zeki / ÖZEN, Muharrem: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 9. Baskı, US-A Yayıncılık, Ankara, 2016.
• HAKERİ, Hakan: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 22. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2019.
• HAKERİ, Hakan: Ceza Hukuku Genel Hükümler/Temel Bilgiler, 18. Baskı, Astana Yayınları, Ankara, 2020.
• KARAKEHYA, Hakan: Ceza Hukuku Genel Hükümler (Genel Hükümler), 1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2022 (Genel Hükümler).
• KARAKEHYA, Hakan: Ceza Muhakemesi Hukuku, 4. Baskı, Nisan Kitabevi, Ankara, 2022 (Muhakeme Hukuku).
• KOCA, Mahmut / ÜZÜLMEZ, İlhan: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 9. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2016.
• ÖZBEK, Veli Özer / DOĞAN, Koray / BACAKSIZ, Pınar: Ceza Genel Hukuku (Temel Bilgiler), 13. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022.
• ÖZBEK, Veli Özer / KANBUR, Mehmet Nihan / DOĞAN, Koray / BACAKSIZ, Pınar / TEPE, İlker: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 4. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2013.
• ÖZGENÇ, İzzet: Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 18. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022.
• TAN, Mehmet: Türk Ceza Kanunu Genel Hükümler 1.Cilt, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2011.
• ZAFER, Hamide: Ceza Hukuku Genel Hükümler, 6. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2016.