Okul Çağı Çocuklarının ve Ebeveynlerinin Gıda Takviyesi Kullanımı Hakkındaki Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 3, 92 - 100, 30.11.2024

Mehmet Tolga Yılmaz , Adem Durmaz , Çağla Özdemir , Yasemin Korkut Kurtoğlu

Öz

Giriş: Okul çağı çocuklarının ve bunların ebeveynlerinin, gıda takviyesi kullanımı hakkındaki tutum ve davranışlarının ve beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Yöntem: Bu çalışma kesitsel olarak, Kütahya ilindeki ilk-orta ve lise öğrencileri ve bunların ebeveynleri üzerinde yapılmıştır. Katılımcılara demografik özellikler ve Sağlıklı Beslenmeye İlişkin Tutum Ölçeğini (SBİTÖ) içeren bir anket uygulanmıştır.
Bulgular: Çocukların %46,9’u ve özellikle de okul öncesi dönemde (%65,7) olmak üzere gıda takviyesi kullanmaktaydı. Ebeveynlerin %29’unun gıda takviyesi kullandığı ve çoğunun her gün aldığı saptandı. Çocuğu için gıda takviyesi kullanan ebeveynlerin %84,4’ü, en sık bağışıklık sistemini güçlendirmek amacıyla kullandığını ve gıda takviyesinin faydalı olduğunu bildirdi. Ayrıca en çok solunum sistemi enfeksiyonu sık gözlenen çocukların (%50,2) gıda takviyesini kullandığı saptandı. Gıda takviyesi alan ebeveynlerin %47’sinin çocuklarına da herhangi bir gıda takviyesi kullandığı gözlendi. Ebeveynlerin %55,1’i besinlerden alınan vitamin ve minerallerin sağlığımız için yeterli olduğunu düşünmekteydi. Ebeveynlerin toplam SBİTÖ puanı 77.84±10,14 olarak bulunmuştur.
Sonuç: Çocuğu için gıda takviyesi kullanan ebeveynlerin beslenme hakkında bilgileri ve SBİTÖ toplam puanları kullanmayan ebeveynlere göre anlamlı derecede yüksek olduğu saptandı. Okul çağı çocuklarının ve onların ebeveynlerinin, gıda takviyesi kullanma oranlarının yüksek olduğu bulundu. Çalışmaya katılan ebeveynlerin, sağlıklı beslenmeye yönelik tutumları da yüksekti. Günümüzde gıda takviyelerine kolay ulaşılabilir olması ve toplum üzerindeki etkinliğinin git gide artması sebebiyle, birinci basamakta görevli aile hekimlerinin gıda takviyeleri ve onların kullanılması hakkında gerekli bilgi ve beceriye sahip olması önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Ebeveyn, Gıda takviyesi, Öğrenci, Sağlıklı Beslenme.

Etik Beyan

Yerel kuruldan alınmış ve dosyalara yüklenmiştir.

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Evaluatıon of Food Supplement Use and Awareness Levels of School-Age Children and Their Parents

Öz

Introduction: The aim of this study was to evaluate the attitudes and behaviours of school-age children and their parents regarding the use of food supplements and their dietary habits.
Methods: This cross-sectional study was conducted on primary, middle and high school students and their parents in Kütahya. Participants were administered a questionnaire including demographic characteristics and the Healthy Eating Attitudes Scale (HBAAS).
Results: Childiren's %46.9 used food supplements, especially in the preschool period (65.7%). It was found that 29% of parents used food supplements and most of them took them every day. Of the parents who used food supplements for their child, 84.4% reported that they most frequently used them to strengthen the immune system and that food supplements were beneficial. It was also found that children with frequent respiratory system infections (50.2%) used food supplements the most. It was observed that 47% of the parents who took food supplements also used any food supplements for their children. 55.1% of the parents thought that vitamins and minerals taken from food were sufficient for our health. The total SBITÖ score of the parents was found to be 77.84±10.14.
Conclusion: It was found that parents who used food supplements for their children had significantly higher knowledge about nutrition and SBITÖ total scores than non-users. School-age children and their parents were found to have high rates of dietary supplement use. Parents who participated in the study also had high attitudes towards healthy nutrition. Since food supplements are easily accessible today and their effectiveness on the society is gradually increasing, it is important that family physicians working in primary care have the necessary knowledge and skills about food supplements and their use.

Anahtar Kelimeler

Food supplement, Healthy eating, Parent, Student.

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• 1. T.C. Resmî Gazete. Takviye Edici Gıdaların İthalatı, Üretimi, İşlenmesi ve Piyasaya Arzına İlişkin Yönetmelik. 2 Mayıs 2013. Sayı: 28635 Erişim adresi: https://resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/05/20130502-14.htm , Erişim tarihi: 20.04.2022
• 2. Dietary Supplement Health and Education Act of 1994 Public Law 103-417 103rd Congress Erişim adresi: https://ods.od.nih.gov/About/DSHEA_Wording.aspx#sec3 . Erişim tarihi: 22.04.2022
• 3. Liu H, Zhang S, Zou H, et al. Dietary Supplement Use Among Chinese Primary School Students: A Cross-Sectional Study in Hunan Province. International journal of environmental research and public health 2019;16:374.
• 4. Chen SY, Lin JR, Kao MD, et al. Dietary supplement usage among elementary school children in Taiwan: their school performance and emotional status. Asia Pacific journal of clinical nutrition 2007;16:554-63.
• 5. Kılıç KE, Öztürk SN, Özdemir Y, et al. Gıda takviyeleri kullanım alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi 2021;10:168-77.
• 6. Gıda Takviyesi Kullanımı ve Beslenme Alışkanlıkları Ölçümü Anketi – Aralık 2020 – GTBD Erişim adresi: https://gtbd.org.tr/gida-takviyesi-kullanimi-ve-beslenme-aliskanliklari-olcumu-anketi-aralik-2020/ , Erişim tarihi:21.04.2022
• 7. Li K, Kaaks R, Linseisen J & Rohrmann S. Consistency of vitamin and/or mineral supplement use and demographic, lifestyle and health-status predictors: findings from the European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition (EPIC)-Heidelberg cohort. The British journal of nutrition 2010;104:1058–64.
• 8. Tekkurşun DG, Cicioğlu Hİ. Sağlıklı Beslenmeye İlişkin Tutum Ölçeği (SBİTÖ): Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi 2019; 4:256-74.
• 9. Tarı SK. & Şahin N. COVİD-19 Salgını Sürecinde Yetişkinlerde Gıda Takviyesi Kullanımı ve İlişkili Etmenler. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care 2021;15:751-62.
• 10. Chen F, Du M, Blumberg JB, et al. Association Among Dietary Supplement Use, Nutrient Intake, and Mortality Among U.S. Adults: A Cohort Study. Annals of internalmedicine 2019;170:604-13.
• 11. Garcia-Alvarez A, Egan B, de Klein S, et al. Usage of plant food supplements across six European countries: findings from the PlantLIBRA consumer survey. PLoS One. 2014;9:e92265. Published 2014 Mar 18.
• 12. Durmaz, A. SARS-CoV2 ve COVİD-19 ‘a genel bakış. Smyrna Tıp Dergisi 2020;10:60-70.
• 13. Kofoed CL, Christensen J, Dragsted LO, Tjønneland A, & Roswall N. Determinants of dietary supplement use--healthy individuals use dietary supplements. The British journal of nutrition 2015;113:1993–2000.
• 14. Frey A, Hoffmann I, & Heuer T. Characterisation of vitamin and mineral supplement users differentiated according to their motives for using supplements: Results of the German National Nutrition Monitoring (NEMONIT). Public Health Nutrition, 2017;20:2173-82.
• 15. Asan K. & Öztürk Yılmaz S. Gıda takviyeleri kullanımının değerlendirilmesi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi 2021;10:168-77.
• 16. E. V. Er, Gıda takviyeleri kullanımının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi, Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı, Türkiye, 2019
• 17. Kantor ED, Rehm CD, Du M, White E, & Giovannucci EL. Trends in Dietary Supplement Use Among US Adults From 1999-2012 JAMA, 2016;316:1464-74.
• 18. Bailey RL, Gahche JJ, Miller PE, Thomas PR, Dwyer JT. Why US Adults Use Dietary Supplements JAMA Intern Med. 2013;173:355-61.
• 19. Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK), Türkiye Sağlık Araştırması, 2019. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turkiye-Saglik-Arastirmasi-2019-33661 . Erişim tarihi: 11.01.2023
• 20. T.C. Sağlık Bakanlığı. Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması (TBSA). Ankara, Tiraj Basım ve Yayın Sanayi Ticaret Ltd. Şti, 2019:174
• 21. Ergen A & Bozkurt BF. Türkiye’de Besin Destek Ürünlerine Yönelik Görüşler ve Tüketici Profilini Tanımlamaya Yönelik Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi 2021;8:323-41
• 22. Tarı SK. & Şahin N. COVİD-19 Salgını Sürecinde Yetişkinlerde Gıda Takviyesi Kullanımı ve İlişkili Etmenler. TurkishJournal of Family Medicine and Primary Care 2021;15:751-62.
• 23. Gıda Takviyeleri ve Beslenme Derneği, Gıda Takviyesi Kullanımı. 7 Dönem Raporu Temmuz, 2023. Erişim adresi: https://gtbd.org.tr/gida-takviyesi-kullanimi-ve-beslenme-aliskanliklari-olcumu-anketi-2/, Erişim zamanı: 15.01.2024
• 24. Gahche JJ, Bailey RL, Potischman N & Dwyer JT. Dietary Supplement Use Was Very High among Older Adults in the United States in 2011-2014. The Journal of nutrition 2017;147:1968-76.
• 25. Samreen S, Siddiqui NA, Wajid S, Mothana RA & Almarfadi OM. Prevalence and Use of Dietary Supplements Among Pharmacy Students in Saudi Arabia. Risk management and healthcare policy 2020;13:1523–31.
• 26. Jun S, Cowan AE, Tooze JA, et al. Dietary Supplement Use among U.S. Children by Family Income, Food Security Level, and Nutrition Assistance Program Participation Status in 2011⁻2014. Nutrients 2018;10:1212.
• 27. Liu H, Zhang S, Zou H, et al. Dietary Supplement Use Among Chinese Primary School Students: A Cross-Sectional Study in Hunan Province. International journal of environmental research and public health 2019;16:374.
• 28. Özenoğlu A, Gün B, Karadeniz B, et al. Yetişkinlerde Beslenme Okuryazarlığın Sağlıklı Beslenmeye İlişkin Tutumlar ve Beden Kütle İndeksi İle İlişkisi. Life Sciences 2021;16:1-18.
• 29. Bıçakçı HS. Bir üniversite hastanesi sağlık personelinin COVID 19 pandemi sürecinde sağlık algısı ve beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Meram Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Bölümü Aile Hekimliği Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi, 2022, Konya.
• 30. Gao Z,Wu F, Lv G, Zhuang X & Ma G. Development and Validity of a General Nutrition Knowledge Questionnaire (GNKQ) for Chinese Adults. Nutrients 2021;13:4353.
• 31. Quaidoo EY, Ohemeng A & Amankwah-Poku M. Sources of nutrition information and level of nutrition knowledge among young adults in the Accrametropolis. BMC publichealth 2018;18:1323.