Türk Tarih Tezinin Kabul Edilmesi

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 32 - 47, 30.05.2025

Süheyl Çirçir

https://doi.org/10.47437/esogutd.1681153

Öz

Yeni kurulan her ulus devlet gibi Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu elitleri de tarihle ilgilenecekti. Daha çok liderin yani Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde şekillenecek bu çalışmaların yekûnu sonraki dönem araştırmacılar tarafından Türk Tarih Tezi olarak kabul görecekti. Bu tezin oluşumunu incelemeye çalıştığımız bu makalede Mustafa Kemal’in gençlik ve özellikle harbiye yıllarından itibaren benimsediği Türkçü eğilimlerin tespitinden sonra Millî Mücadele akabinde Cumhuriyetin ilanıyla yapılacak olan inkılapları takiben eşgüdümlü götürülen tarih çalışmaları incelenecektir. Genç Cumhuriyetin ilk yıllarında daha çok Osmanlı’dan tevarüs eden kurumları yeni anlayışla reform etmek olan çabalar, 1930’lu yıllardan sonra bizzat kurucu elitin direktifleriyle ve devrimci bir anlayışla yapılacaktı. İlk olarak 1929 yılında kendini gösteren Türk Tarihinin Ana Hatları isimli çalışmanın yaptırılması, Türk Tarih Kurumu’nun kurulması ve onun bünyesinde toplanan kongrelerle şekillenen Türk Tarih Tezi’nin, olumlu olduğu kadar problemli pek çok tarafı da mevcuttu.

Anahtar Kelimeler

Türk Tarih Tezi , Türk Tarih Kurumu , Türk Tarihinin Ana Hatları , Afet İnan , Antropoloji

Acceptance of the Turkish History Thesis

Öz

Like every newly established nation state, the founding elites of the Republic of Turkey would also be interested in history. The results of these studies, which would take shape mostly under the leadership of the leader, Mustafa Kemal Atatürk, would be accepted by later researchers as the Turkish History Thesis. In this article, where we try to examine the formation of this thesis, the historical studies carried out in coordination following the revolutions that would be made after the declaration of the Republic following the National Struggle after the determination of the Turkist tendencies adopted by Mustafa Kemal since his youth and especially his military years will be examined. The efforts in the early years of the young Republic, which were mostly to reform the institutions inherited from the Ottoman Empire with a new understanding, would be carried out after the 1930s with the directives of the founding elite and with a revolutionary understanding. The Turkish History Thesis, which first showed itself in 1929 with the commissioning of the study titled Main Lines of Turkish History, the establishment of the Turkish Historical Society and the congresses held within its body, had many positive as well as problematic aspects.

Anahtar Kelimeler

Turkish History Thesis , Turkish Historical Society , Main Lines of Turkish History , Afet İnan , Anthropology

Kaynakça

• Akün, Ömer Faruk. "Mehmed Fuad Köprülü". TDV İslâm Ansiklopedisi. 28/471-486. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
• Atalay, Onur. Türk’e Tapmak. Ankara: İletişim Yayınları, İstanbul, 3. Basım, 2022.
• Aydemir, Şevket Süreyya. Suyu Arayan Adam. İstanbul: Remzi Kitapevi, İstanbul, 12 Basım, 2021.
• Aydın, Suavi. “Cumhuriyet’in Şekillenmesinde Antropolojinin Rolü: Irkçı Paradigmanın Yükselişi ve Düşüşü”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce-Kemaliz, ed. Tanıl Bora-Murat Gültekingil. 2/344-350. İstanbul: İletişim Yayınları, 2009.
• Berktay, Halil. “Kültür bakanına birkaç soru”. Serbestiyet (19 Kasım 2024).
• Berktay, Halil. “Meraklısına, bilim, tarih, Sümeroloji ve Asuroloji hakkında notlar”. Serbestiyet (24 Kasım 2024).
• Dervişoğlu, Fatih M.. Türk Tarih Düşüncesinin Modernleşmesi. İstanbul: Ötüken Neşrîyat, 2. Basım, 2015.
• Ersanlı, Büşra. İktidar ve Tarih-Türkiye’de “Resmi Tarih” Tezinin Oluşumu (1929-1937). İstanbul: İletişim Yayınları, 4.Basım, 2021.
• Güleç, İsmail. "Türkiyat Araştırma Enstitüsü". TDV İslâm Ansiklopedisi. 41/560-561. Ankara: TDV Yayınları, 2012.
• Halaçoğlu, Yusuf. "Türk Tarih Kurumu". TDV İslâm Ansiklopedisi 41/547-549. Ankara: TDV Yayınları, 2012.
• Hanioğlu, M. Şükrü. Atatürk Entelektüel Biyografi. İstanbul: Bağlam Yayınları, İstanbul, 1.Basım, 2023.
• Kara, İsmail. Resimli Cumhuriyet Din Kitabı. İstanbul: Dergâh Yayınları, 1. Basım, 2024.
• Oral, Mustafa. Türkiye’de Romantik Tarihçilik. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi, 1.Basım, 2019.
• Pontus Meselesi. Yayına Hazırlayan: Kazım Kurt. Ankara: TBMM Basımevi, 1.Basım, 1995.
• Toprak, Zafer. “Erken Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Tarihçilik”. Bugünün Bilgileriyle Kemal’in Türkiye’si- La Turquie Kamâliste. ed. Nilgün Uysal, Serra Tüzün. 176-181. İstanbul: Boyut Yayıncılı, 1.Basım, 2012.
• Tunçay, Mete. “İkna (İnandırma) Yerine, Tecebbür (Zorlama)”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce-Kemaliz. ed. Tanıl Bora-Murat Gültekingil. 2/92-97. İstanbul: İletişim Yayınları, 2009.
• Türk Tarihinin Ana Hatları, İstanbul: Devlet Matbaası, 1930.