Ortaçağ Yazınsal Ürünlerinde Toplumsal Cinsiyetin İzleri

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 18, 31.05.2021

Büşra Şahin

https://doi.org/10.47437/esogutd.935660

Cited By: 1

Öz

Feodalizm, Ortaçağ boyunca ve sonrasında etkilerini hissettiren, sadece yönetim alanında değil sosyal hayatta da büyük değişimlere sebep olan bir süreçtir. Genel olarak Ortaçağ Avrupa’sında hâkim olsa da Doğu toplumları da kendi feodal biçimlerini yaşamıştır. Bütün Avrupa’da geçerli tek bir feodalizm biçiminden bahsedilemeyeceği gibi Doğu derebeyliğinin de Avrupa feodalizmiyle ortaklaşan veya ayrılan noktaları vardır. Feodalizmin her biçiminde ortak olan husus, ataerkil yapıyı güçlendirmesi ve bugün de varlığı gözlenebilen toplumsal cinsiyet rollerini sistemleştirmesidir. Bu bakımdan toplumsal cinsiyetin oluşmasındaki en önemli dönüm noktalarından biri feodalizmdir denilebilir. Cinsiyete dayalı toplumsal eşitsizliğin derinlerde kurulduğu ataerkil yapılar, feodal oluşumlar ile paralellik göstermektedir. Sanat ürünlerinin ortaya çıkış süreci imgeye dayanır ve imge oluşumu; toplumsal yapıdan, dinsel inanıştan, ekonomiden bağımsız değildir. Özellikle yazınsal ürünlerdeki imgelere bakılırsa gerçeklikteki kadının yerine zihinde yaratılan bir kadın imgesinden söz edilebilir ve bu imge, toplumun eril gözünün süzgecinden geçirilmiş bir yansımadır. Yazılı ürünlerdeki kadınlar Ortaçağda da ataerkil toplumun ve dinin etkisinin altındadır. Dönemin ağır basan türü şiirlerde ve daha geç dönemlerde ortaya çıkan romanslarda ataerkil etki açıkça görülmektedir. Bu makalede, Ortaçağdan kalan yazınsal ürünlerdeki kadınların konumu incelenecek ve ataerkinin ne derece yansıdığı açıklanacaktır. Çalışmada özellikle tarihî ve sosyolojik araştırma yöntemleri esas alınacaktır. Söz konusu yöntemler dışında disiplinler arası bir çalışma yürütülerek antropoloji, psikoloji gibi bilimlerden yararlanılacak ve eklektik bir yol izlenecektir.

Anahtar Kelimeler

Ortaçağ, feodalizm, yazın, kadın, erkek

Destekleyen Kurum

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi

Proje Numarası

201719A246 2017-1819

Kaynakça

• Agibalova, Ye.-Donskoy, G., Ortaçağ Tarihi, Yordam Kitap, çev. Çağdaş Sümer, İstanbul 2017.
• Campbell, Charlie, Günah Keçisi, Başkalarının Suçlarının Tarihi, Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2013.
• Connell, R. W., Toplumsal Cinsiyet ve İktidar; Toplum, Kişi ve Cinsel Politika, Ayrıntı Yayınları, çev. Cem Soydemir, İstanbul 2016.
• Duby, Georges, Batı’da Aşk ve Cinsellik, İletişim Yayınları, İstanbul 2015.
• Eco, Umberto, Ortaçağ II Katedraller, Şövalyeler, Şehirler, Alfa Yayınları, İstanbul 2017.
• Federici, Silvia, Caliban ve Cadı, Otonom Yayınları, İstanbul 2014.
• Lambert, Malcolm, Ortaçağda Dinsel Sapkınlıklar, Kabalcı Yayıncılık, İstanbul 2015.
• Albertoni, Giuseppe, “Curtis Ekonomisi ve Kırsal Derebeylikler”, Ortaçağ I Barbarlar, Hristiyanlar, Müslümanlar içinde, ed. Umberto Eco, Alfa Yayınları, İstanbul 2017.
• Bartoli, Elisabetta, “Ortaçağ Latin Edebiyatında Poetrialar”, Ortaçağ II Katedraller, Şövalyeler, Şehirler içinde, ed. Umberto Eco, Alfa Yayınları, İstanbul 2017.
• Bottéro, Jean, “Âdem ve Havva: İlk Çift”, Batı’da Aşk ve Cinsellik içinde, Der. Georges Duby, İletişim Yayınları, İstanbul 2015.
• Brunetti, Guiseppina, “Avrupa Dillerindeki İlk Belgeler ve Edebi Metinler”, Ortaçağ II Katedraller, Şövalyeler, Şehirler içinde, ed. Umberto Eco, Alfa Yayınları, İstanbul 2017a.
• Brunetti, Giuseppina, “Romans”, Ortaçağ II Katedraller, Şövalyeler, Şehirler içinde, ed. Umberto Eco, Alfa Yayınları, İstanbul 2017b.
• Brunetti, Guiseppina, “Roman”, Ortaçağ II Katedraller, Şövalyeler, Şehirler içinde, ed. Umberto Eco, Alfa Yayınları, İstanbul 2017c.
• Dalarun, Jacques, “Ruhban Bakış”, Kadınların Tarihi 2 Ortaçağ’ın Sessizliği içinde, s. 25-50, Georges Duby, Michelle Perrot, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul 2005.
• Ferretti, Matteo, “Roman de la Rose”, Ortaçağ III Şatolar, Tüccarlar, Şairler içinde, ed. Umberto Eco, Alfa Yayınları, İstanbul 2017.
• Fiocchi, Claudio, “Kadın Aydınlar”, Ortaçağ II Katedraller, Şövalyeler, Şehirler içinde, ed. Umberto Eco, Alfa Yayınları, İstanbul 2017.
• Klapisch-Zuber, Christiane, “Kadınları Dahil Etmek”, Kadınların Tarihi 2 Ortaçağ’ın Sessizliği içinde, Georges Duby, Michelle Perrot, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul 2005.
• Le Goff, Jacques, “Zevkin Yadsınması”, Batı’da Aşk ve Cinsellik içinde, ed. Georges Duby, İletişim Yayınları, İstanbul 2015.
• Licciardello, Pierluigi, “Manastır Kültürü ve Monastik Edebiyat”, Ortaçağ I Barbarlar, Hristiyanlar, Müslümanlar içinde, ed. Umberto Eco, Alfa Yayınları, İstanbul 2017.
• Menetti, Elisabetta, “Giovanni Boccaccio”, Ortaçağ III Şatolar, Tüccarlar, Şairler içinde, ed. Umberto Eco, Alfa Yayınları, İstanbul 2017.
• Solé, Jacques, “Gezgin Şairler ve Tutku Aşkı”, Batı’da Aşk ve Cinsellik içinde, Der. Georges Duby, İletişim Yayınları, İstanbul 2015.
• O’Pry-Reynolds, A. K. (). “Men and Women as Represented in Medieval Literature and Society”, Saber and Scroll, vol. 2, Iss. 2, Article 6, 2013.
• Raimondi, Ezio.-Ledda, Giuseppe, “Giriş”, Ortaçağ I Barbarlar, Hristiyanlar, Müslümanlar içinde, ed. Umberto Eco, Alfa Yayınları, İstanbul 2017.
• Roland Destanı, çev. Bilge Umar, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2005.
• Ruini, Daniele, “Kısa Öykü Biçimleri”, Ortaçağ II Katedraller, Şövalyeler, Şehirler içinde, ed. Umberto Eco, Alfa Yayınları, İstanbul 2017.
• Stella, Franceso, “Yorklu Alcuinus ve Karolenj Rönesansı”, Ortaçağ I Barbarlar, Hristiyanlar, Müslümanlar içinde, ed. Umberto Eco, Alfa Yayınları, İstanbul 2017a.
• Stella, Francesco, “Gramer, Retorik, Diyalektik”, Ortaçağ I Barbarlar, Hristiyanlar, Müslümanlar içinde, ed. Umberto Eco, Alfa Yayınları, İstanbul 2017b.
• Stella, Francesco, “Latin Şiiri”, Ortaçağ I Barbarlar, Hristiyanlar, Müslümanlar içinde, ed. Umberto Eco, Alfa Yayınları, İstanbul 2017c.
• Stella, Francesco, “Okul ve Manastır Kültürü”, Ortaçağ II Katedraller, Şövalyeler, Şehirler içinde, ed. Umberto Eco, Alfa Yayınları, İstanbul 2017d.
• Stella, Francesco, “Aşk Mektupları”, Ortaçağ II Katedraller, Şövalyeler, Şehirler içinde, ed. Umberto Eco, Alfa Yayınları, İstanbul 2017e.
• Thomasset, Claude, “Kadın Doğası”, Kadınların Tarihi 2 Ortaçağ’ın Sessizliği içinde, s. 51- , Georges Duby, Michelle Perrot, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul 2005.
• Valerio, Adriana, “Kadınların İktidarı”, Ortaçağ I Barbarlar, Hristiyanlar, Müslümanlar içinde, ed. Umberto Eco, Alfa Yayınları, İstanbul 2017.
• May, Sarah J, “Gendered Discourse in Boccaccio’s Elegia di madonna Fiammetta”, Locating Boccaccio in 2013 conference, Manchester Town Hall, July 2013, https://www.academia.edu/5132764/Gendered_Discourse_in_Boccaccios_Elegia_di_madonna_Fiammetta