An Evaluation of the Studies Done in Turkey on the Relationship Between Religiosity and Mental and Physical Health

Yıl 2024, Cilt: 1 Sayı: 1, 11 - 20, 30.06.2024

Mehmet Emin Kalgı

Öz

Türkiye’de Dindarlık, Ruh ve Beden Sağlığı İlişkisi ile İlgili Yapılmış Çalışmaların Değerlendirilmesi

Öz

Dinin ruh ve beden sağlığı üzerinde ne denli etkili olduğu ile ilgili çalışmalar günümüzde giderek yaygınlaşmaktadır. Bu sahada yapılan çalışmalar din psikolojisi başta olmak üzere, psikoloji, psikiyatri ve sosyal psikoloji gibi bilim dalları alanında yoğunlaşmaktadır. Bu çalışmaların bazıları teorik bazıları da ampirik şekilde yapılmıştır. Alanda bu iki yöntemin araştırmacılar tarafından kullanılması, konunun anlaşılması ve detaya inilmesi bakımından son derece önem arz etmektedir. Nitekim araştırmacılar bu yöntemlerle konuyu daha anlaşılır kılmaktadır. Bu iki yöntem konunun zenginleştirilmesi adına önemli bir gelişme olarak değerlendirilebilir. Biz de çalışmamızda konu ile ilgili yapılmış çalışmaların genel bir değerlendirilmesini hedefledik. Bu bağlamda geniş bir literatür taraması yaptık. Yaptığımız inceleme sonucunda yukarıda zikrettiğimiz gibi çalışmaları teorik ve ampirik olarak iki kategoride değerlendirdik. Şimdiye kadar yapılan ampirik çalışmalarda dindarlığın ruh ve beden sağlığı üzerinde ne gibi etkilerinin olduğunu irdelerken aynı zamanda bu yöntemin yapılan çalışma ile ilgili işlevselliğine de değindik. Ayrıca, teorik olarak yapılan çalışmalarda ise konu ile ilgili detayları ve kullanılan kavramların sıklığını belirlemeye çalıştık. Yaptığımız araştırma sonucuna göre konunun değişkenleri arasında çok yönlü bir ilişki ağının olduğunu belirledik. Ampirik çalışmalarda bu ilişki ağı şu şekilde ortaya konulmuştur: Dindarlık olgusu ile özsaygı, anksiyete, depresyon, ölüm duygusu gibi değişkenler arasında ilişkilere bakılmıştır. Teknik olarak da genelde korelasyon kullanılmıştır. Bununla birlikte çalışmalarda genelde dindarlık olgusu bağımsız değişken olarak ele alınmış ve dindarlığın bu değişkenler üzerindeki etkisi tespit edilmeye çalışılmıştır. Teorik çalışmalarda ise en çok vurgulanan unsur birinci derecede dindarlık olgusu olmuştur. Dindarlık olgusundan sonra ikinci derecede değinilen unsurlar ise olumsuz diye nitelendirilen psikolojik kavramlar olmuştur. Üçüncü derecede ise olumlu olarak nitelendirilen psikolojik kavramların etkili olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Psikolojisi, Dindarlık, Ruh Sağlığı, Beden Sağlığı.

Kaynakça

• Apaydın, H. (2010). Ruh Sağlığı‐Din İlişkisi Araştırmalarına Bir Bakış. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 10(2), 59-77.
• Ayten, A. (2012). Psikoloji ve Din: Psikologların Din ve Tanrı Görüşleri. İz Yayıncılık.
• Ayten, A. (2018). Din ve Sağlık: Kavram, Kuram ve Araştırma. Marmara Akademi Yayınları.
• Baykal, E. (2018). Spi̇ri̇tüeli̇te (Ruhsallık) ve İş Ortamında Anlam Arayışı. Alanya Akademik Bakış, 2(1), 9-20. https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.337789
• Baynal, F. (2015). Yetişkinlerde Dindarlık ve Ruh Sağlığı İlişkisinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 206-231.
• Bohlmeijer, E. T., Kraiss, J. T., Watkins, P., & Schotanus-Dijkstra, M. (2021). Promoting Gratitude as a Resource for Sustainable Mental Health: Results of a 3-Armed Randomized Controlled Trial up to 6 Months Follow-up. Journal of Happiness Studies, 22(3), 1011-1032. https://doi.org/10.1007/s10902-020-00261-5
• Dein, S., Loewenthal, K., Lewis, C. A., & Pargament, K. I. (2020). Covid-19, Mental Health and Religion: An Agenda for Future Research. Mental Health, Religion & Culture, 23(1), 1-9. https://doi.org/10.1080/13674676.2020.1768725 Freud, S. (2014). Bir Yanılsamanın Geleceği. Tutku Yayınevi. https://www.kitapyurdu.com/kitap/bir-yanilsamanin-gelecegi/338743.html
• Gomez, L., & Sullins, J. (2020). The Relationship Between Religiosity and Mental Health During the COVID-19 Quarantine. McNair Scholars Research. https://scholarworks.harding.edu/mcnair-research/19 Gürsu, O. (2017). Madde Bağımlılığı ile Mücadelede İnanç Eksenli Yaklaşım: Sincan Örneği. İçinde H. Hökelekli (Ed.), Din, Değerler ve Sağlık (ss. 209-230). DEM Yayınları.
• James, W. (2017). Dinsel Deneyimin Çeşitleri: İnsan Doğası üzerine Bir İnceleme (İ. H. Yılmaz, Çev.). Pinhan Yayıncılık.
• Kaplan, H., & İşbilen Esendir, N. (2017). Tıp Öğrencileri ve Doktorlarda Mucize ve Mucizevi İyileşme İnancı: Çanakkale Örneği. İçinde H. Hökelekli (Ed.), Din, Değerler ve Sağlık (ss. 151-169). DEM Yayınları.
• Koenig, H., McCullough, M., & Larson, D. (2001). Handbook of Religion and Health. Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780195118667.001.0001
• Köylü, M. (2010). Ruh ve Beden Sağlığı ile Din İlişkisi Üzerine Yapılan Araştırmaların Bir Degerlendi̇rmesi̇. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 28, 5-36.
• Kurt, E. (2017). Kanser Hastalarında Depresyon, Yaşam Kalitesi ve Dindarlık. İçinde H. Hökelekli (Ed.), Din, Değerler ve Sağlık (ss. 171-208). DEM Yayınları.
• Pirutinsky, S., Rosmarin, D., & Kirkpatrick, L. (2019). Is Attachment to God a Unique Predictor of Mental Health? Test in a Jewish Sample. The International Journal for the Psychology of Religion, 29, 1-11. https://doi.org/10.1080/10508619.2019.1565249
• Yapıcı, A. (2004). Din Bilimleri Alanında Yapılan Empirik Çalışmalarda Karşılaşılan Metodolojik Bir Problem: Ölçek mi Olguyu, Olgu mu Ölçeği Oluşturmakta? Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD), 4(1), 85-118.
• Yapıcı, A. (2013). Ruh Sağlığı ve Din: Psiko-Sosyal Uyum ve Dindarlık. Karahan Kitapevi.
• Yılmaz, T. (2021). İslâm Yargı Sistemi̇ne Göre DNA ve Parmak İzi̇ni̇n Deli̇l Olma Değeri̇. Danisname Beşeri ve Sosyal Bilimler Dergisi, 2, Article 2.
• Yılmaz, T. (2022e). Asr-ı Saadette Kadın Sahabîler ve İslâm Hukukuna Katkıları. Sonçağ Akademi Yayınları.
• Yılmaz, T. (2022d). İslâm Hukuku’na Göre Hak İspatı Bağlamında Türk Hukuku’nda Kullanılan Modern Karîneleri̇n İspat Değeri̇. Pearson Journal of Social Sciences & Humanities, 7(19), 228-242.
• Yılmaz, T. (2022c). İslâm Hukuku’nda Hak İspatı Bağlamında Karînenin İspat Değeri. The Journal of Turk-Islam World Social Studies, 9(33), Article 33. https://doi.org/10.29228/TIDSAD.58309 Yılmaz, T. (2022b). İslâm Hukuku’nun Güncel Meseleler Karşısındaki̇ Dinami̇zmi̇. Sosyal Bilimler Dergisi, 57, 131-140.
• Yılmaz, T. (2022a). Kadinların İslâm Hukukuna Katkıları: Hz. Ai̇şe Örneği̇. Diyanet İlmi Dergisi, 58(3), Article 3.