Öz
21 yüzyıl, insanlığın üç farklı kültür ortamını aynı anda deneyimlediği bir dönemdir. Bu çağda sözlü, yazılı ve elektronik kültür ortamları, sözlü ve yazılı edebi ürünlerin üretim, tüketim, yeniden üretim veya aktarım mekânları olarak kullanılmaktadır. Edebi ürünler ilk kez ister sözlü isterse yazılı olarak üretilsin dolaşıma veya yeniden üretime diğer kültür ortamlarında tabii tutulmaktadır. İlk üretim mekânı olarak yazılı kültür ortamlarını kullanan Türk edebiyatının önemli parçalarından biri olan divan edebiyatı da sözü edilen durumdan nasibini almaktadır. Bu çalışma divan edebiyatı-dijital kültür ilişkisini bu edebiyatın güçlü ve üne kavuşmuş isimlerinden Şeyh Galip özelinde incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada Instagram, Twitter/X ve Facebook uygulamalarında “Şeyh Galip", doğrudan ismi ile ve ayrıca onun en meşhur şiirlerini ihtiva eden eserlerinden "Divan" ve "Hüsn ü Aşk” isimleriyle taramalar yapılmış ve şairin dijital kültürdeki görünürlüğü ortaya konulmuştur. Taramalardan elde edilen veriler arasında Şeyh Galip'in Hüsn ü Aşk ve Divan'ı başta olmak üzere çeşitli eserlerinden alınarak onun adıyla paylaşılan beyit(ler) dikkat çekmektedir. Ayrıca halk hafızasında önemli bir yer edindiğinden olsa gerek dijital kültürde onun İstanbullu olduğu da vurgulanan bilgilerdendir. Elde edilen veriler, şairin hayatı, sanatı ve eserleri bağlamında tasnif ve tahlil edilmektedir. Böylece bir yandan Şeyh Galip’in toplumun kültürel belleğindeki yeri tespit edilmeye çalışılırken diğer yandan ise dijital kültürdeki görüntüsünün onu ne oranda yansıttığı irdelenmektedir. Ulaşılan bulgular ışığında Şeyh Galip’le ilgili en fazla veri Facebook’ta, en azı ise Twitter/X’tedir. Bu durumun varlığındaki etmenler, uygulamaların kullanım gayeleri dikkate alınarak değerlendirilmektedir. Ayrıca çalışma sonunda genelde divan edebiyatının özelde ise Şeyh Galip’in yeni nesillere tanıtımı ve aktarımı konusunda neler yapılması gerektiği ile ilgili görüş ve önerilere yer verilmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ayvazoğlu, Beşir (1995). Şeyh Galip Kitabı, İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yayınları. B orowiecki, K. Jan, Neil Forbes ve Antonella Fresa (ed.). (2016). Cultural Heritage in a Changing World, Switzerland: Springer International Publishing AG.
- Doğan, Muhammed Nur (2020). Hüsn ü Aşk, İstanbul: Yelkenli Yayınevi.
- Gibb. E. J. Wilkinson (1999). Osmanlı Şiir Tarihi III-V, (hzl.: A. Çavuşoğlu), Ankara: Akçağ Yayınları.
- Gölpınarlı, Abdülbaki (1953). Şeyh Galib, Hayatı, Sanatı, Şiirleri, İstanbul: Varlık Yayınları.
- İpekten, Haluk (1996). Şeyh Gâlib: Hayatı, Sanatı, Eserleri, Ankara: Akçağ Yayınları.
- İsen, Mustafa ve Horata, Osman (2009). “III. Tarihi Gelişim”, Eski Türk Edebiyatı El Kitabı, (edt.: M. İsen), Ankara: Grafiker Yayınları, s.: 59-175.
- Kalkışım, Muhsin (1994). Şeyh Gâlîb Dîvânı, Ankara: Akçağ Yayınları.
- Kocatürk, Vasfi Mahir (2018). Büyük Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: İKÜ Yayınevi.
- Mengi, Mine (2013). Eski Türk Edebiyatı Tarihi, Ankara: Akçağ Yayınları.
- Özdemir, Nebi (2017). Kültür Bilimi ve Yönetimi, Ankara, Grafiker Yayınları.
- Özdemir, Nebi (2018). “Dördüncü Sanayi Devrimi ve Gelenek Kültürü”, 9. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Bildiri Kitabı, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, s.: 207-242.
- Okçu, Naci (2011). Şeyh Gâlib Dîvânı: Hayatı, Edebî Kişiliği, Eserleri, Şiirlerinin Umûmî Tahlîli, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
- Özdemir, Yücel (2021). “Post-Truth ve Folklor: Hakikat Sonrası Dönemde Gelenek Bilgisinde Sapmalar”, Dijital Kültür 3, (edt.: U. Durmaz), İstanbul: Arı Sanat Yayınları, s.: 13-60.
- Özden, Sevda (2021). “Şeyh Galip Divanı'nın Tahlili”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
- Şentürk, Ahmet Atilla ve Kartal, Ahmet (2016), Eski Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Taşkesenlioğlu, Lokman (2023). Klasik Türk Edebiyatı Tarihi, Ankara: Nobel Yayınları.
- Türkmen, Nilgün (2023). “Âşık Veysel’in Dijital Kültürdeki Yeri: Instagram ve Twitter/X Sosyal Medya Örnekleri”, CUJOSS, 47-Âşık Veysel Özel Sayısı: 105-116.
- Uçar, Anıl Kaan (2023). “Dijital Kültür: Aradığınız Hakikate Şu Anda Ulaşılamıyor…”, Dijital Çağın Yansımaları, (edt.: A. K. Uçar), Konya: L-T Literatürk Akademia Yayınları, s. 11-26.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Klasik Türk Edebiyatı, Türk Dili ve Edebiyatı (Diğer) |
| Bölüm | MAKALELER |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 30 Mayıs 2024 |
| Kabul Tarihi | 19 Haziran 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 |
