Classical Turkish
poetry is a remarkable literature which date back to very early times and
extend to a large area. Although the general lines and important points of
Classical Turkish literature are largely illuminated, today there are still
missing / incomplete works, unstudied poets/writers and controversial topics.
In this wide variety, the presence of the same pseudonyms creates ambiguity as
some infamous poets carrying the same pseudonym with well-known poets are
shadowed by the famous ones and confusion about who wrote the works actually.
Scientific
studies on Basiri Halil Efendi are very limited and his Divan is not be a
subject of a scientific work. He remains in the shadow of the famous Alaca
Mehmed Basîrî. It can be asserted that living in a remote region like Mosul and
being visually impaired restrains his becoming a significant and famous poet.
This study aims
to introduce Halil Efendi of Musul who is one of the poets using pseudonym of
Basiri to the academy. Therefore, the information given about him in the
tezkires has been compiled and discussed. The only known copy of the only known
work of the poet is registered in number A.E. Mnz 55 at Millet Manuscript
Library. The manuscript is named as Diwan of Basiri, but it consists of only
ghazels and contains 321 poems. In this paper, the diwan and its poet was
introduced with general lines and its first hundred matlas (the first couplet
of ghazel) in his manuscript was transcripted into Latin letters because of
introducing general lines of poems.
Klasik Türk şiiri, kökleri oldukça geçmişe dayanan
ve çok geniş bir coğrafyada meydana getirilmiş büyük bir edebiyattır. Genel
hatları ve önemli noktaları büyük ölçüde aydınlatılmış olsa da günümüzde hala
kayıp/eksik eserler, çalışılmamış şairler/yazarlar ve tartışmalı konular
bulunmaktadır. Bu geniş çeşitlilik içerisinde aynı mahlaslı şairlerin de
bulunması, tanınmış bir şairle aynı mahlası taşıyan diğer şairlerin gölgede
kalmasına ve eserlerin kimin yazdığı
konusunda karışıklık çıkmasına yol açmaktadır.
Basîrî Halil Efendi (öl. 1768) hakkında yapılan bilimsel çalışmalar çok
sınırlı olup divanı üzerine bilimsel
bir yayın yapılmamış ve oldukça meşhur olan Alaca Mehmed
Basîrî’nin gölgesinde kalmıştır. Musul gibi uzak bir coğrafyada yaşamasının ve
görme engelli olmasının da büyük ve meşhur bir şair olmasını engellediği
söylenebilir.
Bu çalışma ile Basîrî mahlasını kullanan
şairlerden biri olan Musullu Âmâ Halil Efendi’nin bilim alemine tanıtılması amacıyla tezkirelerde
kendisi hakkında verilen bilgiler derlenmiş ve tartışılmıştır. Mahlas ortaklığından kaynaklanan karışıklık
aydınlatılmaya çalışılmıştır. Şairin bilinen tek eserinin tespit edilebilen tek
nüshası Millet Yazma Kütüphanesi AE Mnz 55 numarada kayıtlıdır. Eser Basîrî Divanı olarak
adlandırılan bu eser yalnızca gazellerden oluşmakta ve 323 şiir içermektedir.
Çalışmada yazar ve eseri genel hatları ile tanıtılmış ve şiirlerin genel
hatlarını göstermek amacıyla ilk yüz matlası
transkripsiyon harflerine aktarılarak araştırmacıların hizmetine sunulmuştur.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | MAKALELER |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 28 Şubat 2020 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 3 Sayı: 1 |