Öz
On dokuzuncu yüzyıl şairlerinden Yozgatlı Fennî’nin tek eseri Divan’ıdır. Bu eserde son dönem klasik şiirimizin poetikasına ışık tutacağını düşündüğümüz pek çok şiir bulunmaktadır. Babası, kardeşi ve amcazadesi ile birlikte şair bir ailede dünyaya gelmiş olan Fennî büyük şairlerimizden Fuzûlî, Bâki, Nâbî, Nedîm gibi şairlere tahmisler ve nazireler yazarak hem geleneğin bir temsilcisi olmaya çalışmış hem de şairliği ispata çalışmıştır. Bu çalışmamızda şairin şiir manifestosu olarak tabir edebileceğimiz, poetikaya dair şiirlerinden yola çıkarak XIX. yüzyılın ikinci yarısından XX. yüzyılın ilk çeyreğine ait şiir ve şair anlayışı hakkında şiirlerinden hareketle bilgiler vermeye çalıştık. İki bölümden müteşekkil bu çalışmanın ilk bölümünde şiir anlayışı hakkında bilgiler vermeyi uygun gördük. Şairin divanındaki şiirle ilgili beyitleri tespit edip şiirlerinin özellikleri ve işlevleri ana başlığı altında kategorize ettik. Bu kategori içerisinde, şiirin; takdir edilir olması, nükte ve imalarla dolu özgün olması, daha önce duyulmamış olması gibi maddeler yer almaktadır. Daha sonra şairlik hakkındaki görüşlerinin yer aldığı şiirleri tespit edip yine aynı tarzda kategorize ettik. Bu bölümde de toplamda altı alt başlık şeklinde şiirleri verip incelemeye çalıştık. Tüm bu çalışmalar neticesinde klasik şiirimizin başlangıcından son dönemine kadar poetik açıdan incelenmesinin alana katkı sağlayacağı kanaatine varılmıştır. Nitekim bu incelemeler sonucunda şiir özellikleri ve şairlik anlayışının ne tür değişimler geçirdiğini anlayabilme fırsatına sahip olacağız.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AKÜN, Ömer Faruk (2013), Divan Edebiyatı, İstanbul: İsam Yayınları.
- COŞKUN Menderes (2011), Klasik Türk Şairinin Poetikası Üzerine, Bilig Dergisi, Sayı: 56, s.s. 57-80.
- Devellioğlu, Ferit. (1993). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat. Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
- DOĞAN, M. Nur (2009). Fuzûlî’nin Poetikası. İstanbul: Yelkenli Yayınevi.
- ERGİN, Ali Şakir (1996), Fennî Dîvanı, Yozgat Belediyesi.
- ERKAL, Abdülkadir (2009). Divan Şiiri Poetikası (17. Yüzyıl). Ankara: Birleşik Dağıtım Kitabevi.
- HOLBROOK, V. Rowe (2012). Aşkın Okunmaz Kıyıları Türk Modernitesi ve Mistik Romans. İstanbul: İletişim Yayınları (Çevirenler: Erol Köroğlu-Engin Kılıç).
- KAPLAN, Mahmut (2007). Şeyh Gâlib’in Şiir Anlayışı / Şeyh Galib’s Poetic Mentality. Turkish Studies , Volume 2/4 Fall 2007. s.s. 455-465.
- KAYA, B. Ali (2012). Necâtî Bey’in Şiir Anlayışı. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi 27, (ayrı basım. s.143-218)
- Bayram Ali Kaya (2019). Necâtî Bey’in Poetikası, İstanbul: Akademik Kitaplar Yayınları.
- KILIÇ, M. Erol, (2012). Sûfî ve Şiir Osmanlı Tasavvuf Şiirinin Poetikası. İstanbul: İnsan Yayınları.
- KÖKSAL, M. Fatih (2012). Divan Şiiri ve Poetikaya Dair Bazı Düşünceler. Berceste, Sayı:119, s.s. 41-46.
- KILIÇ, Filiz –MACİT Muhsin (1992). Divan Edebiyatında Poetika Denemeleri: Tezkire Önsözleri, Yedi İklim, Sayı: 3, s.s. 32.
- MACİT, Muhsin (2009). Divan Estetiği, Eski Türk Edebiyatı El Kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.
- Muhsin Macit,(2011). XVII. Yüzyılda Yenilik Arayışları ve Nef‘î, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, s.38-59.
- MENGİ, Mine (2010). Divan Şiirinin Arka Bahçesi. Ankara: Akçağ Yayınları.
- MENGİ, Mine (2010). Divan Şiiri Yazıları, Ankara: Akçağ Yayınları, s. 148.
- ÖZTOPRAK, Nihat (2005). Rûhî’nin Şiir Anlayışı. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi Sayı: 12, s.s.101-136.
- PALA İskender (1995), Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Ankara: Akçağ Yayınları.
- PALA İskender (1999), Âh Mine’l-Aşk. İstanbul: Ötüken Yayınları.
- SARAÇ, M.A. Yekta (2010). Klâsik Edebiyat Bilgisi (Belâgat). İstanbul: Gökkubbe Yayınları.
- Sazyek, Hakan. (2000). Poetika Kavramı ve Yeni Türk Edebiyatında Manzum Poetik Ön Sözler, Türk Dili Dergisi. Sayı: 577, s.s. 10-22.
- ŞENTÜRK, A. Atilla (1999). Osmanlı Şiiri Antolojisi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- ŞENTÜRK, A. Atilla, KARTAL, Ahmet (2011). Eski Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Dergâh Yayınları.
- TARLAN. A. Nihat (2004). Şeyhî Divanı’nı Tetkik. Ankara: Akçağ Yayınları.
- TANPINAR, A. Hamdi (2006). XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Tolasa, Harun (2002). 16. Yüzyılda Edebiyat Araştırma ve Eleştirisi. Ankara: Akçağ Yayınları.
- TOLASA, Harun. (1982). Divan Şairlerinin Kendi Şiirleri Üzerine Düşünce ve Değerlendirmeleri. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. Sayı: 1, s.s. 15-46.
- TOPRAK, Zafer (2017). Seyyîd Vehbî’nin Şiir Anlayışı, TÜRÜK Dergisi, Sayı: 9, s.s. 206.
- TÜRKYILMAZ, Necla (2018). Klasik Şiir Üzerine Yapılan Tenkit Terminolojisine Bir Örnek; “Rengîn”, Turkish Studies, Sayı: 13/28, s.s. 1001-1021.
- SUMER, Necdet (1996). Poetika Klâsik Çağ” Şiir ve Şiir Kuramı Üzerine Söylemler. İstanbul: Düzlem Yayınları.
- YETİŞ, Kazım (2006). Belagattan Retoriğe. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | MAKALELER |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Şubat 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 4 Sayı: 1 |
